خشوع قلب

بدان که خشوع و نرمی دل برای حضرت، ازجمله فرامینی است که نائب خاص اوّل امام زمان علیه‌السلام، شیخ ابو عمرو عَمری در دعای منتظر بر ابوعلی بن حَمّام املاء کرده است.

«وَ لَیِّنْ قَلْبیٖ لِولِیّ اَمْرِک: خداوندا دلم را بر ولی امرت نرم کن.»(۱)

لازمه این حالت، دوری کردن از صفات ناپسند، افراد نااهل و مجالسی است که دل را سخت کرده و قساوت قلب می‌آورند.

خداوند فرمود: «آیا برای کسانی که ایمان آورده‌اند هنگام آن نرسیده که دل‌هایشان به یاد خدا و آن حقیقتی که نازل‌شده، نرم (و فروتن) گردد و مانند کسانی نباشند که از پیش بدان‌ها کتاب داده شد و عمر آنان به درازا کشید و دل‌هایشان سخت گردید و بسیاری از آنان فاسق بودند.» (حدید/۱۶)

تفسیر البرهان، روایتی آورده است که تأویل این آیه را در زمان غیبت کبری بیان داشته است و می‌گوید منظور از روزگار، مدّت دوران غیبت است.(۲)

یعنی قساوت قلب سبب فسق و بُعد می‌شود و خشوع قلب سبب یاد حقیقی محبوب می‌شود. امام نسبت به همهٔ شیعیان لطف فراوان دارد و به حالشان دلسوز است.

امام صادق علیه‌السلام به زید شحّام فرمودند: «البته ما به شما از خودتان مهربان‌تریم.»(۳)

پس ما باید تلاش کنیم تا نسبت به امام زمان علیه‌السلام الفت بیشتری پیدا کنیم و تا جایی که می‌توانیم مهربانی و لطف ایشان را در خود احساس و درک کنیم.