تمثیل حال و مقام

مولانا در مثنوی می‌فرماید: حال در مَثَل، مانند جلوهٔ عروس زیبا رخسار است و مقام در مَثَل، خلوت کردن با عروس است. جلوهٔ عروس را جمعی می‌بینند و این حال است ولی خلوت کردن با عروس مخصوص داماد است و این مقام است. عروس حقیقت، تنها برای شاه‌داماد بی‌حجاب ظهور کند. جلوهٔ عام را عموم می‌بینند ولی جلوهٔ خاص و خلوت، مخصوص داماد است. پس سالکین اهل مقام، مَحرم عروس حقیقت‌اند و سلّاک اصحاب حال، تنها جَلواتی از او بینند. در میان سالکان، بسیاری اهل حال هستند ولی اهل مقام در میان آنان اندک‌اند.

هست بسیار اهل حال از صوفیان **** نادر است اهل مقام اندر میان