سَهَر (بیداری)

بیداری بر دو نوع است: سهر چشم و سهر دل. سَهَر چشم، میل بقای دل و خلاصی از سستی است، به تعبیر دیگر، سهر چشم سبب دوام شهود می‌شود؛ اما سهر دل، بیداری قلب از خواب‌های غفلت است و این بیداری خاستگاه شهود و مشاهده است.

مقام سهر، مقام قیومیت است و یکی از ارکان چهارگانه‌ای است که خانه ابدال بر آن‌ها استوار است. «هو الحی القیوم لا تأخذهُ سنة و لا نوم: اوست زنده و پاینده که او را پینگی و خواب نمی‌گیرد.» (بقره:254) سهر، نتیجه جوع و تشنگی است، زیرا اگر معده تهی باشد، خواب نیز از میان برمی‌خیزد. چون کمی رطوبت بدن و قلّت بخارها، به ویژه کم نوشیدن آب، سهر را می‌آفرینند.