دل

بدان که هر چه دل بخواهد همان شود، اگر دل بخواهد چشم گریان شود و به بعضی که اراده کرده می‌نگرد، به عبرت می‌بیند، به‌سوی حرام نگاه کند. اگر دل بخواهد به محسوسات توجه می‌کند، اگر بخواهد به مسائل خیالی و معانی جزئیه و موضوعات کلی توجه می‌کند. جوارح و حواس پنج‌گانه، تابع دل هستند. هر اشارت دل کند، آنان بی‌درنگ عمل کنند. پس گویم دست ظاهری در دست باطنی (دل) است. دلِ مستور از جوارح ظاهر می‌شود. اگر دل بخواهد دست به حساب‌رسی آید یا به نوشتن کتابت می‌کند یا با تیری به دشمن زند و یا دوستی را با دستش قرض دهد و یاری کند. پس تمام حواس مهارشان تحت فرماندهی دل است، ارتباط بسیار قوی و نزدیک و لامحاله.