جمع‌الجمع
جمع‌الجمع شهود خلق است قائم به حق؛ یعنی سالک در سیر خود به‌سوی حق به آنجا می‌رسد که حق را در جمیع موجودات و مخلوقات مشاهده می‌کند و درمی‌یابد که هر جا و هرآن به صفتی دیگر ظاهر گشته.
صاحب این مقام، وحدت را در کثرت و کثرت را در وحدت شهود می‌کند و نزد این کامل وحدت آینه کثرت و کثرت آینه وحدت است و صاحب این مقام به رؤیت کثرت از وحدت محتجب نمی‌شود و به رؤیت وحدت نیز از کثرت محتجب نمی‌گردد.
جمع‌الجمع مقامی بالاتر از مقام جمع است و این مقام بقا بالله است و آن را «فرق بعد الجمع» و «فرق ثانی» هم گویند.
مقام دلگشایش جمع جمع است **** جمال جان فزایش شمع جمع است (شبستری)
انسان کامل در مرتبه و مقام جمع‌الجمعی است و جامع تمام اسماء و صفات حق گشته. اوست که از گرانی بار جمله صفات و احکام و قیود مراتب به یک‌بارگی رسته و فعل او، فعل حق و امر او، امر حق‌تعالی است.
رسول خدا صلی‌الله علیه و آله، امام مقام جمع‌الجمع دارد. چون مظهر همه اسماء و صفات خداوند است و حق را در جمیع موجودات مشاهده می‌کند و می‌یابد که او در هر جا به صفتی ظاهر می‌شود.
مثلاً امیرالمؤمنین علیه‌السلام در جنگ صفین یا جمل فرضاً چند صد کافر را می‌کشد. اینجا فعلش فعل خداست و بعد می‌ایستد نماز می‌خواند. در فعل دوم (نمازخواندن) دیگر چیزی از فعل اوّل نیست و ذهنش منصرف از آن است. چون مقام جمع‌الجمعی دارد و به مقامی که «لا یشغله شأن مِن الشأن» است نائل شده و در عین توجه به حق به خلق توجه دارد و در عین توجه به خلق به حق توجه دارد.
یا اینکه امیرالمؤمنین علیه‌السلام در نماز بود که تیر از پای مبارکش بیرون آوردند.