دعوت
دعوت در لغت به معنی خواندن، راه نمودن، راهنمایی و رهبری است.
در اصطلاح دعوت به طور عام عبارت است از راهنمایی به سوی حق.
به طور کلّی دعوت دو گونه است: دعوت به‌سوی حق و دعوت به‌سوی باطل و بر این اساس دعوت‌کنندگان حق:
الف) انبیاء هستند. در سوره آل‌عمران ۱۵۳ فرمود: «وَ الرّسول یدعوک: و پیامبر شما را فراخواند.»
ب) مؤمنین هستند. در سوره آل‌عمران ۱۰۴ فرمود: «وَلْتَکُن مِنکُم امّة اِلَی الْخیر: و باید میان شما گروهی باشند که (مردم را) به نیکی فراخوانند.»
امّا دعوت‌کنندگان به باطل:
الف) پیشوایان کفرند. در سوره قصص ۴۱ فرمود: «یدعونَ اِلَی النّار: (مردم را) به‌سوی دوزخ فرامی‌خوانند.»
ب) شیطان است: در سوره لقمان ۲۱ فرمود: «کان شیطان یدعوهم اِلیٰ عذابِ السّعیر: شیطان آنان را به عذاب آتش (دوزخ) فرامی‌خواند.»
دعوت همهٔ انبیاء به این است که جز خدای یگانه نپرستند و رسولان بشیر و نذیرند به این معنی که از ظلم و فساد و شرک و کفر بیم می‌دهند و به پاکی و تقوا به سرنوشتی سعادت‌بخش نوید می‌دهند و نیز آنکه از گناهان توبه و استغفار کرده و به تخلّق صفات الهی دعوت می‌کنند.
امامت، خلافت از طرف خداست. امامان وارثان علم پیامبران‌اند و عالی‌ترین راهنمای مردم به حق باشند؛ و آن ولی واصل که متخلّق به اخلاق الهی گشته و خلیفهٔ او باشد، بندگان را به نور و علم الهی به‌سوی پروردگارشان ارشاد نماید که رسول خدا صلی‌الله علیه و آله فرمود: «علما ورثهٔ انبیاء هستند.» که منظور عالم ربّانی است.
عارف از سر بصیرت به سو حق دعوت می‌کند از آن رو که می‌داند خلق را به‌سوی که می‌خواند و می‌شناسد که داعی و مدعو کدام است.
در سوره یوسف ۱۰۸ فرمود: «قل هذِهِ سبیلی اَدعوا اِلی الله عَلیٰ بصیرة اَنا وَ مَنِ اتّبَعَنی: بگو این راه من است که با بینش به‌سوی خداوند فرامی‌خوانم و هرکس که پیرو من است.»
غیر عارف به تقلید و جهالت دعوت می‌کند؛ زیرا که مقلّدان کوردل و متمرّدان بی‌حاصل از ظهور حق در جمیع مظاهر غافل هستند و از وحدت داعی و مدعو و مدعو إلیه ذاهل و از غایت بیگانگی، اسرار یگانگی نمی‌داند.
هرکه دور از دعوتِ رحمان بود **** او گدا چشم است اگر سلطان بود
مشتری گرچه که سُست و بارد است **** دعوتِ دین کن که دعوت وارد است
باز پرّان کن حمّامِ روح گیر **** در ره دعوت، طریق نوح گیر (مثنوی)