چرا امام زمان (عج) دارای دو غیبت هستند اگر از اوّل یک غیبت بود چه می‌شد؟
ج: پنهان شدن و غیبت شخصیتی مانند امام معصوم که رهبری جامعه اسلامی را متکفل است دفعة واحدة امری است مشکل و غیر قابل قبول برای جامعه، آن‌هم جامعه‌ای که در عصر حضرت صاحب‌الامر (عج) بود با تبلیغات مسمومی که دشمن علیه امامت داشت، از این جهت پیامبر مکرّم اسلام و ائمه‌ی اطهار علیه‌السلام تصمیم گرفتند که کم‌کم مردم را به موضوع غیبت مأنوس کنند و افکار را برای غیبت آماده سازند، لذا گاه و بیگاه از غیبت خبر داده و گرفتاری‌های مردم آن عصر و انکار و سرزنش منکرین و ثواب ثبات قدم و انتظار فرج را گوشزد می‌کردند گاهی هم عملاً خودشان شبیه غیبت را فراهم می‌ساختند.
مسعودی در اثبات الوصیه نوشته است امام هادی علیه‌السلام با مردم کم معاشرت می‌کرد و جز با خواصّ اصحاب با کسی تماس نمی‌گرفت.
وقتی امام حسن عسکری جانشین آن حضرت شد در اکثر اوقات از پشت پرده با مردم سخن می‌فرمود تا شیعیان برای پذیرش غیبت امام دوازدهم مهیا و مأنوس گردند.[۱]
اگر بعد از رحلت امام عسکری غیبت کامل واقع می‌شد، شاید وجود مقدّس امام زمان مورد غفلت واقع می‌شد و کم‌کم از اذهان می‌رفت؛ و شاید وجود حضرت را کاملاً منکر می‌شدند.
از این جهت اوّل غیبت صغری شروع شد و ارتباط حضرت به‌وسیله‌ی نوّاب با مردم برقرار بود و در آن عصر مردم کرامات و معجزاتی از حضرت دیدند و ایمانشان کامل شد وقتی افکار مساعد شد و آمادگی پیدا شد غیبت کبرای حضرت شروع شد و طی نامه‌ای حضرت شش روز قبل از وفات نایب چهارم نوشتند و اعلام نمودند که دیگر نیابت خاصّه نیست و غیبت کبری شروع می‌شود و بعد از این، کسی را به عنوان نایب حضرت معرفی نمی‌کند و مردم را ارجاع می‌دهند به نوّاب عام.
…………………………………………………
[۱] اثبات الوصیة، ص ۲۰۶.