حساب

اگر برای حساب قیامت خوفی نبود مگر ناراحتی عرضه کردن اعمال به نزد خداوند و رسوایی فاش شدن پردهٔ ستر از اعمال مخفی، هر آینه جا داشت آدمی از کوه به زیر نیاید و در آبادی زندگی نگیرد و چیزی نخورد و نیاشامد و نخوابد مگر به وقت اضطرار که تلف نشود.

مانند این حال، شخصی است که در هر نفس قیامت را به اهوال و شدائدش ببیند که انگار واقع شده است و با قلبش خود را در پیشگاه سلطان جبار مشاهده کند که از اعمالش محاسبه کنند و او را برای حضور حسابرسی دعوت می‌کنند و در میان گرفتاری‌ها از او باز خواست می‌نمایند.

خدا می‌فرماید: «اگر به اندازهٔ ارزنی از اعمال هم باشد به مقام حساب آوریم و از جهت حسابرسی برای آنان کافی هستیم.» (انبیاء: ۴۷)

از بعضی ائمه نقل شده است که فرمودند: «حساب نفس خود را کنید، قبل از آنکه به حساب شما برسند و اعمال خود را وزن کنید، قبل از آنکه مورد سنجش قرار بگیرید».

جناب ابوذر فرموده: «ذکر بهشت، یاد مرگ است و ذکر جهنم یاد مرگ است و عجب است که انسان میان این دو موت گمان زندگی (همیشگی را) دارد».

روایت شده که حضرت یحیی علیه‌السلام فکرش در تمام شب، دربارهٔ بهشت و جهنم بود، شب را به روز می‌کرد و نمی‌خوابید و بامداد می‌فرمود: «خدایا کجاست جای گریز؟ کجاست جای اقامت؟ خدایا جز به‌سوی تو جایی ندارم».