جمال حق

حافظ فرمود:

ز عشق ناتمام ما جمال یار مستغنی است **** به آب و رنگ و خال و خط چه حاجت روی زیبا را

جمال حق که جمال مطلق است، زیبنده اوست؛ و هیچ‌کس و چیزی را در آن بهره نیست.

چه آنکه از تشبیه و توصیف و تعریف بیرون است و ادراک کنه او برای همگان ناتمام است؛ و درباره عجز آن می‌توان دیدن شب‌پره آفتاب را مثال زد. امّا جمال مقید حق آن است که از عوالم علوی تا عالم سفلی به‌تناسب استعدادات و قابلیت‌ها تجلّی کرده است. چه آن‌که همه‌چیز غیر او جزء هستند و جزء به‌اندازه خودش جمال را درک می‌کند.