در سایه محبّت

مقدمه

کتابی که در دست شما خواننده محترم است موضوعش محبت می‌باشد که در آیات و روایات از شیعه و سنی نقل شده است؛ یعنی هر جا کلمه حُبّ و اشتقاق‌های آن آمده آن نقل شده ترجمه آن‌ها را درج کردیم.

کلمه وُدّ و عشق و اشتقاقات این دو را نیاوردیم تا طلب محبت در مطالعه و اخذ مطالب به سهولت دریابد.

قبلاً کتابی به توفیق الهی در عشق و محبت نوشتیم که مخطوط مانده است و این کتاب در همان موضوع اما به سبک دیگر تدوین و جمع‌آوری شده است.

مسئله محبت قابل‌تعریف و توصیف نیست تا کسی به خواندن، بتواند به آن برسد. بلکه محبت چشیدنی است و تا کسی آن را، خود درک نکند نتواند به حقیقت آن برسد.

محبت ظاهری زودگذر است و محبت به آثار ظاهری توجه دارد و پس از مدتی به خاطر موانع و آفات از محبوب جدا می‌شود.

اما محبت حقیقی دائمی است و محبت به آثار باطنی و درونی توجه دارد و با همه موانع محبوب را دوست داشته و دست‌بردار نیست.

آنچه در این کتاب از قرآن و حدیث استفاده شده در واقع به‌عنوان راه گشای فکری است تا محب و آنکه هنوز محب نشده آثار حُبّ را فی‌الجمله بداند.

مطالب این کتاب را از کتاب «المحبه فی الکتاب و السنه» تألیف حجه الاسلام محمدی ری‌شهری اخذ کردیم که به فارسی بنام «دوستی در قرآن و حدیث» به ترجمهٔ آقای سید حسن اسلامی چاپ شده است.

البته موضوعات زیادی در این کتاب بوده که ما فقط یک موضوع محبت را استخراج کردیم و با تلخیص و موضوع‌بندی جدید و حذف مکرّرات و احیاناً تبدیل کلمات ترجمه، با سبکی خاص در دسترس شما خواننده، عزیز قرار گرفته است.

امید است، کلمات قرآن و گفتار معصومین علیهم‌السلام، در موضوع محبت، در جان ما اثر کند و ما مُحبِّ واقعی خدا، ائمه و دوستان آنان شویم.

امّا درباره محبت پیامبر و ائمه علیهم‌السلام، بنا داریم در مجلدی دیگر، روایات و آیات وارده را یادداشت و در معرض دوستداران اهل‌بیت علیهم‌السلام قرار دهیم و آنچه در این جلد گردآوری شده، درباره دوستی‌های خدا، انبیاء، خلق، پدر و مادر و صاحبان حقوق و … می‌باشد.

 سید علی‌اکبر صداقت – فروردین ۱۳۸۲

۱. پیامبر صلی‌الله علیه و آله: با همه دل‌هایتان خدا را دوست بدارید.

۲. امام علی علیه‌السلام: دوستی خدا آتشی است که بر هر چه بگذرد بسوزاند و نور خدایی است که بر هر چه بتابد درخشیدن گیرد.

۳. پیامبر صلی‌الله علیه و آله: خدا را به سبب نعمت‌هایی که به شما بخشیده است دوست بدارید.

۴. پیامبر صلی‌الله علیه و آله: آن‌که خدا را دوست می‌دارد دوست بدارید؛ و خدا را با همه قلبتان دوست بدارید.

۵. پیامبر صلی‌الله علیه و آله: خدا را محبوب بندگانش کنید تا بندگان خدا را دوست بدارند.

۶. امام علی علیه‌السلام: هرگاه خداوند بنده‌ای را گرامی بدارد، او را به دوستی خود مشغول می‌سازد.

۷. امام صادق علیه‌السلام: بر شما باد به مکارم اخلاق که خداوند عزّوجل آن‌ها را دوست دارد.

۸. اسامه ین شریک گوید: نزد پیامبر صلی‌الله علیه و آله نشسته بودیم، گروهی از عشایر عرب نزد حضرت آمدند و گفتند: محبوب‌ترین بندگان خدا، نزد خدا کیست؟ فرمود: خوش‌خوترین آن‌ها می‌باشد.

۹. امام علی علیه‌السلام: با رغبت و میل به آنچه نزد خداوند است، با خدا دوستی کن.

۱۰. امام صادق علیه‌السلام: مردی به پیامبر صلی‌الله علیه و آله عرض کرد: ای رسول خدا! به من کاری بیاموز که چون انجامش دهم خدا در آسمان و اهل زمین مرا دوست بدارند.

فرمود: به آنچه نزد خداوند است رغبت کن تا خداوند دوستت بدارد؛ و به آنچه نزد مردم است بی‌میلی نشان بده تا مردم دوستت بدارند.

۱۱. پیامبر صلی‌الله علیه و آله: مردی راهی دیدار برادر دینی‌اش در روستایی دیگر شد، خداوند فرشته‌ای سر راه او قرار داد. چون آن مرد پیش آمد، فرشته از او پرسید: به کجا می‌روی؟ پاسخ داد: به دیدار برادری که در این روستا است می‌روم.

پرسید: آیا نعمتی نزد او داری که برای رسیدگی به آن، نزدش می‌روی؟ پاسخ داد: نه، جز این‌که او را در راه خداوند عزّوجل دوست دارم.

فرشته گفت: من نیز پیام‌آور خداوند به سویت هستم که خداوند دوستت دارد، همان‌گونه که تو در راهش دوستی می‌ورزی.

۱۲. دوستی خدا را طلب کردم و آن را در دشمنی با معصیت‌کاران یافتم.

۱۳. امام باقر علیه‌السلام به سعدالخیر چنین نوشت: رحمت خدا بر تو باد، بدان‌ که دوستی خدا جز با دشمنی بسیاری از مردم و ولایت حق جز با عداوتشان به دست نمی‌آید.

۱۴. پیامبر صلی‌الله علیه و آله: زاهد (بی‌علاقه) به دنیا باش تا خدا دوستت بدارد.

۱۵. پیامبر صلی‌الله علیه و آله: هرگاه خواستی خدا دوستت بدارد دنیا را دشمن بدار.

۱۶. امام صادق علیه‌السلام: هیچ جرعه‌ای که بنده آن را فرو می‌خورد، نزد خداوند محبوب‌تر از جرعه خشمی نیست که چون در قلبش به جُنبش درمی‌آید، آن را با صبر یا حلم فرو می‌خورد.

۱۷. پیامبر صلی‌الله علیه و آله: دوستی خدا بر کسی که غضب کند و آنگاه حلم بورزد واجب و قطعی است.

۱۸. امام حسن علیه‌السلام: هر که خدا را بشناسد، او را دوست خواهد داشت.

۱۹. پیامبر صلی‌الله علیه و آله: هر که بسیار یاد خداوند عزّوجل کند، خداوند دوستش خواهد داشت.

۲۰. امام باقر علیه‌السلام: همانا اهل تقوی… دوستی خود (خود دوستی) را برای محبت خدایشان بریده‌اند و با دل‌های خود، به خداوند عزّوجل و دوستی او نگریسته‌اند، چون دانسته‌اند به سبب بزرگی‌شان او، شایسته نگریستن است.

۲۱. پیامبر صلی‌الله علیه و آله به مردی فرمود: در تو دو صفت است که خداوند آن‌ها را دوست دارد حلم (بردباری و سنگینی) در بعضی نسخه‌ها به جای سنگینی، حیا آمده است.

۲۲. پیامبر صلی‌الله علیه و آله: سخاوت نادان نزد خدا از عابد بخیل محبوب‌تر است.

۲۳. پیامبر صلی‌الله علیه و آله: خداوند بخشندگان از خلقش را دوست دارد.

۲۴. پیامبر صلی‌الله علیه و آله: خداوند بندگان با غیرت خود را دوست دارد.

۲۵. پیامبر صلی‌الله علیه و آله: خداوند رفیق است و رفق (ملایمت) را دوست دارد.

۲۶. پیامبر صلی‌الله علیه و آله: ای سلمان! پس از تعلّم (دانش آموزی) علم، هیچ چیز نزد خدا محبوب‌تر از خواندن قرآن نیست.

۲۷. پیامبر صلی‌الله علیه و آله: ای حاملان قرآن! با بزرگداشت کتابش با خدا دوستی کنید تا شما را بیشتر دوست بدارد و شما را محبوب خلقش گرداند.

۲۸. امام باقر علیه‌السلام: ای ابا محمد (ابا بصیر)! با صدایی میانه چنان قرآن بخوان ‌که خانواده‌ات بشنوند، صدایی آهنگین (چرخاندن صدا در گلو) بخوان ‌که خداوند عزّوجل صوت خوش و آهنگین را دوست دارد.

۲۹. امام صادق علیه‌السلام: هر کس در هر شب جمعه سوره واقعه را بخواند، خداوند او را دوست بدارد و محبوب همه مردمانش گرداند.

۳۰. امام صادق علیه‌السلام: خواندن سوره طه را ترک مکنید که خداوند آن را و هر که آن را بخواند دوست دارد.

۳۱. امام صادق علیه‌السلام: هر کس در نمازهای واجب خویش سوره فیل را بخواند روز قیامت هر دشت و کوه و کلوخی برایش شهادت خواهد داد، منادی روز قیامت می‌گوید: شهادت شما را دربارهٔ بنده‌ام قبول کردم، او از نمازگزاران بوده و او را به بهشت درآورید و از او حساب‌رسی مکنید که او از کسانی است که خودش و کردارش را دوست دارم.

۳۲. پیامبر صلی‌الله علیه و آله: خداوند عزّوجل یاری کردن دادخواهان را دوست دارد.

۳۳. امام صادق علیه‌السلام: هرکس خداوند عزّوجل را بدین صفت (ایثار)، پس اشاره کردند به آیه «دیگران را بر خویش مقدم می‌دارند، گرچه بدان نیازمند باشند» (حشر: ۹) بشناسد، خدا او را دوست بدارد و هرکه را خدا دوست بدارد، روز قیامت، پاداش او را بی‌حساب عطا کند.

۳۴. پیامبر صلی‌الله علیه و آله: خداوند متعال، شخص آسان‌گیر و طلیق (راحت گیر) را دوست دارد.

۳۵. امام علی علیه‌السلام: خداوند سبحان هر شخصی که دستانش باز و گشاده (سخاوتمند) و در دین استوار باشد را دوست دارد.

۳۶. پیامبر صلی‌الله علیه و آله: هیچ صدقه‌ای نزد خدا محبوب‌تر از گفتن حق نیست.

۳۷. پیامبر صلی‌الله علیه و آله: هیچ نفقه‌ای (هزینه کردن) نزد خدا محبوب‌تر از نفقه به اعتدال نیست.

۳۸. پیامبر صلی‌الله علیه و آله: خداوند دوست دارد که رخصت (آنچه اجازه داده شده) به جای آورده شود، همان‌گونه که خدا دوست دارد واجباتش به جای آورده شود. «همان طور دوست ندارد معصیتش بجای آورده شود.»

۳۹. پیامبر صلی‌الله علیه و آله: محبوب‌ترین کارها نزد خداوند، شتاب در به جای آوردن نماز در اوّل وقتش است.

۴۰. پیامبر صلی‌الله علیه و آله: خداوند سه چیز را دوست می‌دارد: کم‌گویی، کم‌خوابی، کم خوری.

۴۱. پیامبر صلی‌الله علیه و آله: خداوند سبحان سه چیز را دوست می‌دارد، بجا آوردن حقوقش، تواضع برای خلقش و نیکوکاری به بندگانش.

۴۲. پیامبر صلی‌الله علیه و آله: در اسلام هیچ نهادی نزد خداوند عزّوجل محبوب‌تر و ارجمندتر از ازدواج نیست.

۴۳. پیامبر صلی‌الله علیه و آله: خداوند سه نفر را دوست دارد، شخصی که شب برمی‌خیزد و قرآن تلاوت می‌کند، شخصی که با دست راستش صدقه می‌دهد، شخصی که همراه گروهی رزمنده باشد، چون یارانش پراکنده شود، خود به رویارویی دشمن می‌پردازد.

۴۴. پیامبر صلی‌الله علیه و آله: خداوند، سه نفر را دوست می‌دارد و به آنان لبخند می‌زند و به آنان شادمان می‌شود. شخصی که با گروهی با جان خود برای خدا می‌جنگد، پس یا کشته می‌شود و یا خداوند یاری‌اش می‌کند و از رنج کارزار بی‌نیازش می‌سازد، پس خدای می‌فرماید: به این بنده‌ام بنگرید که چگونه برای من از جان شکیبایی ورزید.

شخصی که زنی زیبا و بستری نرم دارد، پس شبانه از جایش برمی‌خیزد، آنگاه خداوند می‌فرماید، شهوتش را کنار گذاشت و مرا یاد کرد و حال آن‌که اگر می‌خواست می‌خوابید.

شخصی که هرگاه با گروهی هم‌سفر گردد، چون آنان شب بخوابند، در خوشی و ناخوشی، سحرگاهان (برای عبادت) از خواب برخیزد.

۴۵. ابوذر، پیامبر صلی‌الله علیه و آله فرمود: خداوند سه تن را دوست دارد، مردی که در راه خدا می‌جنگد، پس برای جهاد، به انتظار پاداش از خدا با دشمن رویارویی می‌شود و پیکار می‌کند تا کشته شود.

مردی که همسایه‌اش او را آزار می‌دهد و او برای آزارش شکیبایی می‌ورزد و انتظار پاداش از خدا دارد پس، خداوند او را با مرگ یا زندگی از این آزار ایمن می‌گرداند.

و مردی که همراه مردمی است و شبانه در حرکت هستند، پس خواب یا چرت بر آنان چیره می‌شود، پس پیاده می‌شوند؛ در آخر شب که همه خوابند او به وضو و نماز می‌پردازد.

۴۶. امام علی علیه‌السلام: خداوند شخص مسلمانی را دوست دارد که: آنچه برای خود دوست می‌دارد، برای برادرش دوست بدارد. آنچه برای خود ناخوش می‌دارد، برای برادرش نیز ناخوش بدارد.

برای ولایت حق با او خیرخواهی کند. فضل مرا می‌شناسد، پای جای پای من می‌نهد. منتظر فرجام و عاقبت من است.

۴۷. امام علی علیه‌السلام: با دادن صدقه و صله با فامیل، گناهانتان را پاک کنید تا محبوب خداوند شوید.

۴۸. پیامبر صلی‌الله علیه و آله: سه صفت می‌باشد که دارندهٔ آن را خداوند در پناه خود گیرد و با رحمتش بپوشاند و او را مشمول محبتِ خود کند. چون به او چیزی می‌دهند شکر و سپاس بگزارد، چون قدرتمند شود ببخشد، چون خشمگین شود سستی و درنگ کند.

۴۹. امام علی علیه‌السلام: مردی نزد پیامبر صلی‌الله علیه و آله آمد و عرض کرد: به من کاری بیاموز که با انجام دادنش خداوند مرا دوست بدارد و مردم نیز مرا دوستم بدارند و …

پیامبر صلی‌الله علیه و آله فرمود: هرگاه خواستی خداوند دوستت بدارد از او بترس و تقوای او را پیشه کن (بقیه حدیث در موضوع اسباب دوستی با مردم، ح ۲ ببینید).

۵۰. پیامبر صلی‌الله علیه و آله: هر که بسیار یاد مرگ کند، خداوند دوستش خواهد داشت.

۵۱. امام باقر علیه‌السلام: هیچ چیز نزد خداوند محبوب‌تر از این نیست که، بنده از خدا درخواست کند.

۵۲. پیامبر صلی‌الله علیه و آله: خلق عیال (نان‌خور) خدایند، لذا محبوب‌ترینشان نزد او، سودمندترینشان به نان‌خوران اوست.

۵۳. مردی نزد پیامبر صلی‌الله علیه و آله آمد و گفت: ای رسول خدا! کدام گروه از مردم، نزد خدا محبوب‌ترند؟ فرمود: محبوب‌ترین مردم نزد خدای متعال سودمندترینشان برای مردم است.

۵۴. امام صادق علیه‌السلام: محبوب‌ترین بندگان نزد خدای عزّوجل، کسی است که خداوند، کار نیک و انجام دادن آن را محبوبش ساخته است.

۵۵. امام علی علیه‌السلام: اگر خود را از معصیت‌ها پاک کنید، خداوند دوستتان خواهد داشت.

۵۶. امام صادق علیه‌السلام: هر کس خدا را دوست بدارد، خدا دوستش بدارد و هرکس که خدا دوستش بدارد، از ایمنان خواهد بود.

۵۷. پیامبر صلی‌الله علیه و آله: هر که خدا دوستی را بر خود دوستی مقدَّم بدارد، در برابر سختی مردم خدا او را کفایت می‌کند.

۵۸. امام صادق علیه‌السلام: آن‌که دوستی‌اش در راه خدا و پیامبرش باشد ثوابش بر خداست و آن‌که دوستی‌اش در راه دنیا باشد، پوچ و بی‌اثر است.

۵۹. امام باقر علیه‌السلام: بر شما باد دوستی در راه خدا و ابراز محبت و هم یاری بر عمل صالح، چرا که این کار دنباله (و عوارض) شیطان و سلطان را می‌برد.

۶۰. امام سجاد علیه‌السلام: خردمندان کسانی هستند که فکرشان را به کار بستند تا از آن، خدا دوستی را به میراث بردند. چون قلب خدا دوستی را به میراث برد، روشنی گیرد و لطف و توجه به سویش بشتابد.

چون به لطف برسد از فایده مندان گردد و به حکمت سخن گوید، چون حکیمانه گوید دارای زیرکی شود و آن را در راه قدرت به کار برد و طبقات هفت‌گانه را بشناسد.

چون به این منزلت برسد، اندیشه با لطف و حکمت و بیان همراه شود و آن‌ها را به کار بندد. چون به این منزلت برسد شهوت (خواسته) و دوستی‌اش را در راه خالق خود قرار دهد؛ آنگاه خدا را با چشم دلش می‌بیند… .

۶۱. امام علی علیه‌السلام: قلب دوستدار خدا، خستگی برای خدا را دوست دارد؛ و قلب بی‌خبر از یاد خدا، آسایش را دوست دارد.

۶۲. امام صادق علیه‌السلام: حضرت زین‌العابدین علیه‌السلام، در کار عبادت بسیار می‌کوشید؛ روز را روزه‌دار و شب را شب‌زنده‌دار بود. این کار به بدنش زیان زد، لذا گفتم: ای پدر! این خستگی در عبادت برای چیست؟ فرمود: بدین ترتیب با پروردگارم دوستی می‌کنم تا مرا به خود نزدیک سازد.

۶۳. زیدالخیل از پیامبر صلی‌الله علیه و آله پرسید: از تو درباره نشانه خداوند در کسی که او را می‌خواهد و نشانه‌اش در آن شخص که او را نمی‌خواهد می‌پرسم فرمود: چگونه صبح کردی؟

گفت: در حالی به صبح آوردم که خیر (نیکی) و هر که آن را انجام دهد دوست دارم و اگر خود آن را انجام دهم یقین به پاداشش دارم و اگر آن را از دست بدهم مشتاق گردم.

پیامبر صلی‌الله علیه و آله فرمود: هان! این همان نشانه خداوند در کسی است که او را می‌خواهد.

۶۴. امام صادق علیه‌السلام: هر که حق ما را بشناسد و ما را دوست بدارد در حقیقت خداوند تبارک‌وتعالی را دوست داشته است.

۶۵. امام هادی علیه‌السلام: (زیارت جامعه کبیره) هر که شما را دوست بدارد، خدا را دوست داشته است.

۶۶. امام صادق علیه‌السلام: خداوند به حضرت موسی علیه‌السلام فرمود: این منم که بر دوستانم برآمده‌ام چون شب آنان را فرو پوشد، دیده دلشان بگردد، چنان با من سخن گویند که گویی مرا می‌بینند و چنان مرا مخاطب می‌سازند که گوئی در حضورم هستند.

۶۷. امام علی علیه‌السلام: هرگاه دیدی، خداوند تو را به یاد خود انیس و همدم ساخته است، در حقیقت تو را دوست داشته است.

۶۸. امام حسین علیه‌السلام: (دعای عرفه) ای خدایی که به دوستانت شیرینی موانسه (همدمی) را چشانده‌ای.

۶۹. پیامبر صلی‌الله علیه و آله: علامت دوستی خدا، دوستی ذکر (یاد) خداست.

۷۰. پیامبر صلی‌الله علیه و آله: ذکر، لذّت دوستداران است.

