مقدمه
در هر علمی از علوم اسلامی کتاب‌های زیادی تألیف شده که بعضی از آن‌ها در موضوع و نوع خود، بی‌نظیر و ممتاز می‌باشد و در طول تاریخ مورد توجه و استفادهٔ اندیشمندان و محققان قرار گرفته است.
از جمله در «عرفان نظری و عملی» می‌توان کتاب «مصباح الشریعه و مفتاح الحقیقه» را نام برد که منسوب به امام صادق علیه‌السلام است و در وصول به حقایق و اسرار و معارف الهی با اسلوب خاص و ابواب متنوعه و با بیان دقائق و رموز و مراحل سلوک، تألیف شده است.
سید بن طاووس رضوان‌الله تعالی علیه (متوفی ۶۶۴) در باب ششم کتاب «امان الاخطار» می‌فرماید: «سه کتاب برای مسافر لازم است که همراهش باشد، یکی «اهلیلجه» مناظره امام صادق علیه‌السلام با شخص هندی در باب معرفت حق و دیگری کتاب «توحید مفضل بن عمر» در حکمت و اسرار عالم خلقت و سوم کتاب «مصباح الشریعه» که کتابی است لطیف و شریف و راه و رسم سیر و سلوک به‌سوی خدا را معرفی می‌کند و روش اقبال بر حق را یاد می‌دهد و اسرار نهفته و پیچیدهٔ خود را در دسترس خواننده می‌گذارد. این سه کتاب اگرچه حجم آن کم است ولی فواید بسیاری را داراست».
امّا درباره مؤلف کتاب میان شارحین و محققین اختلاف است. آنچه قریب به نظر اهل تحقیق می‌رسد این است که این کتاب را یکی از معاصرین حضرت صادق علیه‌السلام به کتابت در آورده و یا یکی از اکابر اهل معرفت قریب زمان معصوم (بعد از قرن دوم) که خود، اهل سلوک بوده با استفاده از معارف و حقایق و مضامین صادره، آن را به تحریر در آورده است.
به هر تقدیر جامعیت کتاب آن هم به صد باب مختصر و موجز، با اشارات آیات و اخبار وارده، خود معرف اعتبار و اتقان کتاب است و بصیر راه رفته درمی‌یابد که چطور با این قدمت تاریخی‌اش هنوز برای سالکان وادی معرفت و جویندگان سیر الی الله بهترین کتاب است تا با به کار بستن حقایق مندرج در آن، نفس از کدورات تصفیه و قلب از مشاغل تخلیه و روح از حقایق معنوی برخوردار شود.
ازآنجایی‌که برای طالبان، ترجمهٔ کم‌حجم در دسترس نبوده تا در مسافرت‌ها از آن بهره‌مند شوند، فقیر آن را بدون متن عربی و شرح، با استفاده از متن و شرح مصباح الشریعة ملّا عبدالرّزاق گیلانی (تألیف: سال ۱۰۸۷) و تحقیقات مرحوم محدّث ارموی و شرح دانشمند معاصر جناب آقای مصطفوی، آن را ترجمه نمودم تا خود و تشنگان وادی حقیقت از مطالب حیات‌بخش آن استفاده کامل ببریم.
و آخر دعوانا ان الحمدلله رب‌العالمین
سید علی‌اکبر صداقت – مهر ۱۳۷۳
بسم‌الله الرحمن الرحیم
حمد برای خداوندی است که قلوب عارفین را به یاد خویش منور کرده و ارواح آنان را به لطف و مهربانی‌اش منزه نموده و باطن دل ایشان را به سبب اینکه در فکر اویند، پاکیزه گردانید؛ و سینهٔ آنان را به نور معرفت خویش باز کرد و زبان آنان را به توحید و ثنایش گویا نمود و دائماً به خدمت و بندگی خویش اختیار کرد تا به مقام مشاهدهٔ جلال و جمال و حقایق برسند و آنان را به رحمت خودش دعوت نمود.
صلوات و تحیّت بر پیغمبر ما که پیشوای متقین و رهبر اهل توحید و انیس مقرّبین است و بر آلش که برگزیدگان کائنات هستند.
