توان ادراکات

دلیل بر ذات آفتاب، نور اوست. سایه چیست که بتواند دلیل بر آفتاب باشد که سایه، حقیر است.

ادراکات ما در اصل از حضرت حق است، امّا توان ادراکات و فهم و چشیدنی‌های آن به اندازه علم و شهود جزئی هر کسی است که نشان از حق می‌دهد. ادراکات بندگان در مثال چنین می‌آید که انگار بر حیوانی لنگ سوار شده و حق مانند چابک‌سواری می‌باشد با مرکبی تیزرو که سرعتش را کسی درک نمی‌کند. پس توان ادراکات ما جزئی است و راه‌یابی به کنهِ اسما و صفات و تجلّیات حق را نتواند. اگر نشانی می‌دهد به اندازه خود نشان می‌دهد، نه به اندازه واقع و حقیقت و کنه.

امیرالمؤمنین علیه‌السلام در خطبه اوّل نهج‌البلاغه فرمود: «او خدایی است که دارندگان همّت‌های (بلند و عالی) او را درک ننمایند.»