۷۱. پیامبر صلی‌الله علیه و آله: خداوند دنیا را به کسی که دوست دارد و دوست ندارد می‌دهد امّا دین را جز به کسی که دوست دارد نمی‌دهد، پس خداوند به هر که دین داده دوستش داشته است.

۷۲. امام علی علیه‌السلام: خداوند مال را به آن‌که دوست می‌دارد و دشمن می‌دارد می‌بخشد، امّا علم (دانش) را جز به کسی که دوست دارد نمی‌بخشد.

۷۳. امام باقر علیه‌السلام: خداوند عزّوجل دنیا را به دوست و دشمن می‌دهد ولی آخرت را جز به آن‌که دوست دارد نمی‌بخشد.

۷۴. امام باقر علیه‌السلام: خداوند دنیا را به دوست و دشمن می‌دهد امّا ایمان را جز به کسی که دوستش می‌دارد نمی‌بخشد.

۷۵. امام علی علیه‌السلام: از جمله چیزهایی که پستی دنیا را به تو نشان می‌دهد آن است که، خداوند بساط آن را از روی توجه و اختیار از سرِ اولیاء و دوستانش برکشید و از روی آزمون و امتحان، آن را برای دشمنانش گسترده است.

۷۶. پیامبر صلی‌الله علیه و آله: خداوند هرگاه مردمی را دوست بدارد مبتلایشان می‌کند؛ پس هر که خشنود گشت، بهره‌اش خشنودی است و هر که ناخشنود گشت، بهره‌اش ناخشنودی است.

۷۷. امام علی علیه‌السلام: بخشندگی و شجاعت صفاتی ارجمند هستند که خداوند سبحان، آن‌ها را در وجود هر که دوستش بدارد و آزموده باشد، می‌نهد.

۷۸. عربی بادیه‌نشین (عشایر) از امام علی علیه‌السلام درباره درجات دوستداران پرسید که چیست؟

حضرت فرمود: پایین‌ترین درجه‌شان کسی است که طاعت خود را کوچک و گناهش را بزرگ می‌شمارد و می‌پندارد در این جهان و آن جهان، جز او را به کیفر نمی‌گیرند!

عرب بادیه‌نشین بی‌هوش شد. چون به هوش آمد، پرسید: آیا درجه بالاتری از آن نیز هست؟

فرمود: آری، هفتاد درجه

۷۹. پیامبر صلی‌الله علیه و آله پرسید: خداوند نور چشمم را در نماز قرار داده است و آن را همان‌گونه که غذا را محبوب شخص گرسنه و آب را محبوب تشنه قرار داده، محبوبم ساخته است؛ و حال آن‌که گرسنه غذا بخورد سیر شود و تشنه آب بنوشد سیراب گردد، امّا من از نماز سیر نمی‌شوم.

۸۰. امام علی علیه‌السلام: هر که دوست دارد بداند نزد خدا چه موقعیتی دارد، به منزلت خدا نزد خودش بنگرد؛ زیرا به هر که حق انتخاب دو کار دنیا و آخرت داده شود، اگر کار آخرت را بر کار دنیا برگزید، او کسی است که خدا او را دوست دارد.

۸۱. امام صادق علیه‌السلام: بندگان سه دسته‌اند: مردمی که از ترس، خدا را می‌پرستند که این پرستش بندگان است. مردمی که خدا را برای به دست آوردن پاداش می‌پرستند که این پرستش مزدبگیران است. مردمی که خدا را برای دوستی‌اش می‌پرستند، پس این پرستش آزادگان است و برترین نوع عبادت است.

۸۲. پیامبر صلی‌الله علیه و آله: برترین مردم، کسی است که عاشق عبادت گردد، پس در آغوشش گیرد و با دلش دوستش بدارد و با پیکرش هم آغوشش گردد و خود را وقف آن سازد.

هرگاه خداوند بنده‌ای را دوست بدارد: (اذا احبَّ الله عبداً)

۸۳. پیامبر صلی‌الله علیه و آله: هرگاه خداوند بنده‌ای را دوست بدارد، به جبرئیل ندا می‌کند: خداوند، فلانی را دوست دارد، پس او را دوست داشته باش.

در نتیجه جبرئیل دوستش می‌دارد. پس از آن جبرئیل در میان آسمانیان ندا می‌کند: خداوند، فلانی را دوست دارد پس دوستش بدارید و آنان دوستش می‌دارند. آنگاه، (قابلان) اهل زمین او را قبول می‌کنند (و دوست می‌دارند).

۸۴. پیامبر صلی‌الله علیه و آله: هرگاه خداوند، بنده‌ای از امتم را دوست بدارد، محبتش را در دل‌های برگزیدگانش، در جان‌های فرشتگان و ساکنان عرش می‌افکند تا دوستش بدارند.

چنین کسی، به حقیقت دوستدار است. خوشا به حالش، او را در روز قیامت نزد خداوند، حق شفاعت است.

۸۵. پیامبر صلی‌الله علیه و آله: هرگاه خداوند بنده‌ای را دوست بدارد، محبتش را در دل‌های فرشتگان می‌افکند… سپس در دل انسان‌ها می‌افکند.

۸۶. پیامبر صلی‌الله علیه و آله: محبت از خداست و از آسمان نازل می‌شود. لذا هرگاه خداوند بنده‌ای را دوست بدارد، به جبرئیل می‌گوید: من فلانی را دوست دارم. پس جبرئیل ندا می‌کند: خداوند عزّوجل، فلانی را دوست دارد، دوستش بدارید. پس از آن محبّتش را به‌سوی زمین فرود می‌آورد.

۸۷. مفضّل بن عمر می‌گوید: به امام صادق علیه‌السلام گفتم: اطرافیان ما می‌گویند: هرگاه خداوند تبارک‌وتعالی، بنده‌ای را دوست بدارد، در آسمان او را بلند آوازه ساخته و می‌فرماید: خداوند فلانی را دوست دارد، پس دوستش بدارید؛ آنگاه محبّتش را در دل‌های (همه) بندگان می‌افکند. چون خداوند بنده‌ای را دشمن بدارد، کسی در آسمان اعلام می‌دارد، خداوند فلانی را دشمن می‌دارد، پس او را دشمن بدارید.

حضرت تکیه داده بود، نشست و سه بار دستانش را تکان داد و بر یکدیگر زد و فرمود: این چنین نیست که می‌گویند؛ لیکن خداوند عزّوجل، هرگاه بنده‌ای را دوست بدارد، مردم (ناقابل) را بر آن می‌دارد تا از او بدگویی کنند و در نتیجه بدگویان، گناهکار می‌شوند و به او پاداش می‌دهد و هرگاه بنده‌ای را دشمن بدارد، او را نزد مردم محبوب (ظاهری) می‌گرداند تا درباره‌اش به نیکی سخن بگویند و در نتیجه، او و آنان گناهکار شوند.

پس فرمود: چه کسی نزد خداوند، محبوب‌تر از حضرت یحیی پیامبر بود؟ مردم را بر او شوراند تا او را کشتند. چه کسی نزد خداوند عزّوجل محبوب‌تر از علی بن ابی‌طالب علیه‌السلام بود؟

درحالی‌که می‌دانید که از دست مردم چه کشید. چه کسی نزد خداوند متعال محبوب‌تر از حسین بن علی علیه‌السلام بود؛ مردم را بر او شوراند تا او را کشتند.

۸۸. پیامبر صلی‌الله علیه و آله: وقتی خداوند بنده‌ای را دوست بدارد، او را از دنیا می‌پرهیزاند، همان‌گونه که یکی از شما بیمار خود را از آب می‌پرهیزاند.

۸۹. امام علی علیه‌السلام: هرگاه خداوند سبحان بنده‌ای را دوست بدارد، مال را مورد نفرتش قرار می‌دهد و آرزوهایش را کوتاه می‌گرداند.

۹۰. پیامبر صلی‌الله علیه و آله: هرگاه خداوند بنده‌ای را دوست بدارد، او را به بلایی بس بزرگ مبتلا می‌کند؛ اگر آن بنده راضی گشت، بهره‌اش نزد خداوند رضایت است؛ و اگر ناخشنود گشت، بهره‌اش نزد خداوند ناخشنودی است.

۹۱. پیامبر صلی‌الله علیه و آله: هرگاه خداوند بنده‌ای را دوست بدارد، بلا را به او می‌پیوندد؛ زیرا خداوند عزّوجل، می‌خواهد او را خالص سازد.

۹۲. پیامبر صلی‌الله علیه و آله: خداوند عزّوجل هرگاه بنده‌ای را دوست بدارد او را مبتلا می‌کند تا صدای (دعای) او را بشنود.

۹۳. پیامبر صلی‌الله علیه و آله: خداوند عزّوجل هرگاه بنده‌ای را دوست بدارد، یکی از این سه را به او تحفه و ارمغان خواهد داد یا تب یا چشم درد و یا سر درد.

۹۴. امام صادق علیه‌السلام: همانا خداوند هرگاه بنده‌ای را دوست بدارد، فرشته‌ای به‌سوی او می‌فرستد و می‌گوید: بیمارش کن و بلا را بر او سخت کن.

چون از بیماری بهبود یابد، او را به سخت‌تر از آن گرفتار کن و بیماری را بر او سخت گردان تا مرا یاد کند؛ زیرا که من خوش دارم دعای او را بشنوم.

۹۵. امام باقر علیه‌السلام: خداوند تبارک‌وتعالی، هرگاه بنده‌ای را دوست بدارد، او را در بلا فرومی‌برد و بلا را سخت بر او سرازیر می‌کند.

پس چون آن بنده دعا کند، خداوند می‌فرماید: بنده‌ام، لبّیک! اگر آنچه را از من درخواست کرده‌ای، به‌سرعت برایت فراهم آورم، بر این کار قادرم؛ و اگر آن را برایت ذخیره کنم، برایت بهتر است.

۹۶. پیامبر صلی‌الله علیه و آله: هرگاه خداوند بنده‌ای را دوست بدارد، مبتلایش می‌کند؛ چون او را بسیار دوست بدارد، او را برمی‌گزیند.

پرسیدند: چگونه او را برمی‌گزیند؟ فرمود: نه مالی برایش می‌گذارد و نه فرزندی.

۹۷. پیامبر صلی‌الله علیه و آله: هرگاه خداوند بنده‌ای را دوست بدارد، مبتلایش می‌کند. پس اگر صبر کرد، او را برمی‌گزیند؛ و اگر خشنود گشت او را مخصوص خود می‌گرداند.

۹۸. پیامبر صلی‌الله علیه و آله: در روایت دیگر آمده اگر صبر کرد پاداشش می‌دهد.

۹۹. پیامبر صلی‌الله علیه و آله: هرگاه خداوند عزّوجل بنده‌ای را دوست بدارد، بلا را سخت بر او سرازیر می‌کند و آن را سخت بر او می‌باراند.

چون بنده دعا کند، جبرئیل می‌گوید: پروردگارا! حاجتش را برآورم؟ خداوند می‌فرماید: او را رها کن که من دوست دارم صدایش را بشنوم.

چون دعا کند، خداوند عزّوجل گوید: بنده‌ام، لبّیک! به عزّتم سوگند که هرچه از من بخواهی، به تو عطا کنم و هر چه دعا کنی، آن را اجابت نمایم؛ امّا آن را زود برایت می‌توانم برآورم ولی اگر آن را برایت ذخیره کنم، بهتر و افضل است.

۱۰۰. پیامبر صلی‌الله علیه و آله: هرگاه خداوند متعال، بنده‌ای را دوست بدارد، مویه گری از ترس در قلبش قرار می‌دهد.

۱۰۱. پیامبر صلی‌الله علیه و آله: هرگاه خداوند متعال بنده‌ای را دوست بدارد، مویه گری (نوحه‌گری) از حزن (اندوه) را در قلبش قرار می‌دهد؛ زیرا خداوند، هر قلب محزون را دوست دارد.

۱۰۲. پیامبر صلی‌الله علیه و آله: هرگاه خداوند بنده‌ای را دوست بدارد، او را به هفت برابر کار خیری که نکرده متّصف می‌کند. (می‌ستاید).

۱۰۳. پیامبر صلی‌الله علیه و آله: هرگاه خداوند متعال، بنده‌ای را دوست بدارد، نقطه‌ای سپید در قلبش پدید می‌آورد، گوش‌های قلبش را می‌گشاید و فرشته‌ای بر او می‌گمارد تا بر راه راست استوارش دارد.

۱۰۴. پیامبر صلی‌الله علیه و آله: خداوند متعال، هرگاه بنده‌ای را دوست بدارد، روزی‌اش را اندازه قرار می‌دهد.

۱۰۵. پیامبر صلی‌الله علیه و آله: اخلاق، بخشش‌های خداوند عزّوجل است، هرگاه خداوند بنده‌ای را دوست بدارد، به او خویی خوش می‌بخشد.

۱۰۶. امام علی علیه‌السلام: هرگاه خداوند بنده‌ای را دوست بدارد، صدق (راستی) را به او الهام می‌کند.

۱۰۷. امام علی علیه‌السلام: هرگاه خداوند بنده‌ای را دوست بدارد، او را به آرامش و بردباری می‌آراید.

۱۰۸. امام علی علیه‌السلام: هرگاه خداوند بنده‌ای را دوست بدارد، امانت‌داری را محبوبش قرار می‌دهد.

۱۰۹. امام علی علیه‌السلام: هرگاه خداوند بنده‌ای را دوست بدارد، راه صواب و هدایتش را به او می‌نماید و او را توفیق فرمان‌برداری و اطاعت از خود می‌دهد.

۱۱۰. امام علی علیه‌السلام: هرگاه خداوند بنده‌ای را دوست بدارد، او را با عبرت‌ها پند می‌دهد.

۱۱۱. امام علی علیه‌السلام: هرگاه خداوند بنده‌ای را دوست بدارد، او را قلبی پاک و خویی استوار روزی می‌کند.

۱۱۲. امام صادق علیه‌السلام: هرگاه خداوند تعالی، بنده‌ای را دوست بدارد، عمل به هشت صفت را به او الهام می‌کند: چشم‌پوشی از محرّمات، ترس از خداوند، شرم، بردباری، شکیبایی، امانت‌داری، راستی و بخشندگی.

۱۱۳. امام صادق علیه‌السلام: در جوانی، سخت در عبادت کوشا بودم. پدرم به من فرمود: پسرم! کمتر از آنچه می‌بینم، خودت را به رنج و سختی بینداز که خداوند عزّوجل، هرگاه بنده‌ای را دوست بدارد، از او به کم، خشنود می‌شود.

۱۱۴. امام صادق علیه‌السلام: هرگاه خداوند متعال، بنده‌ای را دوست بدارد، پس به عمل اندک او پاداش بسیار می‌دهد و دادن پاداش بسیار در برابر عمل اندک بر او سنگین نمی‌آید.

۱۱۵. امام صادق علیه‌السلام: هرگاه خداوند بنده‌ای را دوست بدارد، او را از گناهان حفظ می‌کند و بی‌نیازی‌اش را در خودش قرار می‌دهد و پاداشش را برابر چشمانش می‌نهد.

۱۱۶. امام صادق علیه‌السلام: فقر، همچون شهادت، در خزانه خداوند است و آن را جز به بندگان مؤمن که دوستشان دارد، نمی‌بخشد.

۱۱۷. امام صادق علیه‌السلام: هرگاه خداوند متعال، بنده‌ای را دوست بدارد، فرمان‌برداری را به او الهام می‌کند، قناعت را همراهش می‌سازد، فهم یقین در دین را ارزانی‌اش می‌دارد و با یقین او را نیرومند می‌کند، پس بنده به روزی‌اش بسنده کرده و لباس عفت می‌پوشد.

آنان را که خدا دوست می‌دارد (اِنّ الله یُحبُّ)

۱۱۸. پیامبر صلی‌الله علیه و آله: خداوند مؤمن پیشه‌ور را دوست دارد.

۱۱۹. پیامبر صلی‌الله علیه و آله: خداوند شخص صاحب حیاء (کم رو) و سنجیده سخن و پاک‌دامن را دوست دارد.

۱۲۰. پیامبر صلی‌الله علیه و آله: خداوند شخص صاحب حیاء، بردبار و عفیف و خود نگهدار را دوست دارد.

۱۲۱. پیامبر صلی‌الله علیه و آله: خداوند بنده مؤمن فقیر و پاک‌دامن عیال‌وار را دوست دارد.

۱۲۲. امام علی علیه‌السلام: خداوند سبحان شخص پرهیزکار و راضی را دوست دارد.

۱۲۳. امام باقر علیه‌السلام: خداوند شخصی را دوست دارد که در میان جمعیّت بی آن‌که هرزه سرایی کند و ناسزایی گوید، شوخ باشد؛ با تفکرش تنها شود، با عبرت‌ها خلوت گزیند و با نماز، شب‌زنده‌داری کند.

۱۲۴. امام صادق علیه‌السلام: خداوند، دوست دارد که بنده‌اش درباره گناه بزرگ از او بخشش بخواهد.

۱۲۵. پیامبر صلی‌الله علیه و آله: خداوند جویندگان دانش را دوست دارد.

۱۲۶. پیامبر صلی‌الله علیه و آله: خداوند نیکان پرهیزکار و پنهان را دوست دارد؛ آنان ‌که چون نباشند، نبودشان محسوس نیست؛ و چون حضور یابند، فراخوانده نشوند و شناخته نگردند؛ دل‌هایشان چراغ‌های هدایت است و از هر فضای غبارآلود و تاریک (شبهات) بیرون می‌آیند.

۱۲۷. پیامبر صلی‌الله علیه و آله: خداوند بنده پرهیزکار دولتمند پنهان را دوست دارد.

۱۲۸. پیامبر صلی‌الله علیه و آله: خداوند، اشخاص اصرار کننده و پیگیران در دعا را دوست دارد.

۱۲۹. امام باقر علیه‌السلام: خداوند بنده مؤمنش که بسیار دعا کننده است را دوست دارد.

۱۳۰. امام علی علیه‌السلام: خداوند پیشه‌ور درستکار را دوست دارد.

۱۳۱. امام علی علیه‌السلام: خداوند مؤمن دانای فقیه پارسای فروتن و صاحب حیاء دانشور خوش‌خوی میانه‌رو با انصاف را دوست دارد.

۱۳۲. پیامبر صلی‌الله علیه و آله: خداوند جوان توبه‌کار را دوست دارد.

۱۳۳. امام علی علیه‌السلام: به‌سوی خدا توبه کنید و به دوستی درآیید، زیرا خداوند توبه‌کاران و پاکیزگان را دوست دارد.

۱۳۴. امام علی علیه‌السلام: به نعمت پروردگار عزّوجل اعتراف کنید و از همه گناهانتان به سویش توبه نمایید که خداوند، بندگان شاکر و سپاس گزارش را دوست دارد.

۱۳۵. پیامبر صلی‌الله علیه و آله: خداوند متعال حفظ دوستِ قدیمی (و دیرین) را دوست می‌دارد.

۱۳۶. پیامبر صلی‌الله علیه و آله: خداوند عزّوجل صاحب حیاء و پرده‌پوش است و حیاء و ستر را دوست دارد، پس هر کس از شما غسل کرد، (زود) خود را بپوشاند.

۱۳۷. پیامبر صلی‌الله علیه و آله: خداوند دوست دارد که واجباتش بجای آورده شود.

۱۳۸. پیامبر صلی‌الله علیه و آله: خداوند کریم است و کَرم را دوست دارد؛ و خوی های والا را دوست دارد.

۱۳۹. پیامبر صلی‌الله علیه و آله: خداوند کارهای والا و ارجمند را دوست می‌دارد.

۱۴۰. پیامبر صلی‌الله علیه و آله: خداوند شخص سخی را دوست دارد، پس دوستش را بدارید.

۱۴۱. پیامبر صلی‌الله علیه و آله: خداوند جواد و بخشنده است و جود را دوست می‌دارد.

۱۴۲. پیامبر صلی‌الله علیه و آله: خداوند انفاق را دوست دارد.

۱۴۳. پیامبر صلی‌الله علیه و آله: ای عایشه متواضع و فروتن باش که خداوند فروتنان را دوست می‌دارد.

۱۴۴. پیامبر صلی‌الله علیه و آله: خداوند با غیرت است و هر شخص غیوری را دوست دارد و به سبب غیرتش بود که همه کارهای زشت ظاهر و پنهان را حرام کرده است.

۱۴۵. پیامبر صلی‌الله علیه و آله: نوعی از غیرت را خداوند دوست می‌دارد و نوعی را دشمن می‌دارد. امّا غیرتی که خدا دوست دارد غیرت در امور شبهه‌ناک (ریبه) است؛ و غیرتی که خدا دشمن دارد غیرت بدون شبهه است.

