امور نیابتی
محب، در هر کاری از امور عبادی و مستحبی که بتواند به نیابت از محبوبش انجام دهد نباید کوتاهی کند که این امور نیابتی مستحسن و پسندیده بوده و ثمره مجرّبی هم برای انجام آن مشاهده شده است.
انجام افعالی از قبیل نماز، زیارات، عمره، روزه و از این قبیل اعمال خیر و ممدوح به نیابت از امام علیهالسلام بسیار نیکوست و جای هیچ شکی نیست که منوب از کار نائب خبر داشته و به کرمش این هدایا را میپذیرد و شیعه را کریمانه به لطفش مینوازد.
علی بن ابی حمزه از حضرت موسی بن جعفر علیهالسلام دربارهٔ نیابت از زندگان و مردگان مانند حج و نماز پرسش کرد، امام علیهالسلام تجویز کردند.(۱)
موسی بن قاسم بجلّی به امام باقر علیهالسلام عرض کرد: «بسا میشود که از سوی پدر شما حج بهجای میآورم … پس چگونه آن را انجام دهم؟»
امام علیهالسلام فرمودند: «(حج) تمتّع بهجای آور.»(۲)
موسی بن قاسم گوید: «به امام جواد علیهالسلام عرض کردم میخواستم از سوی شما و پدر شما طواف کنم، کسی به من گفت: نیابت طواف از جانب اوصیاء نمیشود!» ایشان فرمودند: «طواف کن هرقدر که توانستی، جایز است.»
بعد از سه سال، روز اول از جانب رسولالله صلی الله علیه و آله و روز دوم از طرف امیرالمؤمنین علیهالسلام و روز سوم از جانب امام حسن علیهالسلام و روز چهارم از طرف امام حسین علیهالسلام و روز پنجم از جانب علی بن الحسین علیهالسلام و روز ششم از طرف ابو جعفر محمدبن علی علیهالسلام و روز هفتم از طرف جعفر بن محمد علیهالسلام و روز هشتم از طرف پدرت امام موسی علیهالسلام و روز نهم از جانب پدرت امام علی بن موسی علیهالسلام و روز دهم از جانب شما ای آقای من طواف کردم، بهوسیلهٔ اینان، به خدا سوگند خدای را دینداری میکنم.
فرمودند: «به خداوند سوگند دینداریات به دینی است که جز از آن خداوند از بندگانش قبول نمیکند.» عرض کردم: گاهی از طرف مادرت فاطمه علیهاالسلام طواف میکنم و گاهی نشد. فرمودند: «زیاد این طواف را کن که انشاء الله بهترین عملی است که انجام دادهای.»(۳)
الآن امام عصر علیهالسلام زنده است و به نیابت ایشان زیارت کردن بسیار ممدوح است چه آنکه همهٔ اموال و جان و نفسمان از اوست. زیارت نیابتی برای حضرت علیهالسلام، یکی از مهمترین اموری بوده و هست که عالمان ربّانی و محبین مخلص و مقرّبین، برای ادا یکی از الطاف بیکران ایشان انجام میدادند و هماکنون نیز از انجام آن کوتاهی نمیکنند.