رفع اتهام تصوّف باطل

ملّا خلیل از علمای شیعه نامه‌ای به علامه مجلسی نوشت و چند مسئله را از ایشان پرسید. از جمله، سؤال سوم درباره تصوف حقیقت و بطلان بود. مرحوم علامه مجلسی از جمله مطالبی را در جواب ملّا خلیل نوشت چنین بود:

1- در میان سلسله صوفیه، شیعه و سنی و ملحد می‌باشند، هم‌چنین سلسله صوفیه شیعه از غیر ایشان ممتاز بوده در عصر ائمه صوفیه اهل سنت معارض ائمه می‌بودند.

2- صوفیه شیعه همیشه علم و عمل و ظاهر و باطن را با یکدیگر جمع می‌کرده و در زمان‌های تقیه، مردم را به ریاضات و مجاهدات از اغراض باطله صاف می‌کردند.

3- طریقه صوفیان عظام که حامیان دین مبین بودند در ذکر و فکر و ریاضت و ارشاد مباین است با طریقه صوفیانی که به مشایخ اهل سنت منسوب‌اند که چرخ زدن و سماع کردن و برجستن و دف زدن را جایز می‌دانند.

4- بسیاری از علمای دین نیز طریقه مرضیه صوفیه حق را داشتند؛ مانند شیخ بهاءالدین محمد عاملی (شیخ بهایی) که کتب او مشحون است به تحقیقات صوفیه و والد مرحوم فقیر شیخ محمدتقی مجلسی از جناب شیخ مزبور تعلیم ذکر و فکر گرفته بود و هر ساله یک اربعین، دو اربعین و بیشتر به عمل می‌آورد و جمع کثیری از تابعان شریعت مقدسه را موافق قانون شرع به ریاضت وا‌می‌داشت. فقیر نیز مکرر اربعین‌ها را به سر آوردم.

5- باید دانست آن‌هایی که تصوف را عموماً نفی می‌کنند از بی‌بصیرتی خودشان که فرق نکرده‌اند میان صوفیه شیعه و صوفیه اهل سنت.

6- سال‌هاست که شیعیان به برکت آثار و انوار پادشاهان صفویه در مهد امنیت و رفاه می‌باشند صوفیه به ترویج دین و نشر آثار ائمه طاهرین و تبری از اعداء ایشان مشغول‌اند.

7- ملّا جامی که نفحات را نوشته و به اعتقاد خود جمیع مشایخ صوفیه را ذکر کرده است، حضرت سلطان العارفین و برهان الواصلین شیخ صفی‌الدین (اردبیلی جد سلاطین صفوی متوفی 735) که از آفتاب مشهورتر بود و در علم و فضل و حال و مقامات و کرامات از همه در پیش بود را ذکر نکرده است؛ این بود مختصری از اشارات علامه مجلسی.