پوست و مغز

سؤال شد که پوست و قشر چیست؟ در جواب آمد که همانند سخنان گوناگون و گفتار پر نقش و نگار است مانند حلقه و دایره‌ای که بر روی آب نقش می‌بندد و بقایی ندارد و زود نابود می‌گردد. این سخن چون پوست و معنی مغز دان این سخن چون نقش و معنی همچو جان سخن را همانند پوست و معنی را مغز پوست بدان. یا سخن مانند تن است و معنی مانند روح است.

پوست باشد مغز بد را عیب پوش **** مغز نیکو را ز غیرت غیب پوش

پوست، مغز بد را می‌پوشاند و خداوند مغز (جان) را نیکو دانسته و از غیرتش، از دیده مردم می‌پوشاند. در نتیجه سخنان و عبارات، عیب‌های باطنی را می‌پوشاند و مغز خوب احتیاجی به الفاظ رنگارنگ ندارد. اگر از نقوشی که بر سطح آب می‌پیوندد دوام بخواهی، پشیمان می‌گردی و دست‌های خود را خواهی گَزید، هم‌چنین حرف‌های پر طُمطراق بدون معنی و عمق جز پوچی چیزی به همراه ندارد.

مثنوی دفتر اول بیت 1100-1096