حجاب ها و مکاشف نظر

حقیقت کشف، از شکاف بیرون آمدن است بر وجهی که صاحب کشف ادراک آن چیز کند که پیش از آن ادراک نکرده باشد. خداوند به پیامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله فرمود: «فکشفنا عنک غطائک: پیش از تو پرده‌ها را برداشتم» (سوره ق: 22) یعنی حجاب‌ها را از پیش تو برداشتم تا مکشوف نظر تو گشت. حجاب یعنی موانعی که دیدهٔ بنده، بدان از جمال حضرت حق محجوب است و آن جملگی در عوالم مختلف دنیا و آخرت می‌باشد. شاید مناسب‌ترین روایت پیامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله، هفتاد هزار است که فرمود: (ان الله سبعین الف حجاب من نور و ظلمة: برای خدا هفتاد هزار حجاب از نور و ظلمت است). در بعضی روایات 17000 و در بعضی 18000 و در بعضی 36000 حجاب آمده است و همه در نهاد انسان است و به حسب هر عالمی انسان را دیده‌ای است که کشف را بدان مشاهده کند. البته حجاب‌ها در «دو عالم نور و ظلمت» است که ملک و ملکوت، دنیا و آخرت، غیب و شهادت، جسمانی و روحانی هم گویند، حال آن‌که جمله یکی می‌باشند و اسامی مختلف دارند. حواس پنج‌گانه عوالم جسمیت را بدان ادراک کند.

و مدرکات باطنی پنج‌گانه، عقل، دل، سرّ، روح و خفی، جمله عوالم روحانیت را ادراک کند. سالک از هر حجاب که گذر کند، از آن هفتاد هزار دیده‌ای مناسب آن مقام و احوال آن مقام گشاده و مکاشف نظر او گردد.