۱۴۶. پیامبر صلی‌الله علیه و آله: خداوند رفق و ملایمت در همه چیز را دوست دارد.

۱۴۷. پیامبر صلی‌الله علیه و آله: خداوند ریختن خون (قربانی) و غذا دادن به مردم و یاری کردن دادخواهان را دوست دارد.

۱۴۸. امام باقر علیه‌السلام: خداوند خنک کردن (سیراب نمودن) جگر تشنه را دوست دارد.

۱۴۹. پیامبر صلی‌الله علیه و آله: خداوند متعال شخص عبادت پیشه پاکیزه را دوست دارد.

۱۵۰. پیامبر صلی‌الله علیه و آله: خداوند پاک است و پاکان را دوست دارد، پاکیزه است و پاکیزگان را دوست دارد.

۱۵۱. پیامبر صلی‌الله علیه و آله: خداوند سبحان کسی را که در خرید و فروش و قضاوت آسان‌گیر است، دوست دارد.

۱۵۲. امام علی علیه‌السلام: خداوند کسی که نفسش راحت (خوش برخورد) و سبک‌بار باشد را دوست دارد.

۱۵۳. امام باقر علیه‌السلام: خداوند عزّوجل آشکار کردن سلام را دوست دارد.

۱۵۴. پیامبر صلی‌الله علیه و آله: خداوند صبر هنگام تزلزل و لرزش‌ها، یقین قاطع به هنگام پیش آمدن شبهه‌ها، عقل کامل به هنگام رسیدن شهوت‌ها و ورع و پارسائی راستین در برابر حرام و پلیدی را دوست دارد.

۱۵۵. عمران بن حصین: رسول خدا صلی‌الله علیه و آله گوشه عمامه‌ام را گرفت و فرمود: ای عمران! خداوند تبارک‌وتعالی، بخشش کردن را دوست دارد و خرجی ندادن به خانواده را دشمن دارد. پس ببخش و بخوران و چندان سخت مگیر که جستجو بر تو دشوار شود.

بدان ‌که خداوند چشم نافذ (تیزبین) به هنگام در رسیدن شهوت‌ها و عقل کامل به هنگام فرود آمدن شبهات را دوست دارد.

و همچنین بخشش اگر چه به چند دانه خرما و شجاعت را به کشتن ماری باشد دوست دارد.

۱۵۶. پیامبر صلی‌الله علیه و آله: خداوند متعال دوست دارد که بنده‌اش را در جستجوی مال حلال، خسته ببیند.

۱۵۷. پیامبر صلی‌الله علیه و آله: خداوند عزّوجل زیباست و زیبایی را دوست دارد و دوست دارد که اثر نعمت خود را در بنده‌اش ببیند.

۱۵۸. پیامبر صلی‌الله علیه و آله: خداوند خونخواه (به حق) است و خونخواهی را دوست دارد.

۱۵۹. پیامبر صلی‌الله علیه و آله: خداوند تعالی افزونی در هر چیزی حتّی در نماز را دوست دارد.

۱۶۰. پیامبر صلی‌الله علیه و آله: خداوند، سکوت را در سه جا دوست دارد: به هنگام خوانده شدن قرآن، به هنگام پیش رفتن به‌سوی دشمن و به هنگام تشییع‌جنازه.

۱۶۱. پیامبر صلی‌الله علیه و آله: خداوند عزّوجل بخشایش گر است و عفو و بخشش را دوست دارد.

۱۶۲. امام صادق علیه‌السلام: خداوند عزّوجل، میانه ‌روی را دوست دارد.

۱۶۳. پیامبر صلی‌الله علیه و آله: خداوند متعال دوست دارد که میان فرزندانتان به عدالت رفتار کنید.

۱۶۴. امام صادق علیه‌السلام: خداوند عزّوجل خانه‌ای که در آن عروسی است را دوست دارد.

۱۶۵. پیامبر صلی‌الله علیه و آله: (تکبّر بد است امّا) تکبری که خدا دوست دارد، خودپسندی و تکبّری است که انسان به هنگام کارزار و جنگ روا می‌دارد؛ و به هنگام دریافت صدقه مناعت طبع نشان می‌دهد (و نمی‌خواهد خود را فقیر نشان بدهد).

۱۶۶. پیامبر صلی‌الله علیه و آله: محبوب‌ترین کارها نزد خدا، شادمان ساختن مؤمن، برطرف ساختن گرسنگی‌اش و یا از بین بردن اندوه او می‌باشد.

۱۶۷. امام باقر علیه‌السلام: از رسول خدا صلی‌الله علیه و آله پرسیدند: چه کاری نزد خداوند عزّوجل محبوب‌تر است؟ فرمود: پیوسته مسلمانی را خوشحال و مسرور کند. کسی پرسید: یا رسول‌الله! خوشحال کردن دائمی مؤمن چیست؟ فرمود: برطرف ساختن گرسنگی‌اش، از بین بردن اندوهش و پرداخت بدهی‌اش می‌باشد.

۱۶۸. امام صادق علیه‌السلام: از محبوب‌ترین کارها نزد خداوند متعال، زیارت قبر امام حسین علیه‌السلام می‌باشد.

۱۶۹. امام علی علیه‌السلام: محبوب‌ترین کارها نزد خدا بر روی زمین دعاست.

۱۷۰. چون یزید بن هارون واسطی درباره کشاورزان از امام صادق علیه‌السلام پرسید، حضرت فرمود: زارعان گنجینه‌های خدا در زمینش هستند. هیچ یک از کارها نزد خدا، محبوب‌تر از زراعت نیست. هیچ پیامبری برانگیخته نشد، مگر آن‌که زارع بود، جز ادریس علیه‌السلام که خیّاط بود.

۱۷۱. امام علی علیه‌السلام: در انتظار فرج باشید و از رحمت خدا نومید مشوید که محبوب‌ترین کارها نزد خداوند عزّوجل انتظار فرج است تا وقتی که بنده مؤمن، بر آن مداومت ورزد.

۱۷۲. پیامبر صلی‌الله علیه و آله: نزد خداوند متعال هیچ چیز محبوب‌تر از جوان توبه‌کار نیست.

۱۷۳. پیامبر صلی‌الله علیه و آله: در میان نیکی‌ها هیچ نیکی‌ای نزد خداوند متعال، محبوب‌تر از نیکی‌ای که در شب جمعه و یا روز جمعه به جای آورده شود نیست.

۱۷۴. پیامبر صلی‌الله علیه و آله: محبوب‌ترین کار نزد خداوند سُبحه حدیث است. گفتند: ای رسول خدا! سُبحه حدیث چیست؟ فرمود: چون دیگران مشغول گفتگو باشند شخص به تسبیح خداوند مشغول گردد.

۱۷۵. ابوذر، پیامبر صلی‌الله علیه و آله به‌سوی ما آمد و فرمود: می‌دانید محبوب‌ترین عمل نزد خداوند عزّوجل چیست؟ گوینده‌ای گفت: نماز و زکات؛ دیگری گفت: جهاد؛ پیامبر صلی‌الله علیه و آله فرمود: محبوب‌ترین اعمال نزد خداوند عزّوجل، دوستی در راه خدا و دشمنی در راه خداست.

۱۷۶. پیامبر صلی‌الله علیه و آله: همه خلق (عیال) نان‌خور خدایند. لذا محبوب‌ترین خلق نزد خدا، کسی است که به نان‌خوران خدا سودی رساند و خانواده‌ای را شادمان کند.

(ببینید موضوع «اسباب خدادوستی» ح ۳۶ نفع رساندن به خلق.)

۱۷۷. پیامبر صلی‌الله علیه و آله: محبوب‌ترین بندگان نزد خداوند، سودمندترینشان نسبت به خلق خدا است و پایبندترینشان نسبت به گزاردن حقش؛ کسانی که خداوند کار نیک و انجام دادن را محبوبشان ساخته است.

۱۷۸. امام باقر علیه‌السلام: هیچ‌یک از نیازهای کوچک خود را حقیر مشمارید؛ زیرا محبوب‌ترین مؤمنان نزد خداوند متعال، کسی ست که بیشتر از همه از او درخواست می‌کند.

۱۷۹. پیامبر صلی‌الله علیه و آله: محبوب‌ترین مؤمنان نزد خداوند متعال کسی است که در راه فرمان‌بری خدا بکوشد، خیرخواه امت پیامبرش باشد، در عیب‌هایش بیندیشد و آن‌ها را اصلاح کند و با بصیرت و خرد و عامل باشد. (و بداند و سپس عمل کند)

۱۸۰. پیامبر صلی‌الله علیه و آله: محبوب‌ترین شما نزد خداوند متعال کسی است که غذایش کمتر و بدنش سبک‌تر باشد.

۱۸۱. پیامبر صلی‌الله علیه و آله: خدایا! کدام بندگان نزدت محبوب‌ترند؟ فرمود: کسانی که در راه من با یکدیگر دوستی می‌ورزند و برای کارهای حرام خشمگین می‌شوند چنانکه پلنگ سرکش خشمگین می‌شود.

۱۸۲. پیامبر صلی‌الله علیه و آله: محبوب‌ترین مردم نزد خدا روز قیامت و نزدیک‌ترین به جایگاه الهی، پیشوای دادگر است.

۱۸۳. پیامبر صلی‌الله علیه و آله: محبوب‌ترین شما نزد خداوند نیک کردارترین شماست.

۱۸۴. پیامبر صلی‌الله علیه و آله: محبوب‌ترین بندگان نزد خداوند تبارک‌وتعالی، پرهیزگاران ناشناخته هستند.

۱۸۵. امام علی علیه‌السلام: ای کمیل! محبوب‌ترین چیزی که بندگان پس از اقرار به خدا و اولیائش به درگاه او پیش می‌آورند، آبروداری، تحمّل و شکیبایی است.

۱۸۶. امام علی علیه‌السلام در صفات متقین: ای بندگان خدا! محبوب‌ترین بندگان نزد خداوند بنده‌ای است که خداوند او را بر نفس خود یاری داده است؛ پس اندوه را زیرپوش و ترس را بالاپوش خود قرار داده و در نتیجه چراغ هدایت در دلش درخشیده و برای میزبانی روزی که به سراغش می‌آید خود را مهیّا ساخته است.

۱۸۷. امام علی علیه‌السلام: محبوب‌ترین خلق راست‌گوترینشان است.

۱۸۸. امام صادق علیه‌السلام: محبوب‌ترین بندگان نزد خداوند عزّوجل کسی است که امانت‌دار است و در گفتارش راست‌گوست و نگهبان نمازهای خود و واجباتی است که خداوند بر او واجب داشته، می‌باشد.

۱۸۹. پیامبر صلی‌الله علیه و آله: محبوب‌ترین مردم نزد خداوند در روز قیامت، فرمان برترین آن‌ها نسبت به او و پرهیزگارترین آنان است.

(نگاه کنید دوستی در بهشت ح ۳.)

۱۹۰. پیامبر صلی‌الله علیه و آله: وارد بهشت نخواهید شد مگر آن‌که ایمان بیاورید و ایمان نخواهید آورد مگر آن‌که یکدیگر را دوست بدارید.

۱۹۱. پیامبر صلی‌الله علیه و آله: آیا شما را به چیزی که بر اساس آن یکدیگر را دوست بدارید، راهنمایی کنم؟ گفتند: آری‌ای رسول خدا! فرمود: میان خودتان سلام کردن را آشکار سازید تا یکدیگر را دوست بدارید.

۱۹۲. پیامبر صلی‌الله علیه و آله: هرگاه مردم دانش بیاموزند و عمل را واگذارند و به زبان دوستی کنند و به دل دشمنی ورزند و پیوندهای فامیلی را قطع کنند، آنگاه خداوند لعنتشان می‌کند، پس کرشان ساخته، چشمانشان را کور می‌کند.

۱۹۳. امام علی علیه‌السلام: (فتنه بنی‌امیه) بر دروغ با یکدیگر دوستی می‌کنند و بر راستی با یکدیگر دشمنی می‌ورزند.

۱۹۴. پیامبر صلی‌الله علیه و آله: خداوند عزّوجل می‌فرماید: دوستی‌ام بر آنان‌ که در راه من یکدیگر را دوست می‌دارند قطعی است.

آنان ‌که یکدیگر را برای خدا دوست داشته‌اند در روزی که سایه‌ای جز سایه خدا نیست، بر منبرهایی از نور در سایه عرش قرار دارند.

۱۹۵. امام علی علیه‌السلام: (در وصف عالمان) بدانید بندگان حافظ علم خدا با محبت با یکدیگر ملاقات می‌کنند یکدیگر را دوست می‌دارند و با یکدیگر می‌پیوندند.

۱۹۶. پیامبر صلی‌الله علیه و آله: هرگاه دو بنده، یکی در شرق و دیگری در غرب عالم باشند و یکدیگر را در راه خدا دوست بدارند خداوند آنان را روز قیامت گِرد (جمع) می‌آورد و به هر یک می‌فرماید: این همان است که در راه من، دوستش می‌داشتی.

۱۹۷. امام رضا علیه‌السلام: برای هریک از دو برادر در راه خدا، لباس و هیئتی است مانند هیئت برادر دینی که بدان شناخته می‌شوند تا آن‌که به سرای خداوند عزّوجل وارد شوند. پس خداوند تبارک‌وتعالی می‌فرماید: بندگانم و خلقم و زائرانم که در راه من یکدیگر را دوست می‌داشتید، به جایگاه کرامتم خوش آمدید.

۱۹۸. پیامبر صلی‌الله علیه و آله: من از هنگام بعثتم تا روز قیامت، شفیع هر دو برادری هستم که در راه خدا با یکدیگر دوستی می‌کنند.

۱۹۹. پیامبر صلی‌الله علیه و آله: دوستان در راه خداوند عزّوجل، در بهشت بر تکیه‌گاه‌هایی از یاقوت سرخ قرار دارند و از بالا، بر بهشت می‌نگرند و چون یکی از آن‌ها بنگرد زیبایی‌اش خانه‌های بهشتیان را پر می‌کند. پس بهشتیان می‌گویند: «بیرون رویم تا دوستان در راه خداوند عزّوجل را ببینیم» آنگاه بیرون می‌آیند و به آنان می‌نگرند که هر یک از آنان، چهره‌اش چون ماه شب چهارده می‌درخشد و بر پیشانی‌هایشان نوشته شده است: اینان دوستانِ در راه خداوند عزّوجل.

۲۰۰. پیامبر صلی‌الله علیه و آله: خداوند عزّوجل فرمود: دوستان در راه جلالم، (در روز قیامت) را منبرهایی از نور است که پیامبران و شهیدان بر آنان غبطه (رشک) می‌برند.

۲۰۱. پیامبر صلی‌الله علیه و آله: روز قیامت دوستان در راه خدا، بر زمینی از زبرجد سبز و در سایه عرش خداوند در کنار دست راستش. حال آنکه هر دو دستش راست است. قرار دارند و چهره‌هایشان سفیدتر و درخشان‌تر از خورشید تابان است. به سبب منزلتی که دارند، هر فرشته مقرّب و پیامبر مرسلی، بر آنان غبطه می‌برند و مردم می‌گویند اینان کیست‌اند؟ گفته می‌شود: اینان، دوستان در راه خدا هستند.

۲۰۲. پیامبر صلی‌الله علیه و آله: غرفه‌های دوستداران خدائی در بهشت، همچون ستاره درخشان شرقی یا غربی دیده می‌شوند پس گفته می‌شود: اینان کیست‌اند؟ پاسخ داده می‌شوند، اینان دوستداران در راه خداوند عزّوجل هستند.

۲۰۳. پیامبر صلی‌الله علیه و آله: آنان‌ که یکدیگر را در راه خدا دوست می‌دارند در روزی که جز سایه خدا سایه‌ای نیست، در سایه عرش خدا هستند، مردم وحشت می‌کنند امّا آنان وحشت نمی‌کنند و مردم می‌هراسند امّا آنان نمی‌هراسند.

۲۰۴. پیامبر صلی‌الله علیه و آله: هرگاه دو تن در راه خدا با یکدیگر دوستی کنند، خداوند برایشان (روز قیامت) کرسی‌ای می‌نهد و آنان را بر آن می‌نشاند و خداوند عزّوجل از حساب (خلق) فراغت یابد.

۲۰۵. پیامبر صلی‌الله علیه و آله: خداوند روز قیامت می‌فرماید: آنان که به‌وسیله جلال من با یکدیگر دوستی کرده‌اند، کجایند؟ امروز در سایه‌ام بر آنان سایه می‌افکنند، روزی که سایه‌ای جز سایه من نیست.

۲۰۶. پیامبر صلی‌الله علیه و آله: روز قیامت اولین کسانی که بر حوض (کوثر) وارد می‌شوند، کسانی هستند که در راه خداوند عزّوجل یکدیگر را دوست می‌داشتند.

۲۰۷. پیامبر صلی‌الله علیه و آله: در پاسخ به سؤال شخصی بادیه‌نشین (عشایری) درباره مردمانی که نه پیامبر و نه شهید، امّا پیامبران و شهیدان، به سبب منزلت و قربشان به خداوند غبطه می‌برند، فرمود: آنان مردمانی هستند از مردم گمنام و قبایل ناشناخته و غریب که پیوند خویشاوندی میانشان وجود ندارد؛ بلکه در راه خداوند عزّوجل با یکدیگر دوستی ورزیدند و یکرنگ شده‌اند.

خداوند روز قیامت برایشان منبرهایی از نور می‌نهد و آنان را بر آن‌ها می‌نشاند و چهره‌هایشان را نورانی و لباس‌هایشان را فروزان می‌سازد. آن روز مردم می‌ترسند ولی آنان نمی‌هراسند، آنان اولیای الهی هستند که نه بر آنان ترسی است و نه اندوهگین می‌شوند.

۲۰۸. پیامبر صلی‌الله علیه و آله: چون روز قیامت شود خداوند، همه خلایق را در یک عرصه گِرد آورد… آنگاه منادی از سوی خداوند عزّوجل بانگ می‌زند که اولین تا آخرین افراد می‌شنوند؛ می‌گوید: همسایگان خداوند در خانه‌اش کجایند؟

گروهی از مردم، از جای برمی‌خیزند و جمعی از فرشتگان به استقبالشان می‌روند و به آنان می‌گویند در دنیا چه کردید که به سبب آن، امروز همسایگان خداوند متعال در خانه‌اش هستید؟ آنان پاسخ می‌دهند: ما در راه خداوند عزّوجل یکدیگر را دوست می‌داشتیم و به یکدیگر در راه خدا می‌بخشیدیم (بذل می‌کردیم) و در راه خداوند یکدیگر را یاری می‌دادیم.

پس از آن، منادی از سوی خداوند می‌گوید: بندگانم راست می‌گویند رهایشان کنید تا بی حسابرسی به بهشت درآیند و در جوار خداوند، جای گیرند، پس بی حسابرسی به بهشت درمی‌آیند.

۲۰۹. پیامبر صلی‌الله علیه و آله: امت من تا هنگامی‌که یکدیگر را دوست بدارند، به یکدیگر هدیه بدهند و امانت‌داری کنند، سعادتمند خواهند بود.

۲۱۰. پیامبر صلی‌الله علیه و آله: هرگاه دو تن یکدیگر را دوست بدارند، آن‌که دیگری را بیشتر دوست می‌دارد، از دوستش برتر است.

۲۱۱. پیامبر صلی‌الله علیه و آله: هیچ مجلسی بر دو دوستدار یکدیگر تنگ نمی‌شود.

۲۱۲. امام صادق علیه‌السلام: به اصحاب خود فرمود: در راه خدا یکدیگر را دوست بدارید و به یکدیگر بپیوندید و باهم مهربان باشید.

۲۱۳. امام صادق علیه‌السلام: هرکه بر اساس دین‌دوستی نکند و بر اساس دین دشمنی نکند، دین ندارد.

۲۱۴. امام علی علیه‌السلام: برترین مرتبه دین، دوستی در راه خدا؛ و گرفتن در راه خدا و بخشیدن در راه خدای سبحان است.

۲۱۵. امام علی علیه‌السلام: همانا این اسلام دین خداست … که خداوند ستون‌هایش را بر دوستی خود استوار کرد.

۲۱۶. پیامبر صلی‌الله علیه و آله به مردی فرمود: ملاک خیر دنیا و آخرت سه چیز است: با اهل ذکر مجالست کن، در خلوت زبانت را به ذکر خدا بچرخان و در راه خدا دوست بدار و در راه خدا دشمن بدار.

