آیهٔ «وراثت» چگونه بر ظهور امام زمان (عج) دلالت دارد؟
خداوند متعال میفرماید:
«وَ لَقَدْ کَتَبْنا فِی الزَّبُورِ مِنْ بَعْدِ الذِّکْرِ أَنَّ الْأَرْضَ یرِثُها عِبادِی الصَّالِحُونَ[۱]: ما در زبور بعد از ذکر نوشتیم که بندگان صالح من وارث زمین خواهند شد.»
مقصود از «زبور» در آیه، زبور داوود علیهالسلام و مراد از «ذکر»، «تورات» است. در «زبور» میخوانیم:
«زیرا که شریران منقطع میشوند؛ ولی متوکّلان به خداوند وارث زمین خواهند شد، و حال اندک است که شریر نیست میشود، هرچند مکانش را استفسار نمایی ناپدید خواهد شد؛ امّا متواضعان وارث زمین شده و از کثرت سلامتی متلذّذ خواهند شد.»[۲]
و در «آیهٔ ۲۹» از «مزمور داوود» آمده است:
«صالحان، وارث زمین خواهند شد و در آن، تا ابد سکونت خواهند داشت.»
مقصود از کلمهٔ «الارض» در آیهٔ فوق، مطلق زمین دنیا و آخرت، «بهشت» است؛ زیرا تخصیص آن به زمین دنیا بدون وجه است.[۳]
مقصود از «عبادی الصّالحون» معنای عامّی است که شامل هر زمان و مکان و هر قومی خواهد شد و مصداق اکمل و اتمّ آن مطابق روایات زمانی است که حضرت مهدی (عج) ظهور کرده و زمین را پر از عدل و داد خواهد کرد. در آن زمان است که تمام کرهٔ زمین در اختیار بندگان صالح خداوند قرار خواهد گرفت.
ابن کثیر میگوید:
«خداوند در آیهٔ شریفه بشارت میدهد بر بندگان صالح خود که در دنیا و آخرت آنان را سعادتمند کرده و آنان را وارث زمین و بهشت گرداند.»[۴]
آلوسی میگوید:
اگر بگوییم که این آیه مربوط به عصر مهدی و نزول عیسی است، به اقوال دیگر احتیاجی نیست.[۵]
بنابراین در ذیل آیه، روایاتی نقل شده است که دلالت بر انطباق آیه بر عصر ظهور حضرت مهدی (عج) دارد.
ثوبان از رسول خدا صلیالله علیه و آله و سلّم نقل کرده است که فرمودند:
«خداوند برای من زمین را جمع نمود. پس من مشرقها و مغربهای آن را مشاهده کردم و امّت من زود است که به آن خواهند رسید.»[۶]
امام باقر علیهالسلام فرمودند:
«مقصود از «عبادی الصّالحون» اصحاب مهدی (عج) در آخرالزّمان است.»[۷]
…………………………………………………………………………
[۱] سورهٔ انبیاء، آیهٔ ۱۰۵.
[۲] «مزمور»، ۳۷/۹ ۱۱.
[۳] طباطبایی، سیّد محمّد حسین، «المیزان»، ج ۱۴، ص ۴۹۳.
[۴] ابن کثیر، اسماعیل بن عمر، «تفسیر القرآن العظیم»، ج ۲، ص ۵۲۴.
[۵] آلوسی، محمود بن عبدالله، «روح المعانی فی تفسیر القران العظیم و السبع المثانی»، بیروت، دارالکتب العلمیه، ج ۱۷، ص ۹۵.
[۶] همان.
[۷] طبرسی، فضل بن حسن، «مجمع البیان فی تفسیر القرآن»، تحقیق و تصحیح سیّد هاشم رسولی محلّاتی و سیّد فضل الله یزدی طباطبایی، دارالمعرفهٔ للطباعة والنشر، چاپ دوم، ۱۴۰۸ هـ. ق. ج ۷، ص ۶۶.