«آیه انذار» چگونه بر وجود امام زمان (عج) دلالت دارد؟
خداوند متعال خطاب به پیامبرش می‌فرماید:
«إِنَّما أَنْتَ مُنْذِرٌ وَ لِکُلِّ قَوْمٍ هادٍ[۱]: همانا تو بیم دهنده‌ای و برای هر قومی هدایت‌گری است.»
از آیهٔ فوق به طور وضوح استفاده می‌شود که برای هر قومی در هر عصر و زمان، هدایت‌کننده‌ای است به حق و حقیقت. این مقتضای ربوبیّت خداوند است و نیز استفاده می‌شود که زمین هیچ‌گاه از هادی به حقّ خالی نمی‌گردد، خواه نبی باشد یا غیر نبی؛ زیرا اطلاق آیه، حصر مصداق هادی در انبیاء را نفی می‌کند؛ همان‌گونه که زمخشری در ذیل آیهٔ شریفهٔ فوق، به آن اشاره کرده است، در غیر این صورت لازم می‌آید در عصرهایی که از نبی خالی است، حجّت و هادی بشر وجود نداشته باشد.
طبری در تفسیر خود، ذیل آیهٔ فوق، از ابن عبّاس به سند صحیح نقل کرده است:
لَمّا نَزَلَت: «إِنَّمَآ أَنتَ مُنذِرٌ وَ لِکُلِّ قَوْمٍ هَادٍ» وَضَعَ صلی‌الله علیه و سلّم یَدَهُ عَلی صَدرِهِ فَقالَ: «أنَا المُنذِرُ ولِکُلِّ قَومٍ هادٍ» وَ أومَأَ بِیَدِهِ إلی مَنکِبِ علی فَقالَ: «أنتَ الهادی یا علی، بِکَ یَهتَدِی المُهتَدونَ بَعدی»[۲]: هنگامی‌که آیه «انّما أنت منذرٌ ولکلّ قومٍ هادٍ» نازل شد، پیامبر صلی‌الله علیه و آله و سلّم دست خود را بر سینه گذاشته و فرمودند: «من منذرم و برای هر قومی هادی است.» آنگاه اشاره به شانهٔ علی علیه‌السلام نمود و فرمودند: «تنها به‌واسطهٔ تو است که هدایت شوندگان بعد از من، هدایت می‌گردند.»
حاکم نیشابوری به سند صحیح، از امام علی علیه‌السلام در ذیل آیهٔ فوق نقل کرده است که فرمودند:
«رَسُول اللهِ المُنْذِرُ وأَنا الهَادِی[۳]: رسول خدا منذر و من هادی‌ام.»
کلینی به سند صحیح از امام باقر علیه‌السلام در تفسیر آیهٔ فوق نقل کرده است که فرمودند:
«رَسُولُ اللَّهِ الْمُنْذِرُ وَ لِکُلِّ زَمانٍ مِنّا هادٍ یهْدِیهِمْ اِلی ما جاءَ بِهِ نَبِی اللَّه[۴]: رسول خدا صلی‌الله علیه و آله و سلّم منذر و برای هر زمانی، از ما، امام و هادی‌ای است که مردم را به آنچه پیامبر خدا صلی‌الله علیه و آله و سلّم آورده، دعوت می‌کند…»
و نیز از امام باقر علیه‌السلام نقل کرده است که در ذیل آیهٔ فوق فرمودند:
«رَسُولُ اللَّهِ الْمُنْذِرُ وَ علی الْهَادِی وَ اللَّهِ مَا ذَهَبَتْ مِنَّا وَ مَا زَالَتْ فِینَا إِلَی السَّاعَهِ[۵]: رسول خدا صلی‌الله علیه و آله و سلّم منذر و علی هادی است. آگاه باش! به خدا سوگند! که آیه از ما بیرون نخواهد رفت و دائماً در بین ما است تا روز قیامت.»
………………………………………………………….
[۱] سورهٔ رعد، آیهٔ ۷.
[۲] طبری، محمّد بن جریر، «جامع البیان فی تفسیر القرآن»، ج ۱۳، ص ۱۴۲.
[۳] حسکانی، عبیداللّه بن عبدالله، «شواهد التنزیل لقواعد التفضیل»، تهران، مجمع إحیاء الثقافة الإسلامیة، چاپ اوّل، ۱۴۱۱ ه.ق.، ج ۱، ص ۳۹۱؛ «مستدرک حاکم»، ج ۳، ص ۱۲۹.
[۴] کلینی، محمّد بن یعقوب، «کافی»، ج ۱، ص ۱۹۱.
[۵] همان، ص ۱۹۲