زیارت ائمه علیهم السلام
از وظایف هر مؤمن مسلمان آن است که به زیارت معصومین علیهالسلام اهتمام کند.
رسول خدا صلیالله علیه و آله فرمود: «هر امامی را به گردن دوستان و پیروانش پیمانی است که وفای به این پیمان، هنگامی کامل میشود که قبرهایشان را زیارت کنند. پس هرکه امامان را از روی علاقه زیارت کند روز قیامت شفیع او خواهد بود.»
وقتی زائری در وطنش قصد عزیمت بهسوی مرقد هریک از اهلبیت میکند، صاحب آن مرقد ملائکه را به وطن آن زائر میفرستد تا او را همراهی کنند. آن ملائکه همراه با آن زائر به زیارت میآیند و بعد از این که قصد بازگشت نمود، همراه او میآیند و او را به وطنش میرسانند و به خدمت صاحب مرقد بازمیگردند. به ایشان دستور داده میشود که در حرم بمانید و از طرف آن زائر به عبادت بپردازید.
امّا سزاوار است زائر آداب زیارت را رعایت کند تا به مقام قرب نائل آید و از برکات آن هرچه بیشتر برخوردار شود. آداب زیارت بسیار است امّا به طور کلی میتوان گفت:
۱) در نظر گرفتن عظمت و علوّ و بزرگی «حقّ ایشان» و «مرتبهٔ بندگی» و «اطاعات آنان نسبت به مقام ربوبی» و نیز معرفت به آنان که در اکثر اخبار به کلمهٔ «عارفاً بحقّه» از آن تعبیر شده است؛ یعنی بداند که حق امام علیهالسلام بر گردن او چیست و متوجّه باشد که تقصیر و کوتاهی نسبت به آنان نماید.
۲) اماکن شریفه را محترم شمارد.
۳) پیغمبر و امام را حاضر و ناظر خویش بداند و یقین داشته باشد که سلام او را میشنوند و جواب او را میدهند.
۴) خشوع و خضوع را در مقابل آنان رعایت نماید و با سکینه و وقار و مؤدّب بر آنها وارد شود. به آرامی گام بردارد و خاشع و فروتن باشد تا حضور قلب برای او فراهم گردد.
۵) با طهارت، از غسل و وضو و همچنین طهارت بدن و لباس باشد و خود را معطر نماید.
۶) مشغول به ذکر خدا باشد، اذن دخول بگیرد. زیارتنامه و نماز زیارت بخواند و تا حدّ امکان قرآن بخواند.
۷) سوء ادبی نسبت به خدّام و زوّار نکند.
۸) اقتصار بر زیارات وارده از آنان نماید.
اگر کسی در مشاهد مشرّفه غافل باشد و غافلانه رفتار کند، خیلی بدتر و ناپسندتر از غفلت در جاهای دیگر است. لذا فرمودند: «زُو فَانصرف: زیارت کن و بازگرد.» برای آنکه ممکن است بمانی و غافل شوی و طوری عمل کنی که اهانتآمیز باشد.
پیامبر اکرم صلیالله علیه و آله فرمود: «من زارنی او زار احداً من ذرّیّتی زرته یوم القیامه فانقذته من اهوالها: هرکس مرا یا یکی از فرزندانم را زیارت کند، من او را روز قیامت زیارت میکنم و از ترس و وحشت آن روز نجاتش میدهم.»
رسول خدا صلیالله علیه و آله فرمود: «هر که علی را پس از وفاتش زیارت کند، برای او بهشت خواهد بود.»
امام صادق علیهالسلام فرمود: «هرکه زیارت کند جدّم امیرالمؤمنین علیهالسلام را «عارفاً بحقّه» خداوند به عدد هر قدمی حجّ مقبول و عمره پسندیده بنویسد. ای پسر مارد! والله آتش جهنّم قدمی را که در زیارت حضرت امیرالمؤمنین علیهالسلام غبارآلود شود، خواه پیاده و خواه سواره نمیسوزاند. ای پسر مارد! بنویس این حدیث را به آبطلا.»
و نیز از امام صادق علیهالسلام روایت که فرمود: «هرکس به زیارت امام حسین علیهالسلام برود درحالیکه از مقام و منزلت او آگاه باشد، نام او در علّیّین ثبت میشود.»
و فرمود: «کسی که قبر یکی از ما (ائمّه) را زیارت کند، مانند آن است که قبر امام حسین علیهالسلام را زیارت کرده باشد.»
از حضرت استاد سید عبدالکریم کشمیری سؤال شد: عبارت «زُو فَانصَرِف» در زیارت کدام امامان است؟ در جواب فرمودند: «این مختص امام حسین علیهالسلام است. چون حق زیارت او را کسی نمیتواند به جا آورد، لذا دستور آن است زیاد در حرم مطّهر توّقف نکنند.»