۲۱۷. پیامبر صلی‌الله علیه و آله: نشانه شخص نیکوکار ده چیز است. ۱. در راه خدا دوست می‌دارد. ۲. در راه خدا دشمن می‌دارد.

۲۱۸. امام علی علیه‌السلام: همه نیکی‌ها در موالات در راه خدا و دشمنی کردن در راه خدا و دوستی در راه خدا و دشمنی در راه خدا است.

(نگاه کنید موضوع حدیث ۲۲۱، ۲۲۲، ۲۲۶، ۲۲۷، ۲۲۹، ۲۳۲.)

۲۱۹. پیامبر صلی‌الله علیه و آله: ایمان در دل انسان، آن است که خدا را دوست بدارید.

۲۲۰. امام باقر علیه‌السلام: ایمان دوستی و دشمنی است.

۲۲۱. پیامبر صلی‌الله علیه و آله: استوارترین دستاویز ایمان، دوستی در راه خدا و دشمنی در راه خدا است.

۲۲۲. پیامبر صلی‌الله علیه و آله: برترین ایمان، آن است که برای خدا دوست بداری و برای خدا دشمن بداری.

۲۲۳. ابو رزین پرسید: یا رسول‌الله ایمان چیست؟ فرمود: ایمان آن است که هیچ چیز نزدت محبوب‌تر از خدا و پیامبرش نباشد.

ایمان آن است اگر تو را بگیرند و به آتش بسوزانند نزدت محبوب‌تر از آن باشد که برای خدای عزّوجل شریک قرار دهی.

ایمان آن است که بیگانه‌ای که با تو نسبت ندارد برای خدا دوست بداری.

۲۲۴. امام صادق علیه‌السلام: روح ایمان، یکی است که نزد (خداوند) یگانه‌ای فرود می‌آید و در پیکرهای گوناگونی جای گرفته است. پس بر اساس آن خو گرفته می‌شود و بدان دوستی‌ها پدید می‌آید.

۲۲۵. امام صادق علیه‌السلام: ایمان کسی برای خدا خالص نمی‌شود تا آن‌که خداوند، نزدش از خودش، پدرش، مادرش، فرزندش، خانواده‌اش و هر آنچه از مردم دارد محبوب‌تر باشد.

۲۲۶. پیامبر صلی‌الله علیه و آله از ابوذر پرسید: استوارترین ایمان کدام است؟ پاسخ داد: خدا و پیامبرش داناترند. پیامبر صلی‌الله علیه و آله فرمود: موالات کردن (با خلق) در راه خدا و دشمنی کردن در راه خدا، دوستی در راه خدا و دشمنی در راه خدا.

۲۲۷. امام صادق علیه‌السلام: هر که برای خدا دوست بدارد و برای خدا دشمن بدارد و برای خدا ببخشد، از کسانی است که ایمانشان کامل شده است.

۲۲۸. پیامبر صلی‌الله علیه و آله روزی به یکی از یارانش فرمود: ای بنده خدا! در راه خدا دوست بدار و در راه خدا دشمن بدار، در راه خدا (با دیگران) دوستی بورز؛ و در راه خدا دشمنی بورز زیرا ولایت خدا جز از این راه به دست نمی‌آید.

انسان گر چه نماز و روزه‌اش بسیار باشد، طعم ایمان را درنمی‌یابد مگر آن‌که چنین باشد… .

۲۲۹. پیامبر صلی‌الله علیه و آله: هیچ بنده‌ای حقیقت محض ایمان را درنمی‌یابد تا آن‌که برای خدا دوست بدارد و برای خدا دشمن بدارد. چون برای خدا دوست داشت و دشمن داشت، شایستگی دوستی از سوی خدا را به دست خواهد آورد (و خداوند می‌فرماید): اولیای من از بندگانم و خلقم کسانی هستند که با یاد من، از آنان یاد شود و با یاد آنان از من یاد گردد.

۲۳۰. پیامبر صلی‌الله علیه و آله: هرکس از یافتن شیرینی ایمان می‌خواهد شادمان شود پس اگر کسی را دوست می‌دارد، تنها برای خداوند عزّوجل دوستش بدارد.

۲۳۱. پیامبر صلی‌الله علیه و آله: هر که دارای سه صفت باشد طعم ایمان را دریافته است؛ آن‌که دیگری را تنها برای خدا دوست می‌دارد. آن‌که خدا و پیامبرش نزدش محبوب‌تر از هر چیز دیگری باشند. آن‌که اگر او را در آتش اندازند، برایش دوستدارتر از آن باشد که پس از آن‌که خداوند او را از کفر نجات داده است به‌سوی کفر بازگردد.

۲۳۲. امام صادق علیه‌السلام: پیامبر صلی‌الله علیه و آله به اصحابش فرمود: استوارترین دستاویز ایمان کدام است؟ گفتند: خدا و پیامبرش داناترند. برخی از آنان گفتند: نماز، پاره‌ای گفتند: زکات، عده‌ای گفتند: روزه، گروهی گفتند: حج و عمره، برخی گفتند: جهاد.

پیامبر صلی‌الله علیه و آله فرمود: هر آنچه گفتید فضیلتی دارد، امّا آن نیست، لیکن استوارترین دوستی در راه خدا و دشمنی در راه خدا، دوستی کردن با اولیاء (دوستان) خدا و بیزاری جستن از دشمنان خداست.

۲۳۳. امام صادق علیه‌السلام: هر چه دوستی به زن در بنده افزایش می‌یابد، بر ایمانش افزوده می‌شود.

۲۳۴. پیامبر صلی‌الله علیه و آله: هرگاه یکی از شما برادرش را دوست داشت، او را (از این دوستی) باخبر کند که این کار، افراد را بیشتر به هم می‌پیوندد.

۲۳۵. ابوالبلاد: امام باقر علیه‌السلام و امام صادق علیه‌السلام در مسجد نشسته بودند که مردی گذشت، یکی از هم‌نشینان ایشان گفت: به خدا سوگند، من این مرد را دوست می‌دارم.

امام باقر علیه‌السلام فرمود: او را از دوستی خود باخبر کن که (این کار) دوستی را پایدارتر می‌کند و برای انس گرفتن بهتر است.

۲۳۶. پیامبر صلی‌الله علیه و آله: هرگاه یکی از شما برادرش را دوست داشت، او را از این دوستی باخبر کند و به او (مانند این سخنان) بگوید: من تو را در راه خدا دوست دارم و به تو در راه خدا علاقه دارم.

۲۳۷. پیامبر صلی‌الله علیه و آله: هرگاه یکی از شما مصاحبش را دوست می‌داشت، به خانه‌اش برود و باخبرش کند که او را برای خدا دوست می‌دارد.

۲۳۸. پیامبر صلی‌الله علیه و آله: خداوند عزّوجل ملازمت (پای بندی) بر برادر قدیمی را دوست می‌دارد، پس بر آن، مداومت کنید.

۲۳۹. پیامبر صلی‌الله علیه و آله: با دوستت چنان دوستی کن که شاید روزی دشمنت گردد و با دشمنت چنان دشمنی کن که شاید روزی دوستت گردد.

۲۴۰. پیامبر صلی‌الله علیه و آله: مردمی، مردمی دیگر را چنان دوست داشتند که بر اثر دوستی‌شان هلاک شدند، پس شما چون آنان مباشید.

۲۴۱. امام علی علیه‌السلام: دوستی‌ات به افراط (شیدائی) و دشمنی‌ات به تفریط (هلاک آور) نباشد. دوستت را به اندازه دوست بدار و دشمنت را به اندازه دشمن بدار.

۲۴۲. امام علی علیه‌السلام: برادران را به مقدار تقوا (یی که دارند) دوست بدارید.

۲۴۳. عبیدالله بن اسحاق مدائنی: به امام کاظم علیه‌السلام گفتم: کسی از مردم، مرا می‌بیند و به خدا سوگند می‌خورد که مرا دوست دارد. آیا من نیز به خدا سوگند بخورم که او را دوست می‌دارم؟ فرمود: دلت را بیازمای، اگر دوستش داشتی پس سوگند بخور و گرنه قسم نخور.

۲۴۴. امام علی علیه‌السلام: در حقیقت، کسی تو را دوست دارد که چاپلوسی نکند.

۲۴۵. امام علی علیه‌السلام: محبت و گشاده‌رویی را به عامه مردم بذل کن.

۲۴۶. امام صادق علیه‌السلام: آنچه را برای خود دوست داری برای برادرِ مسلمانت دوست بدار.

۲۴۷. پیامبر صلی‌الله علیه و آله: هرگاه کسی از شما با برادر مسلمانش دوست شد، نام او و پدرش و قبیله و فامیلش را بپرسد، زیرا پرسش از این چیزها از حقوق واجب دوستی و نشانه برادری راستین است، وگرنه شناختی احمقانه است.

۲۴۸. ابن عمر می‌گوید: پیامبر صلی‌الله علیه و آله مرا دید که به چپ و راست می‌نگرم، پس فرمود: چرا به این‌سو و آن‌سو می‌نگری؟ گفتم: با مردی دوستی کردم (و دنبال او هستم) فرمود: هرگاه با کسی دوستی کردی، نام او را و نام پدرش را بپرس تا در نبودش، او را حفظ کنی، اگر بیمار گشت به عیادتش بروی و اگر مُرد در تشییع‌جنازه‌اش حاضر شوی.

۲۴۹. سالم به نقل از پدرش گوید: نزد پیامبر صلی‌الله علیه و آله بودم که مردی بر ایشان گذشت. مرد دیگری گفت: یا رسول‌الله! من این مرد را در راه خدای عزّوجل دوست می‌دارم.

پیامبر صلی‌الله علیه و آله فرمود: آیا نامش را می‌دانی؟ گفت: نه، فرمود: پس نامش را بپرس، او نامش را پرسید و آن مرد پاسخ داد و گفت: خداوندی که مرا در راه او دوست داشتی، دوستت بدارد.

پس آن مرد (سؤال‌کننده) به‌سوی پیامبر صلی‌الله علیه و آله بازگشت و آنچه به آن مرد گفته بود و از آنچه شنیده بود باخبر کرد. آنگاه پیامبر صلی‌الله علیه و آله فرمود: اینک حق دوستی مقرر و واجب شد.

۲۵۰. پیامبر صلی‌الله علیه و آله: هر کس چیزی را دوست بدارد، بسیار از آن یاد می‌کند.

۲۵۱. امام علی علیه‌السلام: هر کس چیزی را دوست بدارد، شیفته آن چیز می‌شود.

۲۵۲. پیامبر صلی‌الله علیه و آله: هر کس مردمی را به سبب کردارشان دوست بدارد، روز قیامت جزو آنان محشور می‌شود و مانند آنان محاسبه خواهد شد، اگر چه کردارش چون کردار آنان نباشد.

۲۵۳. مردی نزد پیامبر صلی‌الله علیه و آله آمد و گفت: ای رسول خدا! مردی دیگری را دوست می‌دارد، امّا نمی‌تواند کارهایی همچون او انجام دهد. فرمود: انسان همراه کسی است که دوستش می‌دارد. انس بن مالک (راوی حدیث) می‌گوید: هرگز ندیدم یاران پیامبر صلی‌الله علیه و آله به چیزی همانند این سخن بعد از اسلام خوشحال شده باشند.

۲۵۴. مردی نزد پیامبر صلی‌الله علیه و آله آمد و گفت: یا رسول‌الله! کسی نمازگزاران را دوست می‌دارد امّا خود جز نمازهای واجب را نمی‌گزارد. صدقه دهندگان و زکات دهندگان را دوست می‌دارد امّا، خود جز زکات واجب را نمی‌پردازد. روزه گیران را دوست می‌دارد امّا جز ماه رمضان را روزه نمی‌گیرد. پیامبر صلی‌الله علیه و آله فرمود: انسان همراه کسی است که دوستش می‌دارد.

۲۵۵. منقول است که عده‌ای از عابدان بصره به دعا از خدا خواستار باران شدند، امّا نومید بازگشتند. ناگاه جوانی دور خانه کعبه طواف کرد و به‌سوی آنان رفت و نام یکایک آن‌ها را برد و فرمود: آیا در میان شما کسی نیست که خدای رحمان دعای او را اجابت کند. اگر در میان شما کسی بود خداوند دعای شما را اجابت می‌کرد.

سپس جوان به کعبه نزدیک شد و سجده کرد و گفت: سرورم! به محبتی که نسبت به من داری سوگند می‌دهم که بر آنان باران ببارانی.

هنوز سخنش تمام نشده بود که باران چون دهانه مشک‌ها برایشان فرو ریخت و با اشعاری که می‌خواند رفت. درباره نان آن جوان پرسیدند، گفتند: او حضرت زین‌العابدین علیه‌السلام است.

۲۵۶. پیامبر صلی‌الله علیه و آله: هر که دیگری را به سبب دیدن عدالتی که از او پدیدار شد، در راه خدا دوست بدارد، حال آن‌که شخص، در علم خدا دوزخی باشد، خداوند او را به سبب این دوستی پاداش خواهد داد، همان‌گونه که شخصی یکی از بهشتیان را دوست بدارد.

۲۵۷. امام باقر علیه‌السلام: اگر کسی دیگری را برای خدا دوست بدارد، خداوند به سبب این دوستی به او پاداش خواهد داد؛ گرچه آن شخص مورد دوستی، دوزخی باشد.

۲۵۸. پیامبر صلی‌الله علیه و آله: هرگاه بنده‌ای بنده دیگری را برای خداوند عزّوجل دوست بدارد، پروردگارش را اکرام (گرامی) داشته است.

۲۵۹. امام علی علیه‌السلام: به دوستت ابراز دوستی کن تا دوستت بدارد.

۲۶۰. امام علی علیه‌السلام: مؤمن در راه آن‌که دوستش دارد دست به گناه نمی‌زند.

۲۶۱. ازا مام موسی بن جعفر علیه‌السلام از زیادی مایحتاج زندگی دنیا می‌پرسیدند که چیست؟ فرمود: خانه وسیع و دوست داران بسیار.

۲۶۲. امام علی علیه‌السلام: سودمندترین گنج‌ها، دوستی دل‌هاست.

۲۶۳. امام صادق علیه‌السلام: دوست داشتن برادران، از جمله دینِ انسان است.

۲۶۴. امام صادق علیه‌السلام: محبت انسان به برادرانش، برایش نزد خداوند، فضیلتی به شمار می‌رود.

۲۶۵. حوض بن بختر می‌گوید: نزد امام صادق علیه‌السلام بودم که مردی بر ایشان وارد شد امام به من فرمود: دوستش داری؟ گفتم: آری، فرمود: باید هم دوستش بداری که او برادرت و شریک دینت و یاورت بر ضد دشمنت است و حال آن‌که روزی‌اش به عهده دیگری جز توست.

۲۶۶. امام علی علیه‌السلام: بر اساس برادری در راه خداست که محبت خالص می‌شود.

۲۶۷. پیامبر صلی‌الله علیه و آله: هر که در راه خدا و برای خدا برادری را دوست بدارد و به او بگوید من تو را برای خدا دوست دارم؛ چون همگی به بهشت درآیند، آن کس که در راه خدا، دیگری را بیشتر دوست داشته است، به سبب این دوستی منزلتش از دیگری بالاتر خواهد بود.

۲۶۸. امام صادق علیه‌السلام: در نبود برادرتان، به بهترین شکلی که دوست دارید در نبودتان از شما یاد کند، از او یاد کنید.

۲۶۹. امام صادق علیه‌السلام: محبوب‌ترین برادرانم، کسی است که عیب‌هایم را به من هدیه کند.

۲۷۰. امام علی علیه‌السلام: برادری در راه خدا بر اساس… یاری‌رساندن به یکدیگر در راه خدا و خالص کردن دوستی بنیاد نهاده می‌شود

۲۷۱. امام علی علیه‌السلام: هر که به مردم خوش‌گمان گردد، دوستی آنان را به دست می‌آورد.

۲۷۲. امام علی علیه‌السلام: بر تو باد به خوش‌خلقی که دوستی مردم را نصیب می‌کند.

۲۷۳. امام علی علیه‌السلام: خوش‌رفتاری بر محبت دل‌ها می‌افزاید.

۲۷۴. امام باقر علیه‌السلام: نیکوکاری در حق دیگران و گشاده‌رویی دوستی را نصیب (انسان) می‌کند و او را به راه بهشت می‌برد.

۲۷۵. امام باقر علیه‌السلام: یکی از اعراب قبیله بنی تمیم نزد پیامبر صلی‌الله علیه و آله آمد و به ایشان عرض کرد: مرا سفارشی کنید. از جمله سفارش پیامبر صلی‌الله علیه و آله به او این بود، با مردم اظهار دوستی کن تا دوستت بدارند.

۲۷۶. امام علی علیه‌السلام: دوستی، میوه و ثمره فروتنی است.

۲۷۷. امام علی علیه‌السلام: انصاف، دوستی را پایدار می‌کند.

۲۷۸. امام جواد علیه‌السلام: با سه خصلت دوستی به دست می‌آید، انصاف در معاشرت، همدردی در خوشی و ناخوشی و داشتن قلبی پاک.

۲۷۹. امام علی علیه‌السلام: شخص راست‌گو با راست‌گویی خود، سه چیز را به دست می‌آورد؛ اعتماد، دوستی و مهابت و شکوه (در دل‌ها).

۲۸۰. امام علی علیه‌السلام: رفق (نرمی) و بخشندگی انسان، او را محبوب دشمنانش می‌کند.

۲۸۱. امام علی علیه‌السلام: هر که نرم‌خو گردد، دوستی‌اش (در دل‌ها) جای‌گیر می‌شود.

۲۸۲. امام رضا علیه‌السلام: سکوت (خاموشی) دوستی را ببار می‌آورد.

۲۸۳. امام علی علیه‌السلام: سخاوت (بخشندگی) دوستی را نصیب انسان می‌کند.

۲۸۴. امام علی علیه‌السلام: بخشندگی بذر دوستی را (در دل‌ها) می‌کارد.

۲۸۵. امام علی علیه‌السلام: هر که حسادت را رها کند، محبوب مردم می‌شود.

۲۸۶. امام علی علیه‌السلام: (در حکمت‌های منسوب به ایشان آمده است) از چیزهایی که موجب به دست آوردن محبت می‌شود این است که عالم (به بدی‌ها) باشی اما (در ظاهر خود را) جاهل بنمایی، موعظه کننده باشی اما (با ظاهری) چون پند گیرنده.

۲۸۷. امام علی علیه‌السلام: عقل پرده‌پوش است و کمال زیبایی آشکار، پس کاستی‌های خوی خود را با کمالات بپوشان و با عقل خویش، هوای نفست را از پای درآور تا دوستی تسلیم تو گردد و محبت برایت آشکار شود.

۲۸۸. امام علی علیه‌السلام: خوش‌رویی و بخشش و نیکوکاری و آغاز به سلام کردن مردم را به دوستی جذب می‌کند.

۲۸۹. امام علی علیه‌السلام: (در حکمت‌های منسوب به ایشان) محبوب‌ترین مردم نزد تو، کسی است که نیکی‌های بسیار در حقّت کرده است. اگر چنین کسی نبود، آن کسی که نیکی‌های بسیار در حقش کرده‌ای (تو محبوب او هستی).

۲۹۰. امام علی علیه‌السلام: هر که با مردم الفت گیرد، دوستش خواهند داشت.

۲۹۱. ابوذر، به رسول خدا صلی‌الله علیه و آله عرض کردم: مردی عملی را برای خدا انجام می‌دهد، پس مردم به خاطر آن او را دوست می‌دارند (چطور است)؟! فرمود: این مژدگانی دنیایی مؤمن است (که خدا می‌دهد).

۲۹۲. امام صادق علیه‌السلام: دوست دارم که مؤمن شما هرگاه به نماز ایستاد، با دل خود به خدای متعال، روی بیاورد و دلش او را به امور دنیا مشغول نکند؛ چون هیچ مؤمنی در نماز با همه قلبش به خدا روی نمی‌آورد مگر آنکه: خداوند با وجه (کریم) خود، به او روی خواهد آورد و پس از آن‌که خداوند او را دوست داشت، دل‌های مؤمنان را نیز متوجّه او خواهد ساخت.

۲۹۳. پیامبر صلی‌الله علیه و آله: هرگاه خواستی که خلق خدا دوستت بدارند، به آنان احسان کن و آنچه را در نزد آنان است رها کن (به دارائی آنان نگاه نکن).

۲۹۴. امام علی علیه‌السلام: هر که بسیار نیکی کند، برادرانش دوستش خواهند داشت.

۲۹۵. پیامبر صلی‌الله علیه و آله: هر که خواستار دوستی مردم است، از دارائی خود ببخشد.

