حیا (شرم)

حیا نوری است که جوهرش اساس ایمان است. تفسیر حیا آن است که انسان توقف کند در برابر هر چیزی که اهل توحید و معرفت انکار نمایند.

پیامبر صلی‌الله علیه و آله و سلّم فرمود: «حیا جزء ایمان و ایمان به حیا، مقیّد می‌شود.» صاحب حیا، دارای همهٔ خوبی‌هاست. کسی که از حیا محروم شد، صاحب همهٔ بدی‌هاست، اگرچه به عبادت و پرهیزگاری ملبّس باشد. اگر یک گام در میدان هیبت الهی با حیا برداری، بهتر از هفتاد سال عبادت می‌باشد. بی‌شرمی اساس نفاق و بنیان هر نفاق، کفر است.

پیامبر صلی‌الله علیه و آله و سلّم فرمود: «وقتی حیا نداشتی هر چه خواستی انجام بده.» یعنی هرگاه از حیا جدا شدی هر کار خیر و بدی که انجام دهی، پس تو به این سبب مجازات می‌شوی. قوّت حیا از حزن و خوف است. حیا مسکن خشیت و شروع آن از هیبت خداست.

صاحب حیا به خودش مشغول است و از مردم و آنچه بدان مشغول‌اند کناره گیرد، اگر به حال خود گذاشته شود، با احدی مجالست نمی‌نماید.

پیامبر صلی‌الله علیه و آله و سلّم فرمود: «هرگاه خدا برای بنده‌ای خیر بخواهد، خوبی‌هایش را در نزدش پوشیده و بدی‌هایش را به چشمش جلوه دهد و مجالست با اهل غفلت از یاد خدا را ناپسند دارد.» حیا بر پنج نوع می‌باشد: حیا از گناه، حیا در تقصیر و کوتاهی، حیا کرامت، حیا محبت و حیا هیبت (شکوه) و برای هر یک از این پنج دسته، اهلی و مرتبهٔ خاص خودش است.