تجلّیات وجودی

تجلیات عبارت‌اند از مظاهری که در هر مظهری حق در آن منطوی است. تجلیات وجودی همان مظاهر جمال و کمال است که بر عالم آید و آن سه قسم است:

1- تجلیات ذاتی که حق از خودش برای خودش مجرد از هر مظهر و صورت و صفت و اسم و رسمی منزه است و آن عالم احدیت است و به عالم سر الاسرار و غیب الغیوب تعبیر می‌کنند.

2- تجلیات صفاتی، عبارت از تعینات حق از نفس خودش در مظاهر کمالات که اسماء حق باشند و آن عالم وحدت است که از کمون اسرار غیب مطلق به اعیان آشکار می‌شوند و محل تجلیات صفات حق است.

3- تجلیات افعالی، عبارت از تعینات حق که در مظاهر اعیان خارجی از شکل و نوع و شخص و حسی و معنوی متجلی می‌شود و آن را عالم وحدانیه گویند.

در مجموع، حق را وجودی حقیقی است در ذات خویش و وجودی است اضافی که در اعیان ممکنات ظاهر می‌شود و این وجود اضافی را می‌شود به سایه‌ای تشبیه کرد که بر کل ممکنات و موجودات کشیده شده است.