درباره حکومت جهانی حضرت مهدی عجل الله تعالی فرجه الشریف توضیح دهید.
حکومت حضرت مهدی عجل الله تعالی فرجه الشریف، به‌عنوان بزرگ‌ترین آرمان محرومان و مستضعفان دارای ویژگی‌های مهمی است. ازجمله این ویژگی‌ها، جهانی بودن آن است. بدین گونه که پس از پیروزی سپاه حضرت مهدی علیه‌السلام و نابودی سپاه کفر و باطل، آن حضرت بر شرق و غرب جهان سلطه و برتری خواهد یافت، این تسلط و برتری درآمدی است برای تشکیل حکومت جهانی آن حضرت؛ که در آن هیچ آبادی‌ای در زمین نمی‌ماند؛ مگر اینکه گلبانگ توحید از آن برمی‌خیزد و سراسر گیتی از عدل وداد آکنده می‌گردد؛ و به دست آن حضرت، آرمان والای تشکیل جامعه بزرگ بشری و خانواده انسانی تحقّق می‌پذیرد و آرزوی دیرینه همه پیامبران، امامان، مصلحان و انسان دوستان برآورده می‌شود.
هشتمین پیشوای شیعیان امام رضا علیه‌السلام از پدرانش از پیامبر اکرم صلی‌الله علیه و اله نقل کرده است: خداوند در شب معراج در بخشی از بیانی طولانی فرمود: «… و به درستی زمین را به‌وسیله واپسین آنان (ائمه معصومین علیهم‌السلام) از دشمنانم پاک خواهم ساخت و تمام گستره زمین را در فرمانروایی او قرار خواهم داد …».[۱] در دوران رهبری امام مهدی عجل الله تعالی فرجه الشریف با ایجاد مدیریت و حاکمیت یگانه برای همه اجتماعات، نژادها و منطقه‌ها، یکی از عوامل اصلی تضاد و جنگ و ستم از بین می‌رود.[۲]
پیامبر اکرم صلی‌الله علیه و اله دراین‌باره می‌فرماید: «پیشوایان پس از من دوازده نفرند؛ نخستین آنان تو هستی‌ای علی و واپسین آنان قائم است؛ همو که خداوند با دستانش مشارق و مغارب زمین را فتح خواهد کرد.»[۳]
امام صادق علیه‌السلام نیز دراین‌باره فرمود: «سپس خدای عزّ و جلّ او را ظاهر سازد و مشرق‌ها و مغرب‌های زمین را به دست او بگشاید و …».[۴]
شیعه در این دیدگاه بر این باور است که با «تشکیل حکومت جهانی»، اسلام به عنوان یگانه دین حق و کامل و دارای شریعت جامع، مقبول همگان خواهد شد. در آن زمان ستمگران و جباران از مسند قدرت به زیر کشیده می‌شوند. پس از آن حکومت جهانی اسلام با زعامت و رهبری امام معصوم و عادل برپا شده و عدالت بر بنیاد دیانت و اخلاق در مقیاسی جهانی اجرا می‌گردد.
در برخی از آیات قرآن، به این حاکمیت اشاره شده است و آیات مربوط به جهانی بودن اسلام نیز مؤید این معنا است. جهانی بودن دین اسلام و عدم اختصاص آن به قوم یا منطقه خاصّی، از ضروریات این آیین الهی است و حتی کسانی که ایمان به آن ندارند می‌دانند که دعوت اسلام، همگانی بوده و به منطقه جغرافیایی خاص محدود نیست.
افزون بر این، شواهد تاریخی فراوانی وجود دارد که پیامبر اکرم صلی‌الله علیه و اله به سران کشورهایی مانند قیصر روم و پادشاه ایران و فرمانروایان مصر و حبشه و شامات و نیز به رؤسای قبایل گوناگون عرب و … نامه نوشتند و همگان را به پذیرفتن این دین مقدس دعوت کردند و از پیامدهای وخیم کفر و روی‌گردانی از اسلام، بر حذر داشتند. اگر دین اسلام جهانی نبود چنین دعوت عمومی انجام نمی‌گرفت و دیگر اقوام و امت‌ها هم برای عدم پذیرش، عذری می‌داشتند.[۵]
علاوه بر آنچه یاد شد، در منابع روایی اسلامی (به‌ویژه شیعی)، از ویژگی‌ها، اختیارات و عملکردهایی یاد شده است که آن‌ها جز با تشکیل حکومت واحد جهانی محقق نخواهند شد. ازجمله گفته شده است که:
حضرت مهدی عجل الله تعالی فرجه الشریف ستم و جور را برای همیشه برمی‌اندازد و عدالت و دین حق را در سطح جهان برای همیشه مستقر می‌کند. در برخی روایات از اختیارات، قدرت و امکانات مطلق و جهانی امام غایب یاد شده است که نتیجه آن، چیرگی بر جهان و تشکیل حکومت مقتدر جهانی است.