۲۹۶. معلّی بن خُنیس می‌خواست به سفری برود، برای خداحافظی نزد امام صادق علیه‌السلام آمد. حضرت هنگام خداحافظی به او فرمود:… با صله دادن به برادرانت به آنان اظهار دوستی کن، زیرا خداوند بخشش را (وسیله) دوستی و نبخشیدن را (سبب) دشمنی قرار داده است.

به خدا سوگند! اگر از من بخواهید و من به شما عطا کنم تا مرا دوست بدارید برایم بهتر است از این‌که از من چیزی نخواهید و من نبخشم و در نتیجه مرا دشمن بدارید.

۲۹۷. امام علی علیه‌السلام: با بی‌رغبتی به آنچه در دست مردم است، با آنان اظهار دوستی کن تا دوستی‌شان را به دست آوری.

۲۹۸. مردی نزد پیامبر صلی‌الله علیه و آله آمد و گفت: ای رسول خدا! به کاری راهنمایی‌ام کن که اگر انجامش دهم خدا دوستم خواهد داشت و مردم نیز دوستم خواهند داشت.

پیامبر صلی‌الله علیه و آله فرمود: به دنیا بی‌رغبتی کن تا خدا دوستت بدارد؛ و به آنچه در دست مردم است بی‌رغبتی کن تا مردم دوستت بدارند.

۲۹۹. هر که کاردان (باکفایت) باشد، فرمانروایش او را دوست خواهد داشت.

۳۰۰. امام علی علیه‌السلام: صله‌رحم سبب دوستی می‌شود.

۳۰۱. امام باقر علیه‌السلام: صله‌رحم کارهای (انسان را) پاک و بارور می‌کند و … شخص را محبوب خاندانش می‌سازد.

۳۰۲. پیامبر صلی‌الله علیه و آله: آیا شما را به چیزی راهنمایی نکنم که اگر انجامش دهید محبوب یکدیگر خواهید گشت؟! سلام کردن میان خودتان را آشکار سازید.

۳۰۳. امام علی علیه‌السلام: هر که سخنش نرم شود. دوستی‌اش (بر دیگران) لازم می‌گردد.

۳۰۴. امام علی علیه‌السلام: زبانت را به نرم‌گویی و سلام کردن عادت بده تا دوستانت فراوان شوند و دشمنانت اندک گردند.

۳۰۵. به یکدیگر هدیه دهید تا محبوب یکدیگر شوید.

۳۰۶. پیامبر صلی‌الله علیه و آله: به یکدیگر هدیه بدهید، زیرا دوستی را دو برابر می‌کند و کینه‌های درون سینه‌ها را می‌زداید.

۳۰۷. پیامبر صلی‌الله علیه و آله: دست دادن از (نشانه‌های) کامل بودن دوستی است.

۳۰۸. امام علی علیه‌السلام: خیرخواهی محبت به بار می‌آورد.

۳۰۹. امام علی علیه‌السلام: از جاهل انتقاد مکن که دشمنت می‌دارد؛ از عاقل انتقاد کن که دوستت می‌دارد.

۳۱۰. امیر مؤمنان علیه‌السلام به یارانش می‌فرمود: هر که میان اذان و اقامه سجده کند و بگوید «ربّ سَجدتُ خاضعاً خاشعاً ذلیلاً» خداوند تعالی می‌گوید: ای ملائکه من! به عزّت و جلالم سوگند که محبّت او را در دل‌های مؤمنان و هیبت او را در دل‌های منافقان خواهم نهاد.

۳۱۱. پیامبر صلی‌الله علیه و آله: ای علی! هرگاه خواستار ورود به شهری یا روستایی شدی به هنگام دیدنش بگو: بارالها! من از تو خیر آن را می‌خواهم و از شرّش به تو پناه می‌برم. بارالها! ما را محبوب اهل آن کن و اهالی درستکار آن را محبوب ما ساز.

دعا: اللهم انّی اسئلک خیرها و اعوذ بک من شرها اللهم حَبّبنا الی اهلها و حبّب صالحی اَهلها الینا

۳۱۲. امام سجاد علیه‌السلام: گفتار نیک دارایی را افزون و روزی را فراوان می‌کند و مرگ را به تأخیر می‌اندازد (و شخص را) محبوب خانواده می‌کند.

در این باب دوستی خدا و پیامبر صلی‌الله علیه و آله و ائمه علیهم‌السلام واجب است نیامده است

۳۱۳. پیامبر صلی‌الله علیه و آله: عالم باش یا آموزنده، یا شنونده و یا دوستداران آنان، پنجمین مباش که هلاک می‌شوی.

۳۱۴. امام باقر علیه‌السلام: در راه علم به چهار دسته پاداش داده می‌شود، سؤال‌کننده، گوینده، مستمع و دوستداران آنان.

۳۱۵. امام علی علیه‌السلام: محبوب‌ترین مردم نزد تو، باید کسی باشد که تو را به راه‌های ثواب هدایت کند.

۳۱۶. امام علی علیه‌السلام: محبوب‌ترین مردم نزد تو، باید شخصی مشفق (مهربان) نیک‌خواه باشد.

۳۱۷. امام علی علیه‌السلام: در مردمی که نه خود ناصحین (نیک خواهان) هستند و نه ناصحین را دوست دارند خیری نیست.

۳۱۸. امام صادق علیه‌السلام: دوست داشتن نیکان برای نیکان ثواب است. دوست داشتن بدان برای نیکان فضیلت است.

۳۱۹. امام علی علیه‌السلام: در راه خدا کسی را دوست بدار که با تو بر صلاح دین مجاهده می‌کند و یقین نیکو را نصیب می‌کند.

۳۲۰. پیامبر صلی‌الله علیه و آله: کلید بهشت دوست داشتن مسکینان و فقیران است.

۳۲۱. امام صادق علیه‌السلام: بر شما باد به دوست داشتن مسکینان مسلمان… همانا خداوند پیامبرش را فرمان داد که آنان را دوست بدارد. پس هر کس آن را که خداوند به دوستی‌اش فرمان داده دوست نداشته باشد، نافرمانی خدا و پیامبرش کرده است.

۳۲۲. پیامبر صلی‌الله علیه و آله: فقیران را دوست بدارید و با آنان هم‌نشینی کنید.

۳۲۳. امام صادق علیه‌السلام: هر که دوستی‌اش نسبت به ما شدید شود، دوستی‌اش نسبت به زنان (محارم، مانند دختر و مادر و همسر و خاله و عمه و…) شدیدتر می‌گردد.

۳۲۴. پیامبر صلی‌الله علیه و آله: از اخلاق پیامبران زن دوستی بود.

(نگاه کنید موضوع ایمان و دوستی ح.)

۳۲۵. پیامبر صلی‌الله علیه و آله به حولاء فرمود: این حق مرد بر زنش است که پای بند خانه‌اش باشد، با او مهربانی کند و مهر بورزد و دوستش بدارد.

۳۲۶. پیامبر صلی‌الله علیه و آله: این گفته مرد به زنش که دوستت دارم، هرگز از قلب زن بیرون نمی‌رود.

۳۲۷. حضرت موسی صلی‌الله علیه و آله: خدایا! کدام اعمال نزد تو برتر است؟ فرمود: دوست داشتن کودکان. (نگاه کنید احادیث قدسی موسی ح ۱.)

۳۲۸. پیامبر صلی‌الله علیه و آله: کودکان را دوست بدارید و به آنان رحم کنید.

۳۲۹. امام صادق علیه‌السلام: خداوند به بنده‌ای که به فرزندش محبّت شدید دارد رحم می‌کند.

۳۳۰. ابن ابن عمیر: هرگاه امام صادق علیه‌السلام می‌دید که فضیل بن یسار می‌آید می‌فرمود: فضیل بن یسار از یاران پدرم است من دوست می‌دارم کسی را که یاران پدرش را دوست بدارد.

۳۳۱. امام علی علیه‌السلام: سزاوارترین کس به دوستی، آن است که با تو دشمنی نکند.

۳۳۲. امام علی علیه‌السلام: سزاوارترین کس به دوستی، آن است که سودش برای تو و زیانش برای دیگری باشد.

۳۳۳. امام علی علیه‌السلام: قلب خود را به رحمت بر رعیت و دوستی آنان و لطف به ایشان بگمار.

۳۳۴. امام باقر علیه‌السلام: اگر روزها را روزه بگیرم و شب‌ها را یکسره نماز بخوانم و همه اموال گران‌بهایم را در راه خدا ببخشم، امّا محبت دوستان خدا و دشمنی با دشمنان خدا در قلبم نباشد، این کارها کمترین سودی برایم نخواهد داشت.

۳۳۵. امام علی علیه‌السلام: خداوند سبحان را بزرگ بدارید، از محرّماتش دوری کنید و دوستانش را دوست بدارید.

۳۳۶. امام علی علیه‌السلام: صالحان را برای صلاحشان دوست بدار.

(دوستی اهل طاعت، نگاه کنید حدیث شماره ۳۷۰.)

۳۳۷. امام علی علیه‌السلام: مبادا که دشمنان خدا را دوست بداری و یا دوستی‌ات برای غیر دوستان خدا خالص گردانی؛ زیرا هر که مردمی را دوست بدارد، با آنان محشور خواهد شد.

۳۳۸. امام صادق علیه‌السلام: در تفسیر آیه «به ستمکاران میل مکنید که آتش بسوزاندتان»(هود/۱۱۳) فرمود: مقصود شخصی است که نزد سلطان برود و دوست دارد سلطان زنده بماند تا سلطان دست در کیف پولش کند و به او عطایی بدهد.

۳۳۹. صفوان بن مهران جمّال (شتردار): نزد امام کاظم علیه‌السلام رفتم، ایشان به من فرمود: ای صفوان! همه رفتارت خوب است، جز یک چیز، گفتم فدایت شوم چه چیز؟ فرمود: کرایه دادن شترهایت به این مرد یمنی خلیفه هارون‌الرشید.

عرض کردم: به خدا سوگند، برای سرمستی و لهو و یا شکار، شترهایم را به او کرایه نمی‌دهم؛ بلکه برای پیمودن این راه (مکه) آن‌ها را کرایه می‌دهم و خودم نیز همراه او نمی‌روم؛ غلامانم را برای این کار می‌فرستم.

فرمود: ای صفوان! آیا کرایه تو را باید بپردازند؟ گفتم: فدایت شوم آری! فرمود: آیا دوست داری تا زمانی که کرایه‌ات را دریافت می‌کنی زنده بمانند؟ گفتم: آری، فرمود: هر کس خواستار بقای آنان باشد، از آنان است و هر کس از آنان باشد به دوزخ می‌رود. صفوان گوید: من رفتم و همه شترهایم را فروختم… .

۳۴۰. امام صادق علیه‌السلام: هر کس کافری را دوست بدارد، با خدا دشمنی کرده است و هر که با کافری دشمنی کند، خدا را دوست داشته است.

۳۴۱. امام علی علیه‌السلام: با ستیزه گری، دوستی در کار نباشد.

۳۴۲. امام علی علیه‌السلام: شخص بخیل (تنگ‌چشم) دوستی ندارد.

۳۴۳. پیامبر صلی‌الله علیه و آله: هرگاه با کسی دوست شدی، با او نزاع، رقابت و خصومت (لجاجت) مکن و درباره‌اش از دیگران پرسش نکن، چه‌بسا که در این راه، با دشمن او برخورد کردی؛ او درباره‌اش چیزی برایت گفت که در او نیست و بعد میان شما جدایی افکند.

۳۴۴. پیامبر صلی‌الله علیه و آله: دنیا دوستی و خدادوستی، هرگز در یک قلب جمع نمی‌شود.

۳۴۵. امام علی علیه‌السلام: هر که دوستدار دیدار خداوند سبحان شود، دنیا را فراموش می‌کند.

۳۴۶. امام علی علیه‌السلام: (در حکمت‌های منسوب به ایشان آمده است) ریاست دوستی، از دوستی خدای سبحان بازمی‌دارد.

۳۴۷. امام صادق علیه‌السلام: هرگاه خداوند بنده‌ای را دشمن داشته باشد مال را محبوب او می‌گرداند و آرزوهایش را می‌گستراند و …

۳۴۸. امام صادق علیه‌السلام: خداوند عزّوجل کسی را که نزدش دشمن‌تر از احمق باشد نیافرید؛ زیرا که او را از محبوب‌ترین چیزهایی نزدش که عقل می‌باشد محروم ساخت.

۳۴۹. پیامبر صلی‌الله علیه و آله: دوست داشتن (زیاد به) چیزی، کور و کرت می‌سازد.

۴۵۰. امام رضا علیه‌السلام: دوستی (زیاد) دعوت گر به ناخوشی‌ها (صفات ناپسند) است.

۳۵۱. امام علی علیه‌السلام: چشم دوست از (دیدن) عیب‌های محبوب نابینا و گوشش از (شنیدن) زشتی نقص‌هایش ناشنوا است.

(نگاه کنید حدیث ۳۱ و ۳۰.)

۳۵۲. امام صادق علیه‌السلام: هر که دوستی‌اش را نابجا به کار گیرد، خود را در معرض جدایی قرار داده است.

۳۵۳. پیامبر صلی‌الله علیه و آله: از فحش دادن بپرهیزید که خداوند عزّوجل بدزبانِ ناسزاگو را دشمن می‌دارد.

۳۵۴. پیامبر صلی‌الله علیه و آله: خداوند تباه کردن مال، پرسش بسیار و قیل و قال (حرف‌های بسیار گفتن و بی‌ربط) را دوست ندارد.

۳۵۵. پیامبر صلی‌الله علیه و آله از جمله سفارش‌هایی که به مردی از قبیله بنی تمیم کرد این بود: از بلند گذاشتن لباس و پیراهن بپرهیز که نشانه تکبّر است و خداوند تکبّر را دوست ندارد.

۳۵۶. امام صادق علیه‌السلام: خداوند کسی را که عصیان کند دوست نمی‌دارد. آنگاه حضرت این شعر را خواند «عصیان خدا را می‌کنی و باز اظهار دوستی او را می‌نمایی؟

این محال و از کارهای بی‌سابقه است. اگر دوستی‌ات راستین بود، از او فرمان می‌بردی، زیرا که دوستدار فرمانبر کسی ست که دوستش می‌دارد.»

۳۵۷. امام علی علیه‌السلام: کسی که از دوستانش جدا شده باشد زندگی ندارد.

۳۵۸. امام علی علیه‌السلام: سه چیز سوزنده و کُشنده است، فقر بعد از ثروتمندی، خواری پس از عزّت و از دست دادن دوستان.

۳۵۹. امام علی علیه‌السلام: سه چیز قوای انسان را از بین می‌برد، از دست دادن دوستان، فقر در جای غربت و ادامه یافتن سختی.

۳۶۰. امام علی علیه‌السلام: از دست دادن دوستان، غربت (و تنهایی) است.

۳۶۱. امام علی علیه‌السلام: از دست دادنی که باعث بیماری می‌شود از دست دادن دوستان است.

۳۶۲. امام صادق علیه‌السلام: پنج دسته‌اند که خواب ندارند:… پنجم دوست داری که در آستانه از دست دادن دوست خود است.

۳۶۳. امام علی علیه‌السلام: پاکیزه‌ترین و لذیذترین چیز در بهشت، دوستی خدا، دوستی در راه خدا و ستایش برای خداست.

۳۶۴. انس بن مالک گوید: من و پیامبر بیرون از مسجد بودیم که مردی در کنار درِ مسجد، ما را دید و گفت: ای رسول خدا! روز قیامت کِی است؟ فرمود: چه برای آن آماده کرده‌ای؟ گویی آن مرد فروتنی کرد و سپس گفت: ای رسول خدا برای آن روز، نماز و صدقه فراوانی آماده نکرده‌ام، لیکن خدا و پیامبرش را دوست می‌دارم. فرمود: تو همراه کسی هستی که دوستش می‌داری.

۳۶۵. پیامبر صلی‌الله علیه و آله: شما را از مردمی که نه پیامبرند و نه شهید؛ لیکن روز قیامت بر منبرهایی از نور قرار دارند و پیامبران و شهیدان به منزلتشان نزد خداوند عزّوجل غبطه (رشک) می‌برند، باخبر کنم؟ (اصحاب) گفتند: آنان کیست‌اند؟ فرمود: کسانی که بندگان خدا را نزد خدا محبوب می‌گردانند و خدا را محبوب بندگانش می‌گردانند؛ و خیرخواهانه بر زمین گام می‌زنند.

گفتند: خدا را محبوب بندگان خدا می‌گردانند روشن است، اما چگونه بندگان خدا را محبوب خدای می‌گردانند؟ فرمود: به آنان فرمان می‌دهند تا خدا را دوست بدارند و از آنچه خداوند ناخوش می‌دارد، بازشان می‌دارند و چون آنان از این آمران و ناهیان اطاعت کردند، خداوند دوستشان خواهد داشت.

۳۶۶. پیامبر صلی‌الله علیه و آله: هر کس مردمی را دوست بدارد (در روز قیامت)؛ با آنان محشور خواهد شد.

۳۶۷. پیامبر صلی‌الله علیه و آله: بنده در نزد گمانش درباره خداوند عزّوجل است و در روز قیامت، کنار کسانی قرار می‌گیرد که دوستشان دارد.

۳۶۸. مردی نزد پیامبر صلی‌الله علیه و آله آمد و گفت: ای رسول خدا! درباره کسی که مردمی را دوست دارد، اما به آنان نپیوسته است چه می‌گویی؟ فرمود: انسان، همراه کسی است که دوستش می‌دارد.

۳۶۹. امام باقر علیه‌السلام: مردی نزد پیامبر صلی‌الله علیه و آله آمد و گفت: ای رسول خدا! نمازگزاران را دوست دارم، اما خود نماز نمی‌خوانم، روزه گیران را دوست دارم اما خود روزه نمی‌گیرم! پیامبر صلی‌الله علیه و آله فرمود: تو همراه کسی هستی که دوستش داری و بهره‌ات همان است که به دست آورده‌ای.

۳۷۰. امام باقر علیه‌السلام: هرگاه خواستی بدانی که در تو خیری هست، به قلبت بنگر. اگر اهل طاعت از خدا را دوست و معصیت‌کاران را دشمن دارد، پس در تو خیر هست و خدا دوستت می‌دارد. اگر اهل طاعت از خدا را دشمن می‌دارد و معصیت‌کاران را دوست می‌دارد، پس در تو خیری نیست و خداوند دشمنت می‌دارد؛ چون انسان، همراه کسی است که دوستش می‌دارد.

(نگاه کنید دوست در بهشت ح ۲.)

۳۷۱. پیامبر صلی‌الله علیه و آله: هر که مردمی را دوست داشته باشد با آنان محشور خواهد شد؛ و هر که عمل عده‌ای را دوست داشته باشد شریک کردارشان خواهد بود.

۳۷۲. پیامبر صلی‌الله علیه و آله: جبرئیل از خداوند عزّوجل نقل می‌کند که: اخلاص رازی از اسرار من است که آن را به قلب هر یک از بندگانم که دوستش داشته باشم، می‌سپارم.

۳۷۳. پیامبر صلی‌الله علیه و آله: جبرئیل (ملک مقرّب) همراه هفتاد هزار فرشته، پس از نماز ظهر نزدم آمد و گفت: ای محمد! هر کس با جماعت بودن را دوست داشته باشد، خداوند و همه فرشتگان، دوستش خواهند داشت.

۳۷۴. پیامبر صلی‌الله علیه و آله: خداوند تبارک‌وتعالی می‌فرماید: محبوب‌ترین بندگانم نزد من، کسانی هستند که برای من با یکدیگر دوستی می‌کنند، دل‌هایشان به مساجد پیوسته و سحرگاهان به استغفار مشغول‌اند.

۳۷۵. پیامبر صلی‌الله علیه و آله: خداوند تبارک‌وتعالی می‌فرماید: دوست داشتن آنان‌ که در راهم یکدیگر را دوست می‌دارند بر من واجب است.

۳۷۶. پیامبر صلی‌الله علیه و آله: خداوند می‌فرماید: دوستی‌ام برای آنان‌ که در راهم به یکدیگر می‌بخشند قطعی است. دوستی‌ام بر آنان‌ که در راهم به دیدار یکدیگر می‌روند قطعی است.

(تتمه حدیث در موضوع یکدیگر را دوست داشتن ح ۴ ببینید)

۳۷۷. پیامبر صلی‌الله علیه و آله: خداوند متعال می‌فرماید: دوستی‌ام بر آنان‌ که برای من دوستی می‌کنند قطعی است. دوستی‌ام برای آنان ‌که برای من یکدیگر را یاری می‌کنند قطعی است.

