نماز معنوی
1- یکی آنکه برای گواهی دادن بر محبت خود به معشوق نماز را بهعنوان هدیه اقامه میکند.
تا گواهی داده باشد هدیهها **** بر محبتهای مضمر در خفا
2- دیگر آنکه نماز، ظهور اعتقاد راستین و ارادت قلبی است.
این نماز و روزه و حج و جهاد **** هم گواهی دادن است از اعتقاد
3- آنچه باقی میماند جوهر نماز است و صورت ظاهری آن در زمان خاص از بین میرود.
این صلات و این جهاد و این صیام **** هم نماند، جان بماند، نیک نام
4- آنچه از نماز مهم است و از پیامبر صلیاللهعلیهوآله هم روایت شده حضور قلب در نماز است که موجب کمال و تمام آن است.
بشنو از اخبار آن صدر الصدور **** لا صلوة تمّ الّا بالحضور
5- برای دیدن جمال جمیل حضرت حق، نمازی موردعنایت است که با طهارت باشد. طهارت؛ ازاله همه نوع حدث و خبث از جسم و روح است.
روی نا شسته نبیند روی حور **** لا صلوة گفت الا بالطّهور
6- آن نمازی که بیشتر مورد لطف معشوق میباشد آن است که اول وقت باشد و الا از دست دادن اول وقت، سبب بیضیایی میشود.
گر نماز از وقت رفتی مر تو را **** این جهان، تاریک گشتی، بی ضیا
7- در نماز دائماً میگوییم: اهدنا الصراط المستقیم: خدایا مرا به صراط مستقیم هدایت کن؛ درواقع برای استحکام ایمان، رهایی از شرّ شیطان و ریا و شرک و به راه مستقیم حقیقی ماندن، این جمله را گوییم:
از برای چاره این خوفها **** آمد اندر هر نمازی «اهدنا»
کائن نمازم را میامیز ای خدا **** با نماز «ضالین» و اهل ریا
8- در نماز با اشارات بسیار میتوان فهمید: اول و آخر خداست، پرستش برای او است و صراط مستقیم او میباشد، امید است که در هدایت، لغزشی ما را نگیرد.
در نماز این خوش اشارتها ببین **** تا بدانی، کائن بخواهد شد یقین
9- نماز، حدیث فراق است، باید دل به محبوب، نه به بازار داد.
از این نماز غرض آن بُوَد که من **** با تو حدیث درد فراق، با تو بگذارم
وگر نه این چه نمازی بود که من بی تو **** نشسته روی به محراب و دل به بازارم
10- نمازی که در آن، شخص به دیو و سگ نَفس، گرفتار است نماز نیست.
نماز خوان به صفت چون فرشته باید و من **** هنوز در صفت دیو و دد گرفتارم
کسی که جامه به سگ بر زند نمازی نیست **** نماز من که پذیرد؟ که سگ بغل دارم