دعای ندبه (عید فطر، قربان، غدیر و جمعه)
در سند دعای ندبه در کتاب المزار الکبیر آمده است که، محمد بن علی بن قرّه گفت: من دعای ندبه را از کتاب (دعای) محمد بن حسین بن سفیان بزوفری نقل کردم و گوید: آن دعای صاحبالزمان صلواتاللهعلیه است و مستحب است در اعیاد چهارگانهٔ فطر و قربان و غدیر و جمعه خوانده شود. محمد بن حسین بزوفری استاد شیخ مفید (متوفّی ۴۱۲ هـ. ق) بوده و شیخ مفید از او تجلیل و به نیکی یاد کرده است و از تاریخ برمیآید که ایشان با بعضی نوّاب اربعهٔ امام در غیبت صغری رابطه داشته است. دعای ندبه طبق سند کتاب المزار الکبیر منسوب (نه یقینی) به امام است. متن دعای ندبه:
۱۸- کجاست باقی ماندهٔ خدا که از عترت هدایتکننده خالی نیست؟ کجاست آن آماده که ریشهٔ ستمکاران را قطع نماید؟ کجاست آن منتظر که راست کنندهٔ ناراستی و کجی میباشد؟ کجاست آن امید شده برای از بین بردن ستم و دشمنی؟
۱۹- کجاست آن ذخیرهشده برای تجدید واجبات و سنّتها؟ کجاست آن برگزیده برای بازگرداندن مردم مسلمان و شریعت؟ کجاست آن آرزو شده برای زنده کردن قرآن و حدود آن؟ کجاست زنده کنندهٔ تعلیمات دین و اهل آن؟
۲۰- کجاست آن در هم شکنندهٔ متجاوزان؟ کجاست ویرانکنندهٔ بناهای شرک و دو روئی؟ کجاست آن نابودکنندهٔ بدکاران و نافرمانان؟ کجاست آن درو کنندهٔ شاخههای گمراهی و ستیز؟
۲۱- کجاست آن محوکنندهٔ آثار انحراف و هوسها؟ کجاست آن قطع کنندهٔ ریسمان دروغ و تهمتها؟ کجاست آن نابودکنندهٔ گردن کشان و سرکشان؟
۲۲- کجاست آن عزیز کنندهٔ اولیاء و خوارکنندهٔ دشمنان؟ کجاست آن جمع کنندهٔ همه به پرهیزگاری؟ کجاست آن درگاه خداوندی که از آن در وارد شوند؟ کجاست آن چهرهٔ خداوندی که بهسوی او اولیاء توجّه کنند؟
۲۳- کجاست آن سببساز میان زمین و آسمان؟ کجاست آن دارندهٔ روز پیروزی و گسترشدهندهٔ پرچم هدایت؟ کجاست آن جمع کنندهٔ گروهها بر صلاح و رضایت؟ کجاست آن طلب کنندهٔ خونهای پیامبران و فرزندان پیامبران
۲۴- کجاست آن طلب کنندهٔ خون کشتهشدهٔ به کربلا؟ کجاست آنکه پیروزمند شده بر آن کسی که تجاوز کرد و تهمت زد؟ کجاست آن مضطرّ که اجابت شود وقتیکه دعا کرد؟ کجاست مقدّم مخلوقات صاحب نیکی و پرهیزگاری؟
۲۵- کجاست فرزند پیامبر برگزیده و فرزند علی مرتضی و فرزند خدیجهٔ روشن جبین و پسر فاطمهٔ بزرگ؟ پدر و مادرم و جانم برایت سپر و حمایت باد.
۲۶- ای فرزند آقای مقرّبان، ای فرزند اصیل گرامیان، ای فرزند راهنمایان راه راست شده، ای فرزند نیکان وارسته، ای فرزند راد مردان اصیل نژاد، ای فرزند پاکزاد پاکیزگان.