۳۷۸. پیامبر صلی‌الله علیه و آله: خداوند عزّوجل فرمود: هیچ بنده‌ای با چیزی محبوب‌تر از آنچه بر او واجب ساخته‌ام به من نزدیک نمی‌شود.

بنده با کارهای مستحب به من نزدیک می‌شود تا آنجا که او را دوست می‌دارم. چون دوستش داشتم گوش شنوایش، چشم بینایش، زبان گویایش و دست نیرومندش می‌شوم. اگر مرا بخواند پاسخش می‌دهم؛ اگر از من بخواهد به او ببخشم.

۳۷۹. پیامبر صلی‌الله علیه و آله: از خداوند عزّوجل پرسید: پروردگارا! دوست داشتم، می‌دانستم که کدام بنده‌ات را دوست می‌داری تا دوستش بدارم. خداوند فرمود: هرگاه دیدی بنده‌ای بسیار ذکر مرا می‌گوید، پس من به او اجازه این کار را داده‌ام و من او را دوست دارم هرگاه دیدی بنده‌ام مرا یاد نمی‌کند، پس من او را از آن بازداشتم و او را دشمن می‌دارم.

۳۸۰. امام صادق علیه‌السلام: حضرت موسی بن عمران عرض کرد: خدایا! کدام اعمال نزد تو برتر است؟ خداوند فرمود: دوست داشتن کودکان، چون آنان را بر توحید خود سرشته‌ام؛ چون آنان را بمیرانم، به رحمت خویش، آنان را به بهشت خود وارد می‌کنم.

۳۸۱. امام علی علیه‌السلام: خداوند به حضرت موسی علیه‌السلام وحی کرد: ای موسی یادم برای ذاکرین زیارتم برای مشتاقین و بهشتم برای فرمان‌بران است، امّا من مخصوص دوست داران هستم.

۳۸۲. پیامبر صلی‌الله علیه و آله: خداوند عزّوجل، به همراز خود موسی بن عمران وحی کرد: ای موسی! مرا دوست بدار و محبوب خلقم گردان. عرض کرد: خدایا! من دوستت دارم، امّا چگونه تو را محبوب خلق گردانم؟ فرمود: نعمت‌هایم را بر ایشان و عطایم را به ایشان یاد آوری کن که آنان یاد نمی‌کنند، چون از من، جز هر نیکی را نمی‌شناسند.

۳۸۳. امام سجاد علیه‌السلام: خداوند عزّوجل به موسی علیه‌السلام وحی کرد: مرا محبوب خَلقم گردان و خلقم را محبوب من گردان. موسی گفت: خدایا چگونه این کار را انجام دهم؟ فرمود: نعمت‌ها و عطاهای مرا به آنان یادآوری کن تا مرا دوست بدارند.

۳۸۴. امام صادق علیه‌السلام: از جمله آنچه خداوند به موسی بن عمران وحی کرد آن بود: ای موسی بن عمران! هیچ آفریده‌ای محبوب‌تر از بنده مؤمنم نیافریده‌ام. من او را به آنچه خیرش در آن است مبتلا می‌کنم و عافیت می‌دهم و برای خیرش آنچه را که شرّ او در آن است از او دور می‌کنم.

۳۸۵. حضرت موسی علیه‌السلام از خدایش پرسید: خدایا کدام‌یک از بندگانت نزدت محبوب‌تر است؟ فرمود: آن‌که به یاد من است و فراموشم نمی‌کند.

۳۸۶. امام صادق علیه‌السلام: از جمله رازگویی‌های خداوند با حضرت موسی آن بود که به او فرمود: ای پور عمران! دروغ می‌گوید آن‌که می‌پندارد دوستم می‌دارد و چون شب در آید، از من غفلت کند و بخوابد، مگر هر دوستداری خلوت با محبوبش را دوست ندارد!

ای پور عمران! اینک این منم که بر دوستانم برآمده‌ام و چون شب آنان را فرو پوشد، دیده دلشان بگردد و کیفرم پیش چشمانشان پدیدار شود و چنان با من سخن گویند که گویی مرا می‌بینند و چنان مرا مخاطب می‌سازند که گویی در حضورم هستند.

۳۸۷. امام علی علیه‌السلام: خداوند به حضرت موسی علیه‌السلام وحی کرد: هرکه محبوبی را دوست دارد، با او همدم می‌شود و هر که با محبوبی همدم گشت، سخنش را تصدیق می‌کند و از کردارش خشنود می‌شود. هر که به محبوبی اطمینان کند به او اعتماد می‌ورزد و هر که مشتاق محبوبی شود، در رفتن به سویش می‌کوشد.

۳۸۸. پیامبر صلی‌الله علیه و آله: خداوند به موسی وحی کرد: آیا هرگز برای من کاری کرده‌ای؟ عرض کرد: خدایا! برایت نماز خوانده‌ام و روزه گرفته‌ام و صدقه داده‌ام و ذکرت را گفته‌ام. خداوند فرمود: نماز برایت دلیل، روزه برایت سپر، صدقه سایه و ذکر نور است، چه کاری برای من کرده‌ای؟ موسی عرض کرد: مرا به آن کار که برای توست راهنمایی کن. خداوند فرمود: آیا هرگز با یکی از دوستانم دوستی کرده‌ای و یا با یکی از دشمنانم دشمنی کرده‌ای، پس موسی دانست که محبوب‌ترین اعمال دوستی در راه حق و دشمنی در راه خداست.

۳۸۹. حضرت موسی علیه‌السلام عرض کرد: خدایا! با من از محبوب‌ترین مردم نزدت سخن بگو! فرمود: چرا؟ گفت: چون تو دوستش می‌داری، من هم دوستش بدارم.

فرمود: بنده‌ای است در این سوی زمین که بنده دیگری در آن سوی زمین، بی‌آنکه او را بشناسد، از او باخبر می‌شود. چون به او مصیبتی رسد، گویی به این یک مصیبت رسیده است. چون خاری در تن او برود گویی در تن این بنده رفته است. این همدردی تنها برای من است؛ این چنین کسی، محبوب‌ترین خلق نزد من است.

۳۹۰. امام باقر علیه‌السلام: چون خداوند با موسی سخن راند، موسی عرض کرد: بارالها! پاداش آن‌که به سبب دوستی تو، اهل طاعتت را دوست بدارد چیست؟ فرمود: ای موسی! بدنش را بر آتشم حرام می‌سازم.

۳۹۱. از جمله پندهای خداوند عزّوجل به حضرت عیسی آن بود که‌ای عیسی! با دین و دوستی مسکینان، خود را بیارای (زینت بده).

۳۹۲. امام صادق علیه‌السلام: خداوند به داود علیه‌السلام وحی فرمود: بندگان به زبان دوستی می‌کنند و به دل دشمنی می‌ورزند.

۳۹۳. پیامبر صلی‌الله علیه و آله: حضرت داود با پروردگارش مناجات کرد و گفت: بارالها! هر پادشاهی را خزانه‌ای است پس خزانه تو کجاست؟ خداوند فرمود: مرا خزانه‌ای است بزرگ‌تر از عرش، گسترده‌تر از کرسی، خوشبوتر از بهشت و آراسته‌تر از ملکوت. زمینش معرفت، آسمانش ایمان، خورشیدش شوق، قمر و ماهتابش محبت … می‌باشد.

۳۹۴. پیامبر صلی‌الله علیه و آله: در اخبار داودیه آمده است که حق‌تعالی فرمود: ای داود! به اهل زمین من خبر ده که من دوستدار کسی هستم که مرا دوست بدارد… هر که را به یقین بدانم دوستم می‌دارد، او را می‌پذیرم و چنان دوستش خواهم داشت که هیچ یک از خلقم بر او پیشی نخواهد گرفت… ای زمینیان! به‌سوی کرامت و مصاحبت و هم‌نشینی و همدمی من بشتابید و با من انس بگیرید تا با شما انس گیرم و به دوستی شما بشتابم.

۳۹۵. خداوند به حضرت داود وحی کرد: ای داود! اگر آنان‌ که از من روی‌گردان شده‌اند می‌دانستند که چگونه در انتظارشان هستم، از اشتیاق من می‌مردند و در راه محبتم، بند از بندشان جدا می‌شد.

۳۹۶. پیامبر صلی‌الله علیه و آله: خداوند به حضرت داود فرمود: مرا دوست بدار و محبوب خلقم گردان. عرض کرد: من تو را دوست دارم امّا چگونه تو را محبوب خلقت گردانم؟ فرمود: نعمت‌هایم را برایشان یاد کن؛ زیرا چون تو آن‌ها را نزدشان یاد کردی، مرا دوست خواهند داشت.

۳۹۷. در اخبار داودیه (از قول حق‌تعالی) آمده است که فرمود: دوستانم را با اندیشه دنیا چه کار؟ این اندیشه دنیا، شیرینی مناجاتم را از دل‌هایشان می‌زداید. ای داود! محبت دوستانم به من، در گرو آن است که روحانی و معنوی باشند و (برای دنیا) غمگین نباشند.

۳۹۸. خداوند به داود علیه‌السلام وحی کرد: در حقیقت من شهوت‌ها را برای بندگان ضعیفم آفریدم؛ پس بپرهیز از این‌که قلبت به چیزی از آن‌ها وابسته شود که سبک‌ترین کیفرت آن خواهد بود که شیرینی محبّتم را از قلبت خواهم زدود.

۳۹۹. در اخبار داودیه علیه‌السلام آمده است که خداوند به او وحی کرد: ای داود! تو می‌پنداری که دوستم داری. پس دنیادوستی را از قلبت بیرون کن؛ زیرا دوستی من و دنیا در هیچ قلبی جمع نمی‌شود.

ای داود! دوستی‌ام را یکسره خالص کن. آنچه برایت روشن گشت که با محبّت من همساز است آن را حفظ کن.

۴۰۰. خداوند به حضرت داود علیه‌السلام فرمود: ای داود! از طریق بازداشتن نفست از شهوت‌ها این است که، با آن دشمنی کن و با من دوستی کن، تا به تو بنگرم و خودت ببینی که حجاب‌های میان ما برداشته شده است.

۴۰۱. خداوند به داود علیه‌السلام وحی کرد: من بر دل‌ها حرام ساخته‌ام که با دوستی من، دوستی غیرِ من، در آن وارد شود.

۴۰۲. امام صادق علیه‌السلام: خداوند به داود وحی کرد:… چرا خسته‌ات می‌بینم؟ عرض کرد: محبّتت خسته‌ام ساخته است.

۴۰۳. در روایت امام علی علیه‌السلام آمده است: که قلب دوستدار خدا خستگی برای او را دوست دارد و قلب بی‌خبر از خدا آسایش را دوست دارد.

۴۰۴. در اخبار داودیه آمده است (که خداوند فرمود): به بندگانم که با محبّتم به من روی آورده‌اند بگو که در احتجاب و در پرده شدنتان از خلقم، به شما زیان نمی‌زند؛ زیرا حجاب میان خود و شما را برداشته‌ام تا با چشمان دل‌هایتان به من بنگرید.

۴۰۵. خداوند به داود علیه‌السلام وحی کرد: به جوانان بنی‌اسرائیل بگو… اگر آنان ‌که از من روی‌گردان شده‌اند می‌دانستند که چگونه در انتظارشان هستم و چه محبتی نسبت به آن‌ها دارم و چقدر مشتاق ترک گناه آنان هستم، از اشتیاق من می‌مردند و در راه محبّتم، بند از بندشان جدا می‌شد.

۴۰۶. پیامبر صلی‌الله علیه و آله: حضرت داود در گفتگویش با پروردگار گفت: پروردگارا! کدام بنده نزدت محبوب‌تر است تا او را به سبب دوستی‌ات دوست بدارم؟ فرمود: ای داود! محبوب‌ترین بنده‌ام نزد من، شخصی است که: پاک‌دل و پاک دست است و به کسی بدی نمی‌کند و سخن‌چینی نمی‌نماید. اگر کوه‌ها از جای کنده شوند، او ثابت بوده و کنده نمی‌شود. مرا دوست می‌دارد و آن را که مرا دوست بدارد نیز دوست می‌دارد؛ و مرا محبوب بندگانم می‌گرداند.

عرض کرد: پروردگارا! تو نیک می‌دانی که من دوستت دارم و آن‌کس تو را دوست بدارد دوست دارم، اما چگونه تو را محبوب گردانم؟ فرمود: آیات و نعمت‌های مرا به آنان یادآوری کن.

۴۰۷. حضرت داود از پروردگارش پرسید: پروردگارا! مرا از محبوب‌ترین بندگانت که دوستشان داری باخبر ساز؟

خداوند فرمود:

۱. قدرتمندی که به مردم رحم می‌کند.

۲. چنان برای مردم داوری می‌کند که برای خودش داوری می‌کند.

۳. کسی که خداوند به او مالی بخشیده است آن را در رضایت و فرمان‌بری او خرج می‌کند.

۴. کسی که جوانی و قوتش را در طاعت خداوند عزّوجل صرف می‌کند.

۵. مردی که قلبش در مساجد و از سرّ دوستی به خدا، قلبش برکَنده است.

۶. مردی که زن زیبا را ببیند که خود را در اختیارش گذاشته است، اما از ترس خدا او را واگذارد.

۷. مردی که هر جا باشد می‌داند خدا با اوست.

اینان دل‌هایشان پاک و کسبشان پاکیزه است و با جلال من یکدیگر را دوست می‌دارند. دیگران به‌وسیله آنان یادم می‌کنند و با یادم، آنان را یاد می‌کنند.

۸. و مردی که از ترس خدای عزّوجل چشمانش اشک‌بار شود.

۴۰۸. حضرت داود عرض کرد: خدایا! کدام بندگانت نزدت محبوب‌تر است؟ فرمود: مؤمن خوش نماز.

۴۰۹. امام صادق علیه‌السلام: خداوند به داود وحی کرد: که میان من و خودت عالمی که دلباخته دنیاست قرار مده که تو را از طریق محبتم بازمی‌دارد، در حقیقت اینان راهزنان راه بندگان خواستارم هستند.

۴۱۰. پیامبر صلی‌الله علیه و آله: حضرت شعیب علیه‌السلام (پیامبر) از دوستی خدا، چندان گریست که نابینا شد. پس خداوند بینائی‌اش را به او بازگرداند. باز چندان گریست تا آنکه نابینا شد. خداوند بینائی‌اش را به او بازگرداند باز چندان گریست تا نابینا شد. خداوند بینائی‌اش را به او بازگرداند. در مرتبه چهارم خداوند به او وحی کرد:

ای شعیب! این کار را تا کی می‌خواهی همچنان تکرار کنی! اگر این کارت از ترس دوزخ باشد، آن را از تو بازداشتم و اگر از اشتیاق به بهشت باشد آن را بر تو روا ساختم.

شعیب گفت: بارالها و سرورا! تو خود می‌دانی که از ترس دوزخت و یا از سر اشتیاق به بهشت گریه نمی‌کنم، لیکن دوستی تو با قلبم پیوند خورده است؛ از این رو، تاب صبوری ندارم تا تو را ببینم.

پس خداوند به او وحی کرد: حال که کارت به این دلیل است، به زودی موسی بن عمران هم سخن خود را به خدمت تو درخواهم آورد.

۴۱۱. خداوند به حضرت یحیی بن زکریا علیه‌السلام وحی کرد: ای یحیی! با خود عهد بسته‌ام که هرگاه بنده‌ای از بندگانم مرا دوست بدارد و این حالت را از او بدانم و از او ببینم، گوش شنوایش، چشم بینایش، زبان گویایش و قلبی که با آن درک کند می‌شوم.

چون چنین شود پرداختن به جز مرا مبغوض او می‌گردانم و فکرش را پیوسته به خودم مشغول کنم و شبش را به شب‌زنده‌داری و روزش را به روزه فراهم سازم.

۴۱۲. امام صادق علیه‌السلام: خداوند عزّوجل به ذوالقرنین وحی کرد: به عزّت و جلالم سوگند، هیچ آفریده‌ای که نزدم محبوب‌تر از کار نیک باشد نیافریده‌ام. لذا به این نشانی، هر که را دیدی که کار نیک و انجام دادن آن و درخواست کردن از او را محبوب مردم ساخته‌ام او را دوست بدار و با او دوستی کن که من دوستش دارم و با او دوستی می‌کنم.

۴۱۳. خداوند متعال به یکی از صدّیقان وحی کرد: مرا از بندگانم، بندگانی است که دوستم می‌دارند و من دوستشان می‌دارم. مشتاق من هستند و من مشتاق ایشانم. به یاد من هستند و من به یاد ایشانم. پس اگر راه ایشان را پیش بگیری، دوستت خواهم داشت و اگر از آنان منحرف شوی دشمنت خواهم داشت. آن صدیق گفت: پروردگارا! نشانه آنان چیست؟

خداوند عزّوجل فرمود: همان‌گونه که چوپان مهربان، گوسفندانش را می‌پاید، آنان نیز در روز سایه‌ها را می‌پایند. همان‌گونه که پرندگان مشتاق آشیانه‌شان هستند آنان مشتاق رسیدن غروب خورشیدند، پس چون شب آنان را فرو پوشد و تاریکی به همه چیز درآمیزد و فرش‌ها گسترده و پرده‌ها آویخته گردد، هر دوستداری با محبوب خود خلوت کند.

آنان گام‌هایشان را برای من خسته کنند و رخسارشان را برایم چون فرش بر زمین بگسترند و با سخنم با من راز گویند و با نعمت‌هایم برایم تملق کنند.

در این حال، گروهی نالان، گروهی گریان، عده‌ای مویه‌کنان، دسته‌ای شکوه کنان، گروهی ایستاده، عده‌ای نشسته، دسته‌ای در رکوع و پاره‌ای در سجده هستند. در برابر چشمانم، چه ها برایم تحمل می‌کنند و نزد گوشم از محبت من شکوه‌ها کنند… .

۴۱۴. امیرالمؤمنین علیه‌السلام: شب معراج خداوند به پیامبر صلی‌الله علیه و آله فرمود: ای احمد! دوستی من، دوستی فقیران است، پس فقیران را نزدیک خودساز و آنان را به نزدیک خود بنشان. اغنیاء را از خود دور ساز و نزدیک خود منشان؛ زیرا فقیران دوستان من هستند.

۴۱۵. امیرالمؤمنین علیه‌السلام: شب معراج خداوند فرمود: ای محمد! دوستی‌ام برای آنان ‌که در راهم یکدیگر را دوست می‌دارند، ثابت است. دوستی‌ام برای آنان ‌که در راهم به یکدیگر عطوفت و مهر می‌ورزند ثابت است، دوستی‌ام برای آنان ‌که در راهم به یکدیگر می‌پیوندند ثابت است دوستی‌ام برای توکل‌کنندگان بر من ثابت است.

برای محبتم نه نشان و نه اندازه و نهایتی است. هرگاه برایشان نشانی بردارم، نشانی دیگر بگزارم. آنان هستند که با نگاه به مخلوقینم، به آن‌ها می‌نگرند و نیازهایشان را نزد خلق نمی‌برند. شکم‌هایشان از حرام‌خواری سبک و دور است. خوشی‌شان در دنیا یاد من، دوستی من و خوشنودی من می‌باشد.

۴۱۶. در شب معراج خداوند تعالی به پیامبر صلی‌الله علیه و آله فرمود: ای احمد! چنین نیست که هر که بگوید خدا را دوست دارم، مرا دوست داشته است، مگر آنکه به اندازه نیازش بخورد، لباس کم قیمت بپوشد، به حال سجده بخوابد (یعنی پهلو از بستر تهی کند)، در نماز قیامش طولانی شود، خاموشی پیشه کند، به من توکل کند، بسیار بگرید، کم بخندد، با هوای نفسش مخالفت کند، مسجد را خانه خود قرار دهد، علم را دوست می‌دارد، زهد را هم‌نشین، عالمان را دوستان و فقیران را همراهان خود سازد! خشنودی مرا بجوید، سخت از عاصیان بگریزد، خوب به یاد من مشغول باشد، همواره تسبیح گوید، پای بند عهد خود باشد، به وعده‌اش وفا کند.

قلبش پاکیزه، در نمازش پاک و در فریضه‌هایش کوشا باشد. خواستار پاداش من، ترسان از عذابم، نزدیک و هم‌نشین دوستانم باشد.

۴۱۷. در حدیث معراج خداوند فرمود: ای احمد! اما حیات پایدار آن است که: دارنده‌اش چنان برای خود عمل می‌کند که دنیا بر او خوار شود و در چشمانش کوچک گردد و آخرت نزدش بزرگ شود و خواسته‌ام را بر خواسته‌اش مقدم می‌دارد و جویای خوشنودی من است… پس چون چنین کند، در قلبش محبتی می‌نهم تا آنجا که قلبش را از آنِ خود می‌سازم.

