تخلیه

از مهم‌ترین ریاضات برای اهل سلوک، تخلیه است یعنی آنچه مانع از حرکت و ترقی در نفس است از بین رود و محو گردد. صفات ناپسند چون کبر، حرص، حسد، غلبه شهوات و امثال این رذایل، موانعی هستند که تا سالک آن‌ها را تخلیه نکند و دور ننماید، نتواند کسب فضائل کند. چه آن‌که اکتساب فضائل، آسان‌تر است از تخلیه رذایل، چنان‌که گفته‌اند: «دیو چو بیرون رود فرشته درآید» یا «جاروب کن خانه را وانگه مهمان طلب». سالک در رفع موانع و مفاسد نفس، به دستور استاد، به ذکر یا فکر یا توسل و یا ریاضات باهمتی که دارد می‌تواند خوی‌های پلید را از نفس دور کند تا بتواند با طهارتی که کسب کرده، خوی‌های پسندیده را جایگزین آن‌ها بکند.