حزم

حزم، هوشیاری و آگاهی و دوراندیشی است.

حزم، احتیاط و دوراندیشی و خرد را به کار بستن است.

حزم، انضباط در امور و اطمینان یابی در آن و احتراز اعتماد در آن است.

امیرالمؤمنین علیه‌السلام فرمود: «پیروزی در حزم است و حزم در رأی سنجیده و آن در حفظ رازها است.»

عیسی علیه‌السلام راه حزم را پیشه خود کرده بود نه راه توان و قدرت و به نفس خود جانب احتیاط را رعایت می‌کرد.

از امیرالمؤمنین علیه‌السلام درباره حزم سؤال شد، فرمود: «منتظر فرصت بودن و تا آنجا که امکان دارد در کارها شتاب نمودن.»

حزم آن باشد که نَفریبد تو را **** چرب و نوش و دام‌های این سرا (مثنوی)

روزی معاویه به عمروعاص گفت: هوشیاری تو تا چه مقدار است؟ گفت: در کاری داخل نشدم مگر طریق بیرون شدن آن را دانستم.

معاویه گفت: من در کاری داخل نشدم که اراده بیرون شدن از آن را داشته باشم.

مردی از پیامبر صلی‌الله علیه و آله پرسید: حزم چیست؟ فرمود: «آن است که از صاحب‌نظری مشورت بخواهی آنگاه از آن اطاعت کنی.»

حزم چه بوَد؟ در دو تدبیر احتیاط **** از دو آن گیری که دور است از خُباط (مثنوی)

حزم عادت عاقلان است. امّا حزم و احتیاط کاری اندازه و مقداری دارد که اگر از حدّش فزون‌تر شود ترس خواهد بود؛ و گاهی عجز و بددلی را حزم و حذر نام کنند و بددلان چنان دانند که بددلی هوشیاری است امّا آن فریبش طبع لئیم است.