۲۷- ای فرزند دریای بیکران پاکسرشت، ای فرزند اقیانوس جوانمردتر، ای فرزند ماههای تابان، ای فرزند چراغهای روشن، ای فرزند شعلههای درخشان، ای فرزند ستارههای تابان، ای فرزند راههای روشن، ای فرزند پرچمهای آشکار، ای فرزند دانشهای کامل، ای فرزند روشهای نامدار، ای فرزند نشانههای برجایمانده،
۲۸- ای فرزند معجزات ماندگار، ای پسر دلیلهای نامآور، ای فرزند راه راست، ای فرزند خبر بزرگ، ای فرزند کسی که در لوح محفوظ نزد خدا والای درستکار است.
۲۹- ای فرزند نشانههای آشکار، ای فرزند دلیلهای پدیدار، ای فرزند برهانهای نمایان، ای فرزند حجّتهای رسا، ای فرزند نعمتهای فراوان، ای فرزند طه و آیات محکم قرآنی، ای فرزند یاسین و ذاریات، ای فرزند طور و عادیات
۳۰- ای فرزند آنکه (شب معراج) نزدیک شد و به مقام قرب رسید، بهطوریکه فاصلهاش بهاندازهٔ دو سر کمان یا نزدیکتر نزدیک شد که نزدیکی به خدای والای والاتر بود. ایکاش میدانستم که مرکز اصلی قرارگاهت کجاست؟ بلکه کدام زمین و منطقه، ترا برداشته است؟
۳۱- آیا در کوه رضوی هستی یا در غیر آن، یا در ذی طوی هستی؛ سخت است بر من، اینکه مردم را میبینم و تو را نمیبینم و از تو صدا و رازی نمیشنوم. سخت است بر من، اینکه تو را نه مرا بلا فرا گرفته باشد و از من ناله و شکایتی به تو نرسد.
۳۲- جانم فدایت، تو پنهانی که از ما بیرون نیستی. جانم فدایت که دور از نظری که جدا از ما نیستی. جانم فدایت، تو آرزوی هر مشتاقی که از مرد و زن ترا آرزو کند که به یادت بنالد.
۳۳- جانم فدایت، تو آن سر رشتهٔ عزّتی که همطراز نداری. جانم فدایت، تو از ارکان شرف هستی که همقطار نداری. جانم فدایت، تو آن نعمت دیرینی هستی که مانند نداری. جانم فدایت، تو از آن خاندان شرافتی که برابر نداری.
۳۴- تا کی دربارهات ای مولایم حیران بمانم و تا کی و به کدام گفتار ترا وصفت کنم و راز و نیاز کنم. سخت است بر من اینکه پاسخ از غیر تو و گفتار فریبنده بشنوم. سخت است بر من، اینکه برایت گریه کنم ولی مردم تو را واگذارند.
۳۵- سخت است بر من اینکه (همهٔ مشکلات) بر تو بگذرد نه بر آنها. آیا یاری کنندهای است تا همراهش ناله و گریهٔ طولانی کنم. آیا زاری کنندهای است تا به نالهاش یاریاش کند در وقت خلوت.
۳۶- آیا چشم خاشاک رفتهای است تا چشم در اشک ریختن با او همدم شود. آیا بهسوی تو ای فرزند احمد، راهی است تا تو را ملاقات کنم. آیا روزگار جوانی ما به تو متّصل میشود تا به مدّتها بهرهمند گردیم. کِی میشود به چشمهٔ سیرابت وارد شویم و سیراب گردیم.
۳۷- کِی میشود از آب گوارایت استفاده ببریم که تشنگی طولانی شد؟ تا کی صبح و شام را با تو به سر کنیم تا چشممان روشن گردد؟ کی میشود که تو ما را و ما تو را ببینیم، درحالیکه پرچم پیروزیات را گسترده باشی.
۳۸- آیا خواهی دید که ما بر گرد تو حلقه زدهایم و تو امامت کنی ما را، درحالیکه زمین را پر از عدل و داد کنی و دشمنانت را خوار کنی و کیفر دهی و هلاک نمایی سرکشان و منکران حقّ را و قطع کنی اساس ستمکاران را و ما آنگاه میگوییم ستایش برای خداوند پروردگار جهانیان است.