پس فراغت و اشتغال و اندیشه و سخنش را از نعمتی که به اهل محبت از خلقم بخشیده‌ام ویژه خود می‌گردانم و چشم و گوش و قلبش را می‌گشایم تا آن‌که با قلبش بشنود.

و به جلال و عظمتم بنگرد… هرکس بر طبق خشنودی من رفتار کند، سه صفت را پیوسته او می‌سازم: به او شکری که جهل با آن درنیامیزد، ذکری که فراموشی با آن درنیامیزد و محبّتی که با آن، محبّت مخلوقین را بر محبّت من مقدّم ندارد می‌شناسانم.

پس چون مرا دوست بدارد، دوستش می‌دارم و چشم دلش را به‌سوی جلالم می‌گشایم و خواصّ خلقم را از او پنهان نمی‌دارم و در تاریکی‌های شب و روشنایی‌های روز، با او رازگویی می‌کنم تا آن‌که از سخن گفتن با آفریدگان و هم‌نشینی با آنان بِبُرد و سخن خود و سخن فرشتگان را به او بشنوانم و رازی را که از خلق پنهان داشته‌ام، به او بشناسانم.

۴۱۸. در شب معراج خداوند به پیامبر صلی‌الله علیه و آله فرمود: ای احمد! اگر بنده‌ای به مقدار نماز آسمانیان و زمینیان نماز بخواند و به مقدار روزه آسمانیان و زمینیان روزه بگیرد و همچو فرشتگان، از خوردن بازایستد و چون برهنگان لباس بپوشد، آنگاه ذرّه‌ای دوستی دنیا با شهرت یا ریاست یا زینت و زیور آم را در قلبش ببینم، در خانه‌ام همسایه من نخواهد بود و محبّتم را از قلبش برخواهم کَند. سلام و محبت من بر تو باد.

۴۱۹. حضرت عیسی علیه‌السلام: چگونه کسی که پاره از آنچه را دارد بذل نمی‌کند و نمی‌بخشد، محبت کامل دوستش را می‌خواهد.

۴۲۰. از حضرت عیسی علیه‌السلام پرسیدند: برترین اعمال چیست؟ فرمود: خشنودی از خدا و دوست داشتن خدا.

۴۲۱. پیامبر صلی‌الله علیه و آله: عیسی بن مریم علیه‌السلام به حواریان خود فرمود: با خداوند دوستی کنید و به او نزدیک شوید. گفتند: ای روح خدا! با چه به خدا نزدیک شویم و با او دوستی کنیم؟ فرمود: با دشمنی با معصیت‌کاران، خشنودی خدا را با ناخشنودی آنان به دست آورید.

۴۲۲. از حضرت عیسی علیه‌السلام درباره کاری که خدا دوستی به بار می‌آورد پرسیدند، فرمود: دنیا را دشمن بدارید تا خدا دوستتان بدارد.

۴۲۳. حضرت عیسی علیه‌السلام: اگر می‌خواهید دوستان و برگزیدگان خدا باشید، به آن‌که به شما بدی می‌کند نیکی کنید و از آن‌که به شما ستم می‌کند درگذرید و بر آن‌که از شما روی می‌گرداند، سلام کنید.

۴۲۴. حضرت عیسی علیه‌السلام: چگونه کسی که برخی از آنچه خداوند روزی‌اش ساخته و او وام و قرض نمی‌دهد، محبّت پروردگارش را به کمال رسانده است.

۴۲۵. عیسی علیه‌السلام: بحق برایتان می‌گویم، خدا دوستی و دنیادوستی برای شما جمع نخواهد شد.

۴۲۶. حضرت عیسی علیه‌السلام بر سه تن گذشت که رنگ چهره‌هایشان دگرگون شده و تن‌هایشان نزار شده بود. فرمود: چه چیز شما را به این حال دچار کرده است؟ گفتند: ترس از دوزخ. فرمود: بر خداوند است که شخص ترسان را ایمنی بخشد.

سپس از آنان گذشت و به سه تن دیگر رسید که از آنان لاغرتر و رنگ‌پریده‌تر بودند. پرسید چه چیز شما را به این حال دچار کرده است؟ گفتند: اشتیاق به بهشت. فرمود: بر خداوند حق است که آنچه امید دارید، به شما ببخشد.

از آنان گذشت و به سه تن دیگر رسید که از آنان لاغرتر و رنگ‌پریده‌تر بودند و گویی بر چهره‌هایشان آینه‌هایی از نور بود. پرسید: چه چیز شما را به این حالی که می‌بینم دچار کرده است؟ گفتند: دوستی خدای عزّوجل.

فرمود: شمایید مقرّبان، شمایید مقرّبان.

۴۲۷. امام صادق علیه‌السلام: حضرت داود پیامبر از سلیمان، برای اینکه بداند به چه حد از حکمت رسیده است پرسید: چه چیز شیرین‌تر است؟ پاسخ داد: دوستی که آسایش خدا میان بندگانش است تا آنجا که اسب سُم خود را برای کره‌اش برمی‌دارد.

آنگاه، داود از پاسخگویی فرزندش سلیمان به خنده افتاد.

۴۲۸. حضرت سلیمان به فرزندش فرمود: دوست دیرین را نگه‌دار که دوست تازه با او برابر نیست.

۴۲۹. پیامبر صلی‌الله علیه و آله: حضرت داود در دعاهای خود می‌گفت: بارالها! من دوستی تو و دوستی آن‌که دوستت دارد و کرداری که مرا به دوستی‌ات می‌رساند از تو درخواست می‌کنم. بارالها! دوستی‌ات را نزدم محبوب‌تر از خودم و خانواده و آب خنک قرار ده.

۴۳۰. امام رضا علیه‌السلام: زندانبان به یوسف گفت: من تو را دوست دارم. یوسف پاسخ داد: هر بلایی که به من رسیده از دوستی ست. عمّه‌ام مرا دوست می‌داشت، مرا دزدیدند.

پدرم مرا دوست می‌داشت، برادرانم به من حسادت کردند (و مرا در چاه انداختند). زن عزیز مصر مرا دوست می‌داشت، پس به زندانم افکند.

۴۳۱. در قصه یوسف و تعبیر خواب آن دو جوان زندانی آمده است: چون آن دو جوان یوسف را دیدند گفتند: ای جوان! به خدا قسم از وقتی تو را دیده‌ایم، دوستدارت شده‌ایم.

یوسف فرمود: شما را به خدا قسم می‌دهم که مرا دوست نداشته باشید. به خدا قسم، هر که مرا دوست داشت بر اثر دوستی‌اش بلایی بر سرم آمد.

عمّه‌ام مرا دوست داشت بلایی به سرم آمد. پدرم دوستم داشت بلایی به سرم آمد.

زن اربابم (زلیخا) مرا دوست داشت بلایی به سرم آمد. خداوند به شما برکت دهد، مرا دوست نداشته باشید.

۴۳۲. امام صادق علیه‌السلام: از جمله آنچه خداوند به موسی وحی کرد و در تورات بر او نازل فرمود، آن بود: من خدایی هستم که جز من خدایی نیست، خلق را و خیر را آفریدم؛ پس انجامش را بر دستان آن‌که دوست دارم، جاری ساختم.

۴۳۳. در تورات آمده: در میان زمینیان هیچ محبّتی نیست مگر آنکه آغازش از خداوند است که آن را بر زمینیان فرود می‌آورد.

۴۳۴. امام علی علیه‌السلام: از تورات دوازده آیه را برگزیدم و آن‌ها را به عربی ترجمه کردم. هر روز سه بار به آن‌ها نگاه (و توجه) می‌کنم… چهارم: ای آدمی زاد! من تو را دوست دارم پس تو نیز مرا دوست بدار.

۴۳۵. در تورات آمده: قلب دوستدار خداوند عزّوجل، خستگی برای خدای عزّوجل را دوست دارد.

۴۳۶. در تورات آمده: ای موسی! هر که مرا دوست داشته باشد، فراموشم نمی‌کند.

۴۳۷. در کتاب زبور حضرت داود آمده است که خداوند می‌فرماید: ای داود! آنچه را می‌گویم، از من بشنو که حق می‌گویم. هر که درحالی‌که دوستم می‌دارد، نزدم بیاید او را به بهشت درمی‌آورم.

۴۳۸. همانا خداوند در بعضی کتب آسمانی خود چنین نازل کرده است: بنده‌ام! به حق خودم سوگند که من دوستدارت هستم، پس به حق خودم بر تو، سوگندت می‌دهم که دوستدارم باش.

۴۳۹. حُبّ و اشتقاقات آن ۸۴ مرتبه در قرآن آمده است.

آنان ‌که خدا دوستشان دارد

۱.  محسنین: خداوند نیکوکاران را دوست می‌دارد (بقره: ۱۹۵)

۲. توّابین: خداوند توبه‌کنندگان را دوست دارد. (بقره: ۲۲۲)

۳. متطهرین: خداوند پاکان را دوست دارد. (بقره: ۲۲۲)

۴. متقین: خداوند پرهیزگاران را دوست دارد. (آل‌عمران: ۷۶)

۵. صابرین: خداوند استقامت کنندگان را دوست دارد. (آل‌عمران: ۱۴۶)

۶. متوکلین: خداوند متوکلان را دوست دارد. (آل‌عمران: ۱۵۹)

۷. مقسطین: خداوند عادلان را دوست دارد. (مائده: ۴۲)

۸. مطهّرین: خداوند پاکیزگان را دوست دارد. (توبه: ۱۰۸)

۹. جنگجویان: خداوند کسانی را دوست می‌دارد که در راه او پیکار (جنگ) می‌کنند. (صف: ۴)

۱. معتدین: خداوند تعدی‌کنندگان را دوست نمی‌دارد. (بقره: ۱۹۰)

۲. فساد: خداوند فساد را دوست نمی‌دارد. (بقره: ۲۰۵)

۳. کفار اثیم: خداوند هیچ ناسپاس گنه‌کاری را دوست نمی‌دارد. (بقره: ۲۷۶)

۴. کافرین: خداوند کافران را دوست نمی‌دارد. (آل‌عمران: ۳۲)

۵. ظالمین: خداوند ستمکاران را دوست نمی‌دارد. (آل‌عمران: ۵۷)

۶. مختال فخور: خداوند کسی را که متکبّر و خود فروش است، دوست نمی‌دارد. (نساء: ۳۶)

۷. خوان اثیم: خداوند افراد خیانت پیشهِ گنه‌کار را دوست ندارد. (نساء: ۱۰۷)

۸. خائنان: خداوند خائنان را دوست ندارد. (انفال: ۵۸)

۹. جهر بالسوء: خداوند دوست ندارد کسی با سخنان خود، بدی‌ها (دیگران) را اظهار کند، مگر آن کس که مورد ستم واقع شده باشد. (نساء: ۱۴۸)

۱۰. مسرفین: خداوند مسرفان را دوست نمی‌دارد. (اعراف: ۳۱)

۱۱. مستکبرین: خداوند مستکبران را دوست نمی‌دارد. (نحل: ۲۳)

۱۲. خوان کفور: خداوند هیچ خیانت‌کار ناسپاسی را دوست ندارد. (حج: ۳۸)

۱۳. فرحین: خداوند شادی کنندگان مغرور را دوست نمی‌دارد. (قصص: ۷۶)

۱۴. مفسدین: خدا مفسدان را دوست ندارد. (قصص: ۷۷)

۱. محبّت اهل ایمان: بعضی از مردم معبودهایی غیر از خداوند برای خود انتخاب می‌کنند؛ و آن‌ها را همچون خدا دوست می‌دارند. امّا آن‌ها که ایمان دارند، محبتشان به خدا (از مشرکان نسبت به معبودهایشان) شدیدتر است (بقره: ۱۶۵)

۲. بخشش مال: «نیکی این نیست که روی خود را به‌سوی مشرق و مغرب کنید، بلکه نیکی آن است که به خدا و روز رستاخیز و فرشتگان و کتاب و پیامبران ایمان آورده و مال خود را با همه دوستی که به آن دارد به خویشاوندان و یتیمان و مسکینان و واماندگان در راه و سائلان و بردگان انفاق می‌کند» (بقره: ۱۷۷).

۳. شر در محبّت مجازی: «چه‌بسا چیزی را خوش نداشته باشید و حال آنکه خیر شما در آن است و یا چیزی را دوست داشته باشید، حال آنکه شرّ شما در آن است، خدا می‌داند و شما نمی‌دانید.» (بقره: ۲۱۶)

۴. محبت مادی: «محبّت امور مادی از زنان و فرزندان و اموال هنگفت از طلا و نقره و اسب‌های ممتاز و چهارپایان و زراعت در نظر مردم جلوه داده شده است، ولی این‌ها سرمایه زندگی پست است و سرانجام نیک‌تر خداست.» (آل‌عمران: ۱۴)

۵. علامت محبّت: «بگو اگر خدا را دوست می‌دارید از من پیروی کنید تا خدا (نیز) شما را دوست بدارد و گناهانتان را ببخشد و خدا آمرزنده مهربان است.» (آل‌عمران: ۳۱)

۶. حقیقت نیکوکاری: «هرگز به (حقیقت) نیکوکاری نمی‌رسید مگر اینکه از آنچه دوست می‌دارید (در راه خدا) انفاق کنید.» (آل‌عمران: ۹۲)

۷. دوستی درست و نادرست: «شما کسانی هستید که آن‌ها را دوست می‌دارید، امّا آن‌ها شما را دوست ندارند، درحالی‌که شما به همه کتاب‌های آسمانی ایمان دارید (و آن‌ها ایمان ندارند).» (آل‌عمران: ۱۱۹)

۸. دوستی کاذب: «یهود و نصاری گفتند: ما فرزندان خدا و دوستان (خاص) او هستیم! بگو پس چرا شما را در برابر گناهانتان مجازات می‌کند.» (مائده: ۱۸)

۹. چهار صفت درست خدا: «ای کسانی که ایمان آورده‌اید؛ هر کس از شما از آیین خود بازگردد، خداوند جمعیّتی را می‌آورد که آن‌ها را دوست دارد و آنان نیز او را دوست دارند. در برابر مؤمنان متواضع، در برابر کافران سرسخت و نیرومند، در راه خدا جهادگر و از سرزنش هیچ ملامت گری هراسی ندارند؛ و این فضل خداست که به هر کس بخواهد می‌دهد.» (مائده: ۵۴)

۱۰. دوست‌نداشتن فناپذیر: «هنگامی‌که تاریکی شب (روز را) پوشانید و ستاره‌ای را مشاهده کرد (حضرت ابراهیم) گفت: این خدای من است؟ چون ستاره غروب کرد گفت: من غروب کنندگان را دوست ندارم.» (انعام: ۷۶)

۱۱. دوست‌نداشتن ناصحان! «پس (صالح پیامبر) از آنان روی گرداند و گفت: ای قوم من! رسالت خدای را به شما رساندم و برایتان نیک‌خواهی نمودم، ولی شما نیک خواهان را دوست ندارید.» (اعراف: ۷۹)

۱۲. عذاب برای دوستی نکردن خدا و رسول: «بگو! اگر پدران و فرزندان و برادران و همسران و طایفه شما و اموالی که به دست آورده‌اید و تجارتی که از کساد شدنش می‌ترسید و خانه‌هایی که به آن علاقه دارید در نظرتان از خدا و پیامبرش و جهاد در راهش محبوب‌تر است، در انتظار این باشید که خداوند عذابش را بر شما نازل کند.» (توبه: ۲۴)

۱۳. الهام دوستی: «خداوند به مادر موسی فرمود: من محبتی از خودم بر تو افکندم تا در برابر دیدگان من ساخته شوی.» (طه: ۳۹)

۱۴.  دوست داشتن به خاطر خدا: «(سلیمان گفت) من این اسبان را به خاطر پروردگارم دوست دارم (و می‌خواهم در جهاد استفاده کنم).» (ص: ۳۲)

۱۵. محبت اعطایی است: «خداوند ایمان را محبوب شما قرار داده و آن را در دل‌هایتان زینت بخشیده است.» (حجرات: ۷)

۱۶. دوست داشتن مؤمنین: «(اموال عظیم از غنیمت و بخشش) برای کسانی است که در این سرا (مدینه) و در سرای ایمان پیش از مهاجران مسکن گزیدند و کسانی را که به سویشان هجرت کنند دوست می‌دارند.» (حشر: ۹)

۱۷. محبت دنیای زودگذر: «چنین نیست (که دلایل معاد را کافی نمی‌دانید) بلکه شما دنیای زودگذر را دوست دارید.» (قیامت: ۲۰)

۱۸. دوستی ثروت: «مال و ثروت را بسیار دوست دارید (و به خاطر آن گناهان زیادی مرتکب می‌شوید).» (فجر: ۲۰)

این‌ها نمونه آیاتی بود که برای تذکر نوشته شد و الّا آیات بیش از این‌هاست.

۴۴۰. پیامبر صلی‌الله علیه و آله: خداوندا! دوستی را محبوب‌ترین چیزها برایم قرار بده.

۴۴۱. پیامبر صلی‌الله علیه و آله: پروردگارا! مرا مدیون لطف و نعمت هیچ بدکاری قرار مده، مبادا قلبم او را دوست بدارد.

۴۴۲. پیامبر صلی‌الله علیه و آله: بارالها! دوستی تو و دوستی آنکه دوستت دارد و کرداری که مرا به دوستی‌ات می‌رساند، از تو درخواست می‌کنم. بارالها! دوستی خودت را نزد من محبوب‌تر از خودم، خانواده‌ام و آب سرد قرار ده.

۴۴۳. پیامبر صلی‌الله علیه و آله: خدایا! ما را دوست دوستانت و دشمن دشمنانت قرارده تا آنکه با دوستی تو، کسانی را که دوست می‌داری، دوست بدارم و با دشمنی تو، با کسانی که با تو مخالفت می‌کنند، دشمنی کنم.

۴۴۴. پیامبر صلی‌الله علیه و آله: ای بهترین دوست و محبوب! ای آنکه دوستِ کسی است که از او فرمان می‌برد و ای آنکه به دوستدارش نزدیک است.

۴۴۵. امام علی علیه‌السلام: بارالها! پناه می‌برم از هر شر و فتنه‌ای که دوستانت از مخلوقین را از آن پناه داده‌ای که تو بر هر کاری توانایی.

۴۴۶. امام علی علیه‌السلام: بارالها! به عزّت و جلالت سوگند که چنان تو را دوست دارم که شیرینی آن، در دلم استوار گشته است. هرگز جان‌های کسانی که تو را به یگانگی می‌پرستند، به این باور نمی‌رسد که تو دوستانت را دشمن می‌داری.

۴۴۷. امام علی علیه‌السلام: ای فریادرس کمک خواهان و ای محبوب دل‌های صادقان.

۴۴۸. امام حسن علیه‌السلام: خداوندا! در محبوب‌ترین چیزها نزدت، یعنی ایمان به تو و تصدیق به پیامبرت تو را اطاعت کردم، گر چه در آن نیز تو بر من منت داری.

۴۴۹. امام حسین علیه‌السلام: خدایا! این تویی که اغیار را از دل‌های دوستانت زدودی تا آن‌که جز تو را دوست نداشته باشند.

۴۵۰. امام حسین علیه‌السلام: زیان‌بار شد تجارت بنده‌ای که برایش از دوستی بهره‌ای قرار نداده‌ای.

۴۵۱. امام سجاد علیه‌السلام: خدایا! به‌سوی محبتت راهی آسان برایم بگشا که بدان خیر دنیا و آخرت را کامل گردانی.

۴۵۲. امام سجاد علیه‌السلام: بارالها! چه کسی شیرینی محبّت تو را چشید و پس از آن، در پی جایگزینی برایت برآمد؟ بارالها! ما را از کسانی قرار ده که برای نزدیکی و دوستی‌ات برگزیدی و برای محبّت و دوستی‌ات خالصشان ساختی… و قلبش را از هر چه دوستی غیرتست خالی ساخته‌ای.

۴۵۳. امام سجاد علیه‌السلام: مولایم! روزی که مرا زنده می‌کنی و برای حساب حاضر می‌نمایی، بر من رحم کن و ایستادنم را در کنار دوستانت و بازگشتم را همراه دوستدارانت و مسکنم را در جوارت قرار ده.

۴۵۴. امام سجاد علیه‌السلام: بارالها!… اگر مرا به دوزخ درآوری، دوزخیان را از دوستی‌ام نسبت به تو باخبر خواهم ساخت.