امام باقر علیه‌السلام دراین‌باره می‌فرماید: «قائم ما با در انداختن بیم و هراس در دل ستمگران یاری می‌شود، با پشتیبانی و حمایت از سوی خداوند تأیید می‌گردد. زمین برایش خاضع و تسلیم می‌شود، گنج‌ها برایش آشکار و نمایان می‌شود. حکومت او شرق و غرب عالم را فرامی‌گیرد. خداوند به‌وسیله او دینش را بر تمام ادیان چیرگی و غلبه می‌بخشد؛ هرچند مشرکان کراهت داشته باشند. [در عصر ظهور] در زمین خرابی و ویرانی نمی‌ماند؛ مگر آنکه آباد می‌شود. عیسی بن مریم علیه‌السلام از آسمان فرود آید و پشت سر او نماز گزارد».[۶]
بر این اساس، حکومت جهانی واحد از دیرباز به‌عنوان یکی از عقاید مسلّم شیعی و یکی از نیازهای بشر مطرح بوده است. اکنون نیز شیعیان امامی در انتظار روزی به سر می‌برند که چنین حکومتی، با ظهور منجی غایب تشکیل شود و تاریخ بشر در مسیر حق قرار گیرد و بشریت از برکات واقعی و همه‌جانبه آن بهره‌مند شوند. با اینکه آرمان‌هایی چون «عدل جهانی» و «حکومت جهانی» سابقه‌ای دیرینه دارد؛ اما در قرن اخیر به دلایل خاصّ سیاسی، فرهنگی و اجتماعی- به‌ویژه گسترش ارتباطات- آرمان «جهانی شدن» تشدید و تقویت شده و عملی‌تر به نظر می‌رسد. در جنبش‌های اسلامی معاصر نیز بار دیگر، آرمان دیرین جهانی و چیره شدن اسلام با قدرت تمام مطرح شده و مفاهیمی چون دین جهانی، عدل جهانی، حکومت جهانی و یا بین‌الملل اسلامی و … گسترش یافته است.
آرمان‌های یادشده در میان شیعیان در سطح گسترده‌تر مطرح و تقویت شده و اکنون در دوران پس از پیروزی انقلاب اسلامی و تشکیل جمهوری اسلامی در ایران، آن آرمان‌ها- ازجمله حکومت واحد جهانی- تبلیغ می‌شوند.
برخی از ویژگی‌های حکومت جهانی حضرت مهدی عجل الله تعالی فرجه الشریف
۱. این حکومت دارای رهبری است که مشروعیت خود را از پروردگار متعال گرفته و از هرگونه خطا و عصیان به دور است. افزون بر این کسانی که او را در اجرای حکومت جهانی یاری خواهند کرد انسان‌هایی هستند برگزیده و دارای صفات اخلاقی ویژه که این خود بر عظمت این حکومت می‌افزاید.
۲. در حکومت جهانی حضرت مهدی علیه‌السلام قانون‌گزار خداوند متعال است از این‌رو تمام نیازهای مادی و معنوی انسان‌ها موردتوجه واقع شده و از هرگونه خطا دور خواهد بود.
۳. محور تمام قوانین در حکومت جهانی حضرت مهدی عجل الله تعالی فرجه الشریف، امور دینی و اخلاقی است. درحالی‌که تمام نیازهای مادی و معنوی بشر در تمام قوانین موردتوجه واقع شده است.
دانش در دولت مهدوی در کل جامعه بشری گسترش می‌یابد و هرگز در انحصار عده‌ای خاص نخواهد بود از این‌رو همگان از دانشی بس ارجمند برخوردار خواهند بود؛ و البته از این دانش نیز در راه رشد و تعالی جامعه بشری استفاده خواهد شد. نه در راه ستم و تعدی به دیگران.
از امام صادق علیه‌السلام روایت شده است که فرمود: «دانش، بیست‌وهفت بخش است و همه آنچه را که رسولان الهی آوردند دو بخش از آن‌ها بود پس مردم تا امروز جز این دو بخش را نشناخته‌اند ولی چون قائم ما قیام کند بیست‌وپنج بخش را بیرون آورده و آشکار خواهد ساخت و در میان مردم منتشر خواهد فرمود و آن دو بخش را هم ضمیمه می‌گرداند و در نتیجه بیست‌وهفت بخش علم در میان مردم منتشر و پراکنده خواهد شد».[۷]
۵. حکومت جهانی حضرت مهدی عجل الله تعالی فرجه الشریف مبتنی بر عالی‌ترین اندیشه‌های عاقلانه است چرا که در آن دولت مبارک است که عقول بشری به کامل‌ترین وجه ممکن، رشد خواهد کرد.
