علم اهل دل و اهل تن

علم‌های اهل دل، حمالشان **** علم‌های اهل تن، أحمالشان

علم‌های اهلِ دل حمل کننده‌ی آنان می‌باشد، چه آن‌که بر آن سوار و به حق می‌رسند. امّا علم‌های اهلِ تن بار گرانی است که به رنج تحصیل به دست آورند و بر دوش آنان سوار است و آنان را به شک می‌رساند. هر وقت علم به تقلید و زحمت تن به دست آید، بار گرانی است و چون از راه کشف به دست آید، یاور و همیشه همراه او خواهد بود.

علم چون بر دل زند یاری شود **** علم چون بر تن زند باری شود

برای همین است که خداوند در سوره جمعه، آیه 5 فرمود: «کسانی که الفاظ تورات را حفظ کردند و به حقیقت تورات نرسیدند همانند خرهایی هستند که کتاب‌ها بر پشت خود دارند».

علمی که از طرف خدا و بی واسطه، همانند وحی و الهام به انسان نرسد مانند رنگ ارایش گران است که بر صورت و دست می‌مالند، ولی دوامی نخواهد داشت. لذا اهل صورت به لَقلَقه‌ی زبان به کلمه «هو» اکتفا نموده‌اند. ولی اهل حقیقت به نوشیدن جام معرفت و محبت به حقیقت را یافتند. (مثنوی معنوی، دفتر اول، بیت 3445 تا 3453)