۳۹- خداوندا! تو برطرفکنندهٔ اندوه و بلاها هستی و بهسوی توست درد و دلها، چون نزد تو جواب فریاد و شکایت است؛ و تو پروردگار آخرت و دنیا هستی، پس به فریاد برس ای فریادرس فریادرس خواهان.
۴۰- بندهٔ کوچکت گرفتار است و آقایش را به او بنمایان! ای سخت نیرومند و از او غم و اندوه را از بین ببر و خاموش کن سوز تشنگیهایش را ای آنکه بر تخت (سریر) قدرت قرار گرفتی. ای آنکه بهسوی او بازگشت پایان کارهاست.
۴۱- خداوندا! ما بندگان کوچکت هستیم که مشتاق به ولیّت که او یاد آور تو و پیامبرت میباشد. تو او را برای حفظ و پناهگاه ما آفریدی و او را برای قوّت و پناهگاه ما بر پا داشتی، او را برای مؤمنان پیشوا قرار دادی.
۴۲- پس برسان بهوسیلهٔ او از جانب ما درود و سلام و تحیّت و بیفزا بهوسیلهٔ او کرامت ما را ای پروردگار. و قرار بده جایگاه او را برای ما قرار گاه و اقامت گاه و نعمتت را با مقدّم داشتن او را پیشاپیش ما کامل گردان.
۴۳- تا اینکه وارد نمایی ما را به بهشت خودت و همنشین شهیدان آن بندگان خالصت قرار بدهی. خداوندا درود فرست بر محمّد و خاندان محمّد و درود فرست بر محمّد جدّ او که رسول توست آن آقای بسیار بزرگ و بر پدرش علی، آقای کوچکتر (از پیامبر صلیالله علیه و آله) و جدّهاش راستگوی بزرگ فاطمه دختر محمّد.
۴۴- و بر آنان که از پدران نیکویش برگزیدی و بر او برترین و کاملترین و تمامترین و بادوامترین و بیشترین و فراوانترین درود فرستادی همانند درود بر یکی از برگزیدگانت و نیکوترین مخلوقاتت.
۴۵- و درود فرست بر او درودی که برای شمارشش نهایتی نباشد و نه پایانپذیر برای مدّتش و تمامی نباشد برای اندازهاش. خداوندا بهوسیلهٔ او حق را برپا دار و باطل را نابود کن و چیره گردان بهوسیلهٔ او دوستانت را و بهوسیلهٔ او خوار گردان دشمنانت را.
۴۶- و خداوندا پیوند ده میان ما و او پیوندی که به رفاقت و دوستی گذشتگانش برساند و ما را از آنانی قرار ده که به دامان آنان چنگ زدهاند و در سایهٔ آنان زندگی میکنند.
۴۷- و ما را در ادای حقوقش به او و کوشش در اطاعت از او و دوری از نافرمانی او یاری کن. منّت گذار بر ما با خشنودیاش و ارزانی کن برای ما مهربانی و رحمت و دعا و نیکیاش را تا بدینوسیله به رحمت واسعهٔ تو دست یابیم و به رستگاری در پیشگاهت نائل شویم.
۴۸- و قرار ده درود (نمازهای) ما را بهوسیلهٔ او پذیرفته و گناهان ما بهوسیلهٔ او آمرزیده و دعای ما بهوسیلهٔ او جواب داده شده و قرار ده روزی ما بهوسیلهٔ او وسعت داده شده و غمهای ما بهوسیلهٔ او کفایت شده و نیازهای ما بهوسیلهٔ او بر آورده.
۴۹- و روی آور بهسوی ما با چهرهٔ کریمت و بپذیر تقرّب ما را به درگاهت. پس بهسوی ما نگاه رحمتی بفرما که بهواسطهٔ آن به کرامت نزدت را به کمال برسانیم. سپس با بخششت او را از ما باز مگیر و سیراب کن از حوض جدّش که درود خداوند بر او و خاندانش باد، با جامش و دستش سیراب کردنی کامل و گوارا و خوش گوار که تشنگی بعد از آن نباشد ای مهربانترین مهربانان.(۱)