بداخلاقی
بداخلاقی از نتایج قوّه غضبیّه است و ظاهر آن غلظت و درشتی و همینطور انقباض روی و دلتنگی و بد کلامی است.
کجخلقی از رذایلی است که صاحبش هم در دنیا و هم در آخرت مشکل دارد؛ چه نزد خدا و چه نزد خلق خدا و نزد خلایق محبوبیتی ندارد تا چه رسد نزد حقتعالی.
از آثار سوء افراد بداخلاق آن است که نوعاً اطرافیان از آنها رنجیدهخاطر هستند و طبعهای مردم از او متنفّر است و از حزن و اندوه و درد خالی نگردد. امام صادق علیهالسلام فرمود: «هرکس که بدخلق است خود را معذّب میدارد.» (کافی ج ۲) و بسیار میشود که بهواسطه کجخلقی ضررهای عظیم به آدمی رسد و از نفعهای بزرگ محروم میگردد.
صاحب این رذیله باید بداند که اگر در زندگی به کمبود رزق و یا دوستان بد دچار شد، به دلیلی وجود این صفت است.
از رسول خدا صلیالله علیه و آله روایت است: «بداخلاقی فاسد و تباه گرداند عمل را همچنان که سرکه عسل را ضایع گرداند.»
پس بداخلاقی باعث حبط اعمال میشود و به اعمال خوب هم ضرر میرساند؛ و هر بدخلقی از خدا و رحمت او به دور است و در آخرت به آتش دوزخ نزدیک نزدیک است.
پیغمبر صلیالله علیه و آله فرمود: «بدخلقی بنده را تا اسفل دَرَکِ جهنّم میرساند.»
رسول خدا فرمود: «خداوند توبهٔ بدخلق را نمیپذیرد؛ زیرا هر وقت از گناهی توبه کرد، در گناهی بدتر میافتد.»
از رسول خدا صلیالله علیه و آله پرسیدند: شومی چیست؟ فرمود: «بداخلاقی»
و نیز از رسول خدا صلیالله علیه و آله پرسیدند: بدترین بدی چیست؟ فرمود: «بداخلاقی»
پیغمبر صلیالله علیه و آله فرمود: «دو صفت در مسلمان نیست: بخل و بداخلاقی»
معالجهاش چنین است که صاحب این رذیله لازم است با افراد خوشاخلاق معاشرت کند تا از آنان حسن خلق را بیاموزد و از همنشینی با افراد کجخلق دوری کند؛ و با خود شرط کند که اگر به کسی کجخلقی کند مثلاً روزه بگیرد یا به فقیر پولی بدهد (مشارطه) تا خود را ملزم به ترک اخلاق بد کند؛ و این نکته را به یاد داشته باشد که در قیامت چیزی بهتر از حسن اخلاق در ترازوی اعمال گذاشته نمیشود.