فرق قدیم و محدث

قدیم مسبوق به غیر و علتی نباشد. وقتی گوئیم خدا قدیم است یعنی او را مبدأ و علتی، قبل از او نبوده است؛ اما محدث مسبوق به غیر می‌باشد و به علتی وابسته است. خداوند قدیم است و همه موجودات محدث هستند. قدیم واجب‌الوجود و محدث ممکن‌الوجود‌است. قدیم باقی و محدث فانی و زوال‌پذیر است و اگر نمودی داشته باشد به قدیم وابسته است. ظهور افزون قدیم در ممکنات سبب شده است که از کثرت مظاهر و موجودات بی‌شمار، توجه خلق به ممکنات و به تعین هر موجود خاص زیاد شده و از بود واجب‌الوجود غافل باشند.

قدیم و محدث از هم خود جدا نیست **** که از هستی است باقی دائماً نیست

گر چه محدث نمودی دارد ولی مستقل نیست و وابستگی تام به قدیم که باقی است دارد غیر قدیم همه اسم بی مسمی هستند و زوال‌پذیر و به بقاء قدیم نمودی دارند.