آینه دل

پیامبر صلی‌الله علیه و آله فرمود: «قلب مؤمن مانند آینه‌ای است که هرگاه در آن نظر کند جلوه پروردگار را می‌بیند.»

آینه جان نیست اِلّا رویِ یار **** روی آن یاری که باشد ز آن دیار (مثنوی)

آینه باطنی جان، غیر از روی یار دلدار نیست که می‌توان اَشکال و احوال باطنی خود را در آن مشاهده کرد. این آینه رویِ همان یاری است که از دیار حقیقت و عشق است نه جهان خاک.

آینه دل، چون شود صافی و پاک **** نقش‌ها بینی بُرون از آب و خاک (مثنوی)

هرگاه آینه دل از زنگار هوی و هوی، صاف و پاک شود، صورت‌ها و اسرار عالم غیب در آن نقش می‌بندد و آن‌ها را مشاهده خواهی کرد.

آینه‌ات، دانی چرا غمّاز نیست؟ **** زآنکه زنگار از رُخَش ممتاز نیست (مثنوی)

می دانی چرا آینه دل و روحت اسرار و حقایق معنوی را نشان نمی‌دهد؟ به خاطر اینکه زنگار هوی و هوس را از روی آن پاک نکرده‌ای.

پس هدف از غلبه بر هوای نفس، صفا دادن به آینه دل و انعکاس انوار غیبی و اسرار نهانی در آن است و مادام که شخص دل را از زنگار نزداید، حقایق ربانی و اسرار عرفانی در آن نقش نبندد.

اولیای خدا: سینه، صیقل‌ها زده در ذکر و فکر **** تا پذیرد آینه دل، نقش بکر (مثنوی)

اولیای خدا با اذکار ربّانی و افکار حقّانی، سینه را صیقل زده‌اند و به جهت همین صیقل و صفا است که نقش‌های بکر را در خود نشان می‌دهند.

مرحوم شیخ محمّد بهاری فرمودند: روزی برای طبخ ناهار در حجره، برنج پاک می‌کردم. در بین، متذکر وحدانیت باری‌تعالی شدم. ناگهان استاد «ملّا حسینقلی همدانی» برای من وحدت عددی را توضیح دادند. پرسیدم چگونه بر اسرار من آگاه شدید؟ فرمود: خداوند قلب مؤمن را آینه جهان‌نما قرار داده، اکنون نیاز تو در قلب من منعکس شد.