امام باقر علیه‌السلام دراین‌باره فرمودند: «هنگامی‌که قائم ما قیام کند خداوند دست خود را بر سر بندگان می‌نهد؛ پس عقل‌های آنان جمع و متمرکز گردیده و خرد و واقع‌بینی آنان کمال خواهد یافت».[۸]
۶. حکومت جهانی مهدی علیه‌السلام مبتنی بر بهره‌مندی عاقلانه، عالمانه و عابدانه از تمام منابع موجود و ظرفیت‌های ممکن در کره زمین است و این بدان معناست که مردم در عین بهره‌مندی از تمام مواهب الهی هرگز گرد اتراف و اسراف نمی‌گردند بعلاوه با وجود فراوانی نعمت حالت استغنایی در روح انسان‌ها به وجود می‌آید که باعث می‌شود به رغم در اختیار داشتن مواهب فراوان هرگز دست به طغیان و عصیان نزنند.
با توجه به ویژگی‌های بالا، برخی اهداف و آرمان‌های آن قیام جهانی این گونه ترسیم می‌شود:
۱. رساندن جامعه بشری به کمال مطلوب و رشد و بالندگی اخلاقی (هدف اصلی)؛
۲. برقراری عدالت اجتماعی و گسترش قسط و عدل در سراسر جهان؛
۳. اداره و سامان‌دهی نظام جهان بر اساس ایمان به خدا، احکام دین اسلام و آموزه‌های قرآن؛
۴. تثبیت و گسترش صلح و امنیت جهانی و از بین بردن ستیزه‌جویی، تجاوزگری، جنگ، کینه‌جویی و خودپرستی؛
۵. نجات مردم از چنگال ستمکاران، جباران و مفسدان و اهتزاز پرچم توحید و عدالت؛
۶. احیای آیین توحید و یکتاپرستی (اسلام) و نابودی آیین‌های انحرافی و باطل؛
۷. تأسیس حکومت جهانی اسلام و در دست گرفتن حاکمیت جهان؛
۸. به کمال رساندن علم و دانش بشری و رشد و شکوفایی عقل و اندیشه؛
۹. تصحیح امور زندگی و استفاده صحیح و بهینه از امکانات و منابع مادی و معنوی جهان؛
۱۰. از بین بردن امتیازات و تبعیضات نژادی و طبقاتی و تعمیق برابری و مساوات؛
۱۱. گسترش فضایل اخلاقی و ریشه‌کن نمودن رذایل و آلودگی‌های اخلاقی و …[۹].
در جامعه مهدوی به خاطر وجود تمام شرایط ممکن، راه رشد و تعالی به سوی قرب پروردگار بر همگان باز خواهد بود و در عین اختیار داشتن مواهب الهی، همگان بر دینی توحیدی و باوری الهی خواهند بود.
……………………………………………
[۱] «… و لاطهّرنّ الارض بآخرهم من اعدائی و لاملّکنّه [و لامکننّه] مشارق الارض و مغاربها …»؛ عیون اخبار الرضا علیه السّلام، ج ۱، ص ۲۶۲، ح ۲۲؛ علل الشرایع، ج ۱، ص ۵، ح ۱. همچنین ر. ک: کافی، ج ۱، ص ۴۳۲، ح ۹۱.
[۲] محمّد حکیمی، عصر زندگی، ص ۱۶۲.
[۳] «الائمّة من بعدی اثنا عشر اوّلهم انت یا علی و آخرهم القائم الّذی یفتح اللّه تعالی ذکره علی یدیه مشارق الارض و مغاربها»؛ شیخ صدوق، أمالی، ص ۹۷، ح ۹؛ فتال نیشابوری، روضه الواعظین، ص ۱۰۲؛ کمال الدین و تمام النعمة، ج ۱، ص ۳۹۸.
[۴] «ثم یظهره اللّه عزّ و جلّ فیفتح اللّه علی یده مشارق الارض و مغاربها»؛ کمال الدین و تمام النعمة، ج ۲، ص ۱۵، ح ۳۱.
[۵] محمّد تقی مصباح، آموزش عقاید، ج ۲، ص ۱۱۶.
[۶] کمال الدین و تمام النعمة، ج ۱، ص ۳۳۱، ح ۱۶.
[۷] «العلم سبعة و عشرون حرفا فجمیع ما جاءت به الرّسل حرفان فلم یعرف النّاس حتّی الیوم غیر الحرفین فإذا قام قائمنا أخرج الخمسة و العشرین حرفا فبثّها فی النّاس و ضمّ إلیها الحرفین حتّی یبثّها سبعة و عشرین حرفا، محمّد باقر مجلسی، بحار الانوار، ج ۵۲، ص ۳۳۶.
[۸] «إذا قام قائمنا وضع اللّه یده علی رءوس العباد فجمع بها عقولهم و کملت به أحلامهم»؛ محمّد بن یعقوب کلینی، کافی، ج ۱، ص ۲۵.
[۹] ر. ک: رحیم کارگر، آینده جهان (دولت و سیاست در اندیشه مهدویت)، ص ۲۴۲.