تبدیل صفات به طرق مختلف

آنچه از صفات نفس (ذاتی و فطری و مورثی) ملکه شده باشد، اگر در زمره فضایل باشد بسیار نیک است و اگر در زمره رذایل باشد در احیا و مداوا و ترمیم آن صفات از طریق اکتساب و روش عملی که علمای اخلاق دستور داده‌اند باید رفتار کرد. گرچه قاعده صددرصدی وجود ندارد لکن راههای تبدیل صفات با مجاهده عملی امکان‌پذیر است. بعضی گویند: اول قوه شهوت باید کنترل شود، بعد باید غضب را تحت اختیار درآورد تا بتوان قوه عاقله را سربلند کرد یا اینکه ابتدا عفت را تحصیل کند و بعد شجاعت را و بعدازآن قوه عاقله خودبه‌خود پیدا می‌شود. همچنین طرق دیگری نیز وجود دارد که برخی از آن‌ها عبارت‌اند: از طریق زجر و تأدیب، ریاضت و نذر، ذکر و فکر، عزلت و مناجات و عبادت که عرفای عمل به این طرق را دستور می‌دهند تا رذیله کم‌کم محو و نابود شود و جای آن را فضیلت بگیرد.