تواضع

فروتنی، اصل همهٔ شرافت‌های بزرگ انسانی است. تواضع آن است که در راه خدا برای خدا فروتنی کند. آنان چهره‌هایی دارند که اهل آسمان از ملائکه و اهل زمین آنان را می‌شناسند. پیامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله فرمود: خداوند به من وحی کرد تواضع کنید! تا کسی بر دیگری فخر نکند. هیچ‌کس تواضع نکرد؛ مگر خدا او را در دنیا و آخرت بلندمرتبه گرداند. پیامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله هرگاه عبورش بر کودکان می‌افتاد سلام می‌کرد و این به خاطر نهایت تواضعی بود که حضرتش داشت. خداوند در قرآن فرمود: «بندگان مشمول رحمت من، کسانی هستند که وقتی روی زمین راه می‌روند با حالت فروتنی می‌روند و هرگاه جاهلان با آنان سخن گویند، با سلامتی نفس و آرامش جواب می‌گویند»(فرقان: 63) و هم چنین به پیامبرش فرمود: «ای پیامبر! در مقابل بندگان مؤمن به تو، فروتنی و نرمی را سیره خود قرار بده» (شعراء: 215) شرافت تام حقیقی تواضع آن است که در مقابل ذات خداوند فروتن بود. حقیقت تواضع را نشناخته‌اند؛ مگر مقرّبین از بندگان ‌که به وحدانیت حق متصل باشند. عبادتی که مورد رضای حق قرار گیرد نیست، مگر عبادتی که از تواضع نشئت گرفته باشد.