عبرت

پیامبر صلی‌الله علیه و آله و سلّم فرمود: «کسی که به نظر عبرت به دنیا بنگرد، زندگی‌اش در دنیا مانند کسی است که دنیا را خواب می‌بیند ولی آن را لمس نمی‌کند». از قلب و نفس انسان به سبب زشت شمردن رفتار فریب‌خوردگان دنیا که موجب حساب و عقاب آنان شده، محبت دنیا زایل می‌شود و به جای دنیا به چیزی روی می‌آورد که رضا و عفو خدا در آن است.

اهل عبرت به آب زوال و فنا، دعوت دنیا و محل زینت‌های نفس را می‌شویند. عبرت، انسان را وارث سه چیز می‌کند:

۱. علم به اعمال خود پیدا می‌کند
۲. به علمش عمل می‌کند
۳. به آنچه علم ندارد آگاه می‌شود.

عبرت اصلی است که اولش سبب ترس از آخرش می‌شود و نهایتش سبب زهد در اولش می‌شود. عبرت حاصل نمی‌شود مگر برای کسی که اهل صفا و بصیرت باشد. حق‌تعالی می‌فرماید: «عبرت بگیرید، ای صاحبان بصیرت». (حشر: ۲)

و در جای دیگر فرموده: «کفّار چشم ظاهرشان کور نیست ولیکن قلب‌های باطن آنان که در نفسشان (سینه‌شان) قرار دارد کور است». (حج: ۴۶)

پس کسی که خداوند چشم قلب و دیدگان او را برای عبرت گرفتن گشود، به تحقیق که مقام رفیع و مرتبهٔ بلندی به او عطا شده است.