شدّت یاد حق

یاد حق در قرآن هم به کثرت و زیادی وصف شده (اُذکروا الله ذکراً کثیراً …) و هم به شدّت (فاذکرو الله کذکرکم أباءکم أو أشدّ ذکراً …)

شدّت یاد خدا یعنی با حضور قلب بیشتر به یاد خدا بودن. وصف یاد حق به کثرت ناظر به کمّیت زمانی است تا انسان لحظه‌ای از یاد خدا غافل نباشد. چون به اندازه غفلت از خدا در تیر رس شیطان است. وصف یاد خدا به شدت، ناظر به کیفیت ذکر است نه فریاد کشیدن.

چون ادب ذکر خدا این است که تا می‌توانیم باید آرام و آهسته و کمتر از جهر به یاد او باشیم. «أذکر ربّک فی نفسک تضرعاً و خیفة و دون ‌الجهر من القول …» «اُدعوا رَبَّکم تضرعاً و خُفیة… زیرا خداوند پنهان‌تر از راز را هم می‌داند (یعلم السّر و اَخفی…)