ذکر الله و رب و نوع خواندن

در قرآن موارد متعدد امر و توجه به ذکر خدا شده است. ذکر خدا هم زبانی و هم قلبی را شامل می‌شود. آن‌هایی که ذکر خدا را فقط به دل تنها می‌دانند، به آیات صریحه در نام بردن اسم لفظی مانند ذکر اسم الله هنگام ذبح مثلاً گوسفند و گاو و امثال این‌ها را چه می‌کنند؟!

خداوند می‌فرماید: فکلوا ممّا ذکر اسم الله علیه: بخورید از حیوانات حلال‌گوشت که نام خدا (مانند بسم‌الله) بر آن یاد شده است. (انعام: ۱۱۸)

در سوره علق خدا می‌فرماید: اقرأ باسم ربّک الّذی خلق: ای پیامبر بخوان درحالی‌که به نام پروردگارت (به بسم‌الله الرحمن الرحیم) ابتدا کننده باشی، خدایی که همه چیز را آفرید. (علق: ۱)

الف: ذکر اسم الله بالصراحة در آیات آمده است مانند این آیه «مساجد یذکر فیها اسم الله کثیراً: و مسجدهای مسلمانان که در آن‌ها نام خدا (و اذکر الله علیه (مائده: ۴)، یذکروا اسم الله (حج: ۲۸)، لیذکروا اسم الله (حج: ۳۴)، فاذکروا اسم الله علیها (حج: ۳۶) ) بسیار یاد می‌شود. (حج: ۴۱)

ب) ذکر اسم رب: آیاتی وارد شده درباره ذکر رب، نگفته ذکر مسمی و معنی؛ چه آنکه از اسم به مسمی و معنا داعی منتقل می‌شود (تبارک اسم ربک (رحمان: ۷۸)، سبح باسم ربک (واقعه: ۷۴)، و اذکر اسم ربک (انسان: ۲۵)، ما ذکر اسم ربه (اعلی: ۱۵)، سبح اسم ربک (اعلی: ۱) ) مانند این آیه: و اذکر اسم ربّک: یاد کن اسم رب خودت را (مزمل: ۸) *توضیح ۳ اسم الله: اعلی و عظیم و ذی الجلال با رب در قرآن آمده است، ربّک الأعلی (اعلی: ۱)، ربّک العظیم (واقعه: ۷۴)، ربّک ذی الجلال و الإکرام (رحمان: ۷۸)

ج) نوع خواندن! خداوند در قرآن درباره انواع یاد خود می‌فرماید: ۱. واذکر ربّک کثیراً: ذکر خدا را کثیر (زیاد) بگو (آل‌عمران: ۴۱) ۲. اذکر ربّک فی نفسک تضرّعاً و خیفة: پروردگارت را در دل خود (بدون ریاء) یاد کن از روی تضرع و زاری، خوف و بیم، در هر بامداد و شبانگاه به سخنی که فروتر از آواز بلند (نه آهسته و نه بلند) یاد نما (اعراف: ۲۰۵) ۳. فاذکروا الله قیاماً و قعوداً و علی جنوبکم: یاد خدا کنید هنگام ایستادن و نشستن و بر پهلو قرار گرفتن (نساء: ۱۰۳).