سبب تنبّه عطار

ابو حامد فریدالدین عطار نیشابوری (مقتول «627 هـ. ق» به دست کفار تاتار) که 114 سال عمر کرد از شاعران و عارفان صاحب تألیفاتی مانند منطق‌الطیر بود. گویند: سبب توبه او آن بود که روزی در دکان عطاری مشغول به معامله بود. درویشی به آنجا رسید، چندین بار گفت: چیزی برای خدا بدهید و او چیزی نپرداخت. درویش گفت: ای خواجه! تو چگونه خواهی مُرد؟ عطار گفت: چنان‌که تو خواهی مرد! درویش گفت: تو همچو من می‌توانی مرد؟ عطار گفت: بلی. درویش کاسه‌ای چوبین داشت، زیر سر نهاد و گفت: الله و جان بداد! عطار را حال متغیر شد و دکان بر هم زد و به طریقه سلوک پرداخت تا به جایی که وقتی مولانا صاحب مثنوی در وقت رفتن از بلخ در نیشابور به صحبت وی رسید، عطار کتاب اسرارنامه را به وی داد. مولانا دائماً آن را با خود داشت و استفاده می‌کرد. مولانا در وصف عطار فرمود:
گرد عطار گشت مولانا **** شربت از دست شمس بودش نوش

و در جای دیگر فرمود:
عطار، روح بود و سنائی دو چشم او **** ما از پی سنائی و عطار آمدیم