ادریس پیامبر علیه السلام

قرآن:

خداوند متعال در آیه‌ی 56 و 57 سوره‌ی مریم می‌فرماید: «یاد کن در قرآن ادریس را، به‌درستی که او بود بسیار تصدیق‌کننده و بسیار راست‌گو و پیغمبر و بالا بردیم او را به مکان بلندی.»

حدیث:

امیرالمؤمنین علی علیه‌السلام فرمود: «همانا ادریسِ پیامبر، خداوند او را به جایگاهی بلند، بالا برد و او را بعد از وفاتش از تحفه‌های بهشت خورانید.»(1)

توضیح مختصر:

حضرت ادریس نامش از انبیایی بوده که در قرآن آمده است. ادریس اولین کسی بود که با قلم خط نوشت و خداوند سی صحیفه بر ادریس نازل کرد.
این‌که خداوند در سوره‌ی مریم آیه 57 در شأن ادریس فرموده: «و ما او را به جایگاهی فرازمند فرا بردیم.» منظور از مکان، مکانت و منزلت است نه مکان مادی.
لذا نقل شده که پیامبر صلی‌الله علیه و آله و سلّم در شب معراج در آسمان چهارم (نه مادی) او را دیده است. اسم او اختوخ بوده اما به ادریس معروف شده بدین جهت که بسیار مشغول به درس دادن بوده است و از حدیثی برمی‌آید که او اولین کسی بوده که خیاطت کرده بود و مسجد سهله، خانه ادریس بوده است.

1- شمایل و سیره

حضرت ادریس مردی بود فربه و گشاده سینه و موهای بدنش کم و موهای سرش بسیار بود. موی سینه‌اش باریک بود و آهسته سخن می‌گفت و چون راه می‌رفت گام‌ها را نزدیک به یکدیگر می‌گذاشت. (صدایش نازک بود.)(2)

2- کتاب و شغل

حق‌تعالی بر ادریس سی صحیفه نازل ساخت. او اول کسی بود که به قلم چیزی نوشت و اول کسی بود که جامه دوخت و پوشید؛ و پیش‌تر پوست می‌پوشیدند.
چون خیاطی می‌کرد، تسبیح و تهلیل و تکبیر و تمجید خدا می‌کرد.(3)
امام صادق علیه‌السلام فرمود: «او را ادریس می‌گفتند، زیرا درس کتب الهی را بسیار می‌گفت.»(4)

3- مسجد سهله

امام صادق علیه‌السلام فرمود: «مسجد سهله خانه‌ی ادریس پیغمبر بود که در آنجا خیاطی می‌کرد و نماز می‌نمود. هر که در آنجا دعا کند، حق‌تعالی حاجتش را برآورد و او را در قیامت بالا برد به مکان بلند که درجه‌ی ادریس است.»(5)

4- سیاحت و افطار

عبدالله بن عباس گفته: «ادریس روزها در زمین سیاحت می‌کرد و می‌گردید و روزه می‌داشت و هر جا که شب او را فرومی‌گرفت، به ‌روز می‌آورد و روزی او به او می‌رسید، هر جا که افطار می‌کرد؛ و از عمل صالح او را ملائکه مثل عمل جمیع اهل زمین بالا می‌بردند.(6)

5- عمر و وصی او

حیات ادریس در زمین سیصد سال بود و بعضی بیشتر گفته‌اند. چون به آسمان رفت، متوشلخ فرزند خود را خلیفه‌ی خود گردانید. پسر متوشلخ، لمک که او پدر نوح پیامبر بود.(7)
* در روایت از امام صادق علیه‌السلام نام وصی ادریس را ناحور (ناخور) نوشته‌اند.(8)

6- وفات

امیرالمؤمنین علی علیه‌السلام فرمود: «خدا ادریس را بالا برد به مکان بلند و از تحفه‌های بهشت به او خورانید؛ بعد از وفات او.»(9)
امام صادق علیه‌السلام فرمود: ملکی به ادریس گفت: آیا تو را حاجتی به سوی من است؟
فرمود: «بلی، می‌خواهم مرا به‌سوی آسمان بالا بری تا ملک‌الموت را ببینم که با یاد او تعیّش نمی‌توان کرد.» پس فرشته او را به آسمان چهارم بالا برد.
دید در آنجا عزرائیل نشسته است و سر خود را از روی تعجب حرکت می‌دهد. پس ادریس سلام کرد بر عزرائیل و پرسید: «چرا سر خود را حرکت می‌دهی؟»
گفت: خداوند فرمود: تو را بین آسمان چهارم و پنجم قبض روح کنم، پس در همان‌جا قبض روح کرد و این معنی قول خداوند است. «و رَفَعناهُ مَکاناً علیاً*
»(10)