۴۵۵. امام سجاد علیه‌السلام: سرورا!… سوگند به عزتت چنان دوستت می‌دارم که شیرینی آن، در قلبم جایگزین شده و جانم به مژده آن انس گرفته است. از داوری‌های عادلانه تو محال است که اسباب رحمت خویش را بر گره زنندگان رشته محبّت خودت ببندی.

۴۵۶. امام صادق علیه‌السلام: بارالها! صداها! (در شب) فرونشست و جنبش‌ها آرام گرفت و هر دوستی، با محبوب خود خلوت کرد، من نیز با تو خلوت کرده‌ام، تو محبوب منی.

۴۵۷. امام صادق علیه‌السلام: بارالها! قلبم از دوستی تو و … سرشار کن. خدایا! دیدارت را محبوبم ساز و برایم در دیدارت بهترین رحمت و برکت قرار ده.

۴۵۸. امام صادق علیه‌السلام: سرورم! من گرسنه دوستی توأم و سیر نمی‌شوم. من تشنه دوستی توأم و سیراب نمی‌شوم. ای محبوب آن‌که او را دوست بدارد.

۴۵۹. امام صادق علیه‌السلام: خداوندا! قلبم را به جایگاه بزرگت مشغول بدار و محبّتت را بر آن بفرست تا در حالی دیدارت کنم که از رگ‌های گردنم خون بیرون می‌زند.

۴۶۰. خداوندا! مرا از کسانی قرار ده که دوستت دارند و پیامبرت و فرشتگانت و بندگان صالحت را نیز دوست دارند.

از این روایات نمونه‌هایی بود از آنچه در دعا و مناجات آمده بود. فقط دعاها و مناجات امام سجاد علیه‌السلام قریب ۵۰ مورد یادداشت شد، مخصوصاً در دعای خمسه عشر مناجات محبّین آمده است که بسیار ممتاز است و خوانندگان التفات بسیار به آن دعا کنند!

آنچه در فصل‌های قبل در مورد حب از روایات درج شد؛ یا به خاطر عدم تکرار بود و یا فصلی جداگانه باید برایش بازمی‌گردید، در این فصل به‌عنوان مستدرک روایات محبت را به حروف الفبا درج کردیم.

۴۶۱. پیامبر صلی‌الله علیه و آله: دل‌ها بر دوستی آن‌که به آن‌ها احسان کند و دشمنی آن‌که بدان‌ها بدی کند، سرشته شده است.

۴۶۲. پیامبر صلی‌الله علیه و آله: هر که دستش را برای نیکی به مردم بگشاید، دوستی آنان روزی‌اش خواهد شد.

۴۶۳. امام علی علیه‌السلام: احسان (به مردم) عامل دوستی است.

۴۶۴. امام علی علیه‌السلام: سبب دوستی، احسان (نیکوکاری) است.

۴۶۵. امام باقر علیه‌السلام: خداوند به چیزی که نزدش محبوب‌تر از شادمان ساختن مؤمن باشد پرستش نشده است.

۴۶۶. امام علی علیه‌السلام: ای طالب علم، علم دارای فضیلت‌های بسیار است… راهنمایش هدایت و رفیقش دوستی اخیار است.

۴۶۷. پیامبر صلی‌الله علیه و آله: معرفت سایه‌ام و عقل اصل دینم و دوستی اساسم (بنیادم) است.

۴۶۸. نوف بکالی: امیر مؤمنان علیه‌السلام را دیدم که می‌شتابد. گفتم: سرورم قصد کجا داری؟ فرمود: ای نوف! رهایم کن که آرزوهایم مرا به‌سوی محبوب پیش می‌برد.

۴۶۹. امام صادق علیه‌السلام: مؤمن، پیش خداوند عزّوجل پس از ادای واجبات، عملی محبوب‌تر از این‌که مردم را با اخلاق (نیک) خود در پوشد تقدیم نداشته است.

۴۷۰. پیامبر صلی‌الله علیه و آله: خداوند دو خوی را دوست دارد و آن دو: سخاوت و آسان‌گیری است.

۴۷۱. امام رضا علیه‌السلام: دوست داشتن اولیاء خداوند متعال واجب است.

۴۷۲. امام صادق علیه‌السلام: از استوارترین دستاویزهای ایمان، آن است که در راه خدا، دوست بداری و دشمن بداری و در راه خدا ببخشی و در راه خدا نبخشی.

۴۷۳. امام علی علیه‌السلام: خوش به حال آن کسی که علم و عمل، حب و بغض و … را برای خداوند خالص کرده باشد.

۴۷۴. پیامبر صلی‌الله علیه و آله: هفت تن را خداوند در روزی که سایه‌ای جز سایه‌اش نیست بر آنان سایه می‌افکند… دو نفر که در راه خدا با یکدیگر دوستی می‌کنند و بر اساس آن، نزد یکدیگر می‌آیند و از یکدیگر جدا می‌شوند.

۴۷۵. پیامبر صلی‌الله علیه و آله: هرگاه یکی از شما برادرش را دوست داشت او را باخبر کند، زیرا که همانند حالت خودش را نزد او خواهد یافت.

۴۷۶. پیامبر صلی‌الله علیه و آله: هرگاه یکی از شما برادرش را دوست داشت، او را باخبر کند و به او بگوید من تو را در راه خدا دوست می‌دارم، من به تو در راه خدا علاقه دارم.

۴۷۷. پیامبر صلی‌الله علیه و آله: هرگاه یکی از شما برادرش را دوست داشت او را باخبر کند که این کار الفت را پایدارتر می‌سازد و دوستی را استوارتر می‌کند.

مانند این حدیث از امام صادق علیه‌السلام نقل شده است.

۴۷۸. مردی نزد رسول خدا صلی‌الله علیه و آله بود که مرد دیگر بر ایشان گذشت. آن مرد گفت: یا رسول‌الله! من این مرد را دوست می‌دارم. فرمود: آیا باخبرش کرده‌ای؟ گفت: نه، فرمود: او را باخبر کن. آن مرد خود را به او رساند و گفت: من تو را در راه خدا دوست می‌دارم. آن مرد گفت: آن‌که مرا برای او دوست می‌داری، نیز دوستت بدارد.

۴۷۹. مجاهد مردی از یاران پیامبر صلی‌الله علیه و آله مرا دید و از پشت شانه‌ام را گرفت و گفت: من تو را دوست دارم. پاسخ دادم: آن‌که مرا برای او دوست می‌داری، دوستت بدارد.

آن مرد گفت: اگر نه این‌که رسول خدا صلی‌الله علیه و آله فرموده بود که هرگاه کسی، کسی را دوست داشت باخبرش کند که دوستش می‌دارم، تو را (از محبّتم) باخبر نمی‌کردم.

۴۸۰. امام صادق علیه‌السلام: هرگاه یکی از برادرانت را دوست داشتی از آن باخبرش کن، (تا دلش آرامش یابد)؛ زیرا حضرت ابراهیم نیز گفت: پروردگارا! به من نشان بده که چگونه مردگان را زنده می‌کنی؟ خدا فرمود: آیا ایمان نیاورده‌ای! گفت: چرا ولی می‌خواهم دلم آرامش یابد. (بقره: ۲۶۰)

۴۸۱. امام صادق علیه‌السلام: هرگاه دو شخص مؤمن یکدیگر را ببینند، برترین آن دو، کسی است که برادرش را بیشتر دوست می‌دارد.

۴۸۲. علی بن جعفر: به امام کاظم علیه‌السلام گفتم (عرض کردم): کدام‌یک از ما بیشتر دینش را دوست می‌دارد؟ فرمود: آن‌یک از شما که رفیق خود را بیشتر دوست می‌دارد.

۴۸۳. مردی نزد پیامبر صلی‌الله علیه و آله آمد و گفت: ای رسول خدا! به کاری راهنمایی‌ام کن که خدا و مردم بدان سبب دوستم بدارند.

فرمود: هرگاه خواستی خداوند دوستت بدارد، با دنیا دشمنی کن. هرگاه خواستی مردم دوستت بدارند، زیاد بر آنچه را که داری، به آنان ببخش.

۴۸۴. پیامبر صلی‌الله علیه و آله: هرگاه خواستی مردم دوستت بدارند، زیادی آنچه را که دوست داری به آنان بده.

۴۸۵. پیامبر صلی‌الله علیه و آله: خداوند عزّوجل، هرگاه مردمی را دوست بدارد مبتلایشان می‌کند، پس هر که صبر کند، بهره‌اش صبر است و هر که بی‌تابی کند، بهره‌اش بی‌تابی است.

۴۸۶. پیامبر صلی‌الله علیه و آله: هر روز بلا می‌گوید: به کدام سو روم؟ خداوند متعال می‌فرماید: به‌سوی دوستان اهل طاعتم، با تو کارهایشان را می‌آزمایم، صبرشان را آشکار می‌کنم و گناهانشان را پاک می‌کنم و بر منزلت آنان می‌افزایم.

۴۸۷. امام صادق علیه‌السلام: پاداش بزرگ، همراه بلای بزرگ است؛ خداوند مردمی را دوست نمی‌دارد، مگر آن‌که مبتلایشان می‌کند.

۴۸۸. پیامبر صلی‌الله علیه و آله: خداوند بنده مؤمن به گناه آزموده شده توبه‌کار را دوست دارد.

۴۸۹. امام صادق علیه‌السلام: ای ابا محمد!(ابا بصیر) خداوند از میان بندگانش، بنده به گناه آزموده توبه‌کار را دوست دارد.

۴۹۰. امام صادق علیه‌السلام: هرگاه بنده خالصانه توبه کند، خداوند او را دوست بدارد و گناهانش را در دنیا و آخرت بر او بپوشاند.

۴۹۱. امام علی علیه‌السلام: جود انسان، او را محبوب مخالفانش می‌کند.

۴۹۲. امام علی علیه‌السلام: آدم جواد محبوب و ستوده است گر چه از بخشش او چیزی به ستایشگرش نرسد.

۴۹۳. امام علی علیه‌السلام: انسان بزرگ موردحسادت است و انسان بخشنده محبوب و دوست‌داشتنی است.

۴۹۴. پیامبر صلی‌الله علیه و آله: خداوند جواد است و بخشش را دوست دارد.

۴۹۵. امام صادق علیه‌السلام: جوان بخشنده فرو رفته در گناه، نزد خداوند از پیرِ پارسای بخیل، محبوب‌تر است.

۴۹۶. پیامبر صلی‌الله علیه و آله: هر که دوست دارد بداند نزد خدا چه موقعیتی دارد، به موقعیت خدا نزد خودش توجّه کند؛ زیرا خدا بنده را در همان جایگاهی می‌نهد که او خدا را نزد خود، در چنان جایگاهی نهاده است.

۴۹۷. پیامبر صلی‌الله علیه و آله: هر که دوست دارد بداند که نزد خدا چه موقعیتی دارد، ببیند که خدا نزد او چه موقعیتی دارد.

۴۹۸. پیامبر صلی‌الله علیه و آله: اگر دوست داشتید بدانید که بنده چه جایگاهی نزد خدا دارد، ببینید مردم چه نظری درباره‌اش دارند.

۴۹۹. امام علی علیه‌السلام: خوش‌خویی، محبّت به بار می‌آورد و دوستی را استوار می‌کند.

۵۰۰. پیامبر صلی‌الله علیه و آله: هر که (آنچه) در راه خدا است دوست بدارد و … از برگزیدگان خداست.

۵۰۱. پیامبر صلی‌الله علیه و آله: برترین اعمال حب در راه خدا و بغض در راه خداست.

۵۰۲. پیامبر صلی‌الله علیه و آله: هر که مردمی را دوست داشته باشد با آنان محشور خواهد شد و هر که عده‌ای را دوست داشته باشد شریک کردارشان خواهد بود.

۵۰۳. امام علی علیه‌السلام: چه‌بسا خویشاوندی که دوست‌داشتنی نیست.

۵۰۴. پیامبر صلی‌الله علیه و آله: هیچ جرعه‌ای نزدم محبوب‌تر از جرعه خشمی نیست که بنده، آن را فروخورد.

۵۰۵. پیامبر صلی‌الله علیه و آله: هیچ جرعه‌ای نزد خدا محبوب‌تر از دو جرعه نیست، جرعه خشمی که مؤمن آن را با بردباری فرو می‌برد و جرعه بی‌تابی که مؤمن آن را با شکیبایی (به درون خود) بازمی‌گرداند.

۵۰۶. پیامبر صلی‌الله علیه و آله: هرگاه دو مسلمان یکدیگر را ببینند و یکی از آنان به دیگری سلام کند و با او دست دهد، محبوب‌ترین آنان نزد خداوند، خوش‌روترین آنان نسبت به دیگری است.

۵۰۷. امام صادق علیه‌السلام: یا عالم باش، یا دانش گیر، یا دوستدار اهل علم؛ چهارمین مباش که به سبب دشمنی با آنان هلاک می‌شوی.

۵۰۸. پیامبر صلی‌الله علیه و آله: ای اباذر! تو را به دوستی مسکینان و هم‌نشینی با آنان سفارش می‌کنم.

۵۰۹. امام صادق علیه‌السلام: دوستی (خدا) برتر از خوف (از خدا) است.

۵۱۰. امام علی علیه‌السلام: همچنان‌ که خورشید و شب با یکدیگر جمع نمی‌شوند، خدادوستی و دنیادوستی با یکدیگر جمع نمی‌شوند.

۵۱۱. امام علی علیه‌السلام: آن‌که دنیادوستی در قلبش جای گرفته است، چگونه ادّعای خدادوستی می‌کند.

۵۱۲. امام علی علیه‌السلام: اگر خداوند را دوست دارید، دنیادوستی را از دل‌هایتان بیرون کنید.

۵۱۳. امام صادق علیه‌السلام: هرگاه عالمی را دوستدار دنیایش دیدند، در باب دین خود، به او اعتماد مکنید، زیرا هر دوستدار چیزی، آنچه را دوست دارد حفظ می‌کند.

۵۱۴. امام علی علیه‌السلام: هر که نفس خود را دشمن بدارد خداوند دوستش خواهد داشت.

۵۱۵. امام صادق علیه‌السلام: به خدا سوگند آن‌که دنیا را دوست دارد و با غیر ما دوستی می‌کند، خدا را دوست ندارد.

۵۱۶. پیامبر صلی‌الله علیه و آله: هر که خداوند را بسیار یاد کند خداوند دوستش خواهد داشت.

۵۱۷. امام صادق علیه‌السلام: هرگاه مؤمن خود را از دنیا خالی کند والا گردد و شیرینی محبت خدا را دریابد و از نظر اهل دنیا، گویی دیوانه به شمار آید، حال آن‌که شیرینی خدا، با او در آمیخته است و در نتیجه به غیر از خدا نمی‌پردازد.

۵۱۸. پیامبر صلی‌الله علیه و آله: هر چه بر ایمان بنده افزایش می‌یابد زن دوستی او افزایش می‌یابد.

۵۱۹. پیامبر صلی‌الله علیه و آله: خداوند زیباست و زیبایی را دوست دارد.

۵۲۰. امام علی علیه‌السلام: بخشندگی، عامل دوستی است.

۵۲۱. امام علی علیه‌السلام: بر شما باد به سخاوت و خوش‌اخلاقی که این دو روزی را افزایش می‌دهند و باعث دوستی می‌شوند.

۵۲۲. امام علی علیه‌السلام: با ستیزه گری بسیار، دوستی در کار نیست.

۵۲۳. پیامبر صلی‌الله علیه و آله: اساس عقل، پس از ایمان به خدای عزّوجل، دوستی با مردم است.

۵۲۴. امام علی علیه‌السلام: در وصیّت خویش به امام حسن علیه‌السلام: غریب کسی است که دوستی ندارد.

۵۲۵. عثمان بن عیسی، کسی به امام صادق علیه‌السلام عرض کرد: محبوب‌ترین خلق خدا کیست؟ فرمود: فرمان برترین آنان نسبت به خدا.

۵۲۶. خداوند، مؤمن را چون پاک‌دامن و عفیف باشد دوست دارد.

۵۲۷. پیامبر صلی‌الله علیه و آله: خداوند متعال فرمود: بنده‌ام به چیزی محبوب‌تر از واجباتی که بر او واجب ساخته‌ام، به من نزدیک نمی‌شود. همچنان بنده‌ام با کارهای مستحب به من نزدیک می‌شود تا آنجا که دوستش می‌دارم، چون دوستش داشتم، گوش شنوایش، چشم بینایش، دست نیرومندش، پای راهروش می‌شوم. اگر از من درخواست کند به او خواهم بخشید و اگر از من پناه جوید، پناهش خواهم داد.

۵۲۸. پیامبر صلی‌الله علیه و آله: بنده با کارهای مستحب به من نزدیک می‌شود تا آنجا که دوستش می‌دارم، در نتیجه گوش شنوایش، چشم بینایش، زبان گویایش و قلبی که با آن درک می‌کند می‌شوم. اگر مرا بخواند پاسخش دهم و اگر از من درخواست کند به او ببخشم.

۵۲۹. امام علی علیه‌السلام: گشاده‌رویی، عامل دوستی است.

۵۳۰. امام صادق علیه‌السلام، خطاب به منتظران امام زمان علیه‌السلام: آیا دوست ندارید که خداوند تبارک‌وتعالی، حق و عدالت را بر بسیط زمین آشکار کند و وحدت کلمه ایجاد کند و میان دل‌های پراکنده، الفت برقرار سازد.

۵۳۱. امام صادق علیه‌السلام: شخص دین‌دار … حسادت را رها کرده است و در نتیجه دوستی پدیدار شده است.

۵۳۲. امام علی علیه‌السلام: ملایم باش زیرا هر که ملایم باشد همواره از دوستی کسانش برخوردار می‌شود.

۵۳۳. امام سجاد علیه‌السلام به محمد بن شهاب زهری: … ای زهری! چه اشکالی دارد که مسلمانان را چون خانواده‌ات قرار دهی، بزرگشان همانند پدر و کوچکشان همانند فرزند و همسالت را مانند برادرت بدانی؟ حال به کدام از اینان دوست داری ستم کنی؟ آبروی کدام‌یک از اینان را دوست داری بریزی؟

۵۳۴. امام علی علیه‌السلام: هر کس تو را دوست بدارد (ترا از کار بد) بازمی‌دارد و هر که تو را دشمن بدارد (به اعمال ناشایست) برمی‌انگیزد.

۵۳۵. امام علی علیه‌السلام: آنان (ملائکه) شیرینی معرفتش را چشیده و از جام لبریز محبّت خداوند نوشیده‌اند.

۵۳۶. پیامبر صلی‌الله علیه و آله: مؤمن قوی بهتر و محبوب‌تر نزد خدا از مؤمن ناتوان است گرچه در هر یک خیری است.

۵۳۷. امام صادق علیه‌السلام: هرگاه خدا بنده‌ای را دشمن بدارد مال را محبوبش می‌گرداند و … .

۵۳۸. امام علی علیه‌السلام: هر که به مردم نیکی کند، دوستی‌اش را با آنان پایدار می‌سازد.

۵۳۹. پیامبر صلی‌الله علیه و آله: خلق همه نان‌خور خدایند و محبوب‌ترینشان نزد او، سودمندترینشان نسبت به خلقش و نیکوکارترینشان نسبت به خانواده خویش است.

۵۴۰. امام صادق علیه‌السلام: عیال انسان اسیر و در بند اویند، محبوب‌ترین بندگان نزد خداوند، نیکوکارترینشان نسبت به اسیر خویش است.

۵۴۱. امام علی علیه‌السلام: هدیه دادن، دوستی را به دنبال می‌آورد.

۵۴۲. امام علی علیه‌السلام: دوستی با هیچ چیز همچون سخاوت، نرمی و خوش‌خویی به دست نمی‌آید.

۵۴۳. سه چیز عامل دوستی است: خوش‌خویی، ملایمت نیکو و فروتنی.

۵۴۴. امام صادق علیه‌السلام: سه چیز دوستی به بار می‌آورد: دین‌داری، فروتنی و بخشش.

۵۴۵. پیامبر صلی‌الله علیه و آله: محبوب‌ترین شما نزد خداوند، خوش‌خوی ترین شماست، آنان‌ که فروتنی می‌کنند و با دیگران الفت می‌گیرند و دیگران با آنان الفت می‌گیرند.

امام سجاد علیه‌السلام: محبوب‌ترین بندگانم نزد من، شخص پرهیزگار طالب ثواب بسیار، ملازمِ عالمان، پیران بردباران و پند پذیرنده از حکیمان است.

© تمامی حقوق برای وب سایت گلستان کشمیری محفوظ می باشد.