اعمال ظاهرى

منشأ اخلاق زشت، آلوده شدن به‌افراط‌وتفریط و توجه به اعمال ظاهری بدون توجه به حقیقت عمل است. شخص عبادتی را به عادت انجام می‌دهد؛ اما توجه به باطن ندارد و چه‌بسا اگر دقیق شویم می‌بینیم از درون به تقدیرات الهی اعتراض دارد. نفس آن‌کس که به اعمال ظاهری صرف توجّه دارد مانند اتاقی است که نقش و نگار زیبایی دارد ولی کف آن اتاق جای مزبله است! همان‌گونه که بیماری بدن تنها با مالیدن پماد بر پوست درمان نمی‌شود و باید با پرهیز از بعضی چیزها و نوشیدن بعضی داروها بیماری را درمان کرد، بیماری‌های نفس هم نیاز به درمان همراه با پرهیز و مراقبه دارد. نکته مهم قابل‌توجه این است که از مراقبت دائمی نباید غافل بود که مبادا آن صفت رذیله دوباره عود کند. عمل ظاهری بدون حقیقت و باطن مانند علف هرزه‌ای است که پیرامون گیاه بروید و موجب عدم ترقی و رشد گیاه می‌شود. درواقع با خلوص نیت است که باطن پاک‌شده و رشد می‌کند و با تکیه صرف بر ظواهر، رشد حقیقی انجام نمی‌گیرد.