سیصد اشرفی صدقه، در سه شب

ابن عبّاس گوید: روزی برای پیامبر صلی‌الله علیه و آله سیصد اشرفی، هدیه آورده بودند که حضرتش به امیرالمؤمنین علیه‌السلام عطاء کرد. امام آن را گرفت و فرمود: «قسم به خدا، هرآینه این وجه را تصدق می‌کنم که خداوند از من قبول فرماید».

بعد از چندی فرمود: «چون شب نماز عشا را بجا آوردم، صد اشرفی برداشتم و از مسجد بیرون آمدم، زنی را ملاقات نمودم و آن را به او دادم؛ چو صبح شد مردم به یکدیگر می‌گفتند: علی علیه‌السلام دیشب، صد اشرفی به زن زناکاری تصدق داده است و من نگران شدم.

شب بعد صد اشرفی دیگر را برداشتم، بعد از نماز عشا از مسجد خارج شدم و گفتم: به خدا قسم که امشب صدقه می‌دهم این را که خداوند قبول نماید؛ پس ملاقات کردم مردی را و آن وجه را به او دادم؛ چون روز شد، اهل مدینه اظهار داشتند که علی علیه‌السلام صد اشرفی به شخص دزدی داده است و من بی‌نهایت افسرده‌خاطر شدم.

شب سوّم صد اشرفی دیگر را برداشتم و گفتم: به خدا قسم، هرآینه صد اشرفی صدقه خواهم داد به کسی که خداوند قبول نماید؛ بعد از نماز عشا از مسجد بیرون رفتم و به مردی برخوردم و صد اشرفی را به او صدقه دادم، صبح که شد اهل مدینه گفتند: دیشب علی علیه‌السلام به مرد غنی و مال داری صد اشرفی داده و من به‌ظاهر اندوهگین شدم.

به خدمت پیامبر صلی‌الله علیه و آله رفتم و ایشان را از قضایا اطّلاع دادم. آن حضرت فرمود: یا علی علیه‌السلام! جبرئیل می‌گوید: خدای- تعالی- صدقات تو را قبول فرمود و عمل تو را پاکیزه دانست؛ صد اشرفی که شب اوّل به زن بدکاره دادی، چون به منزل خود برگشت، به‌سوی خدا توبه کرد و از اعمال فاسد خود دست کشید و آن اشرافی‌ها را سرمایه قرار داد و در طلب آن است که شوهری اختیار نماید. صد اشرفی شب دوّم، به دست دزد رسید، وقتی به خانه خود رفت از کار خود توبه نمود و آن وجه را سرمایه کار قرار داد تا کسب نماید صد اشرفی شب سوّم، به دست پول‌داری رسید که سال‌ها زکوة خود را نداده بود، به منزل خود رفت و خود را سرزنش کرد و به خود گفت: چه قدر پست هستی که زکوة واجب چندساله را نمی‌دهی و مخالف حکم خدا می‌کنی ولی علی بن ابیطالب علیه‌السلام باآنکه دارای مالی نیست صد اشرفی به تو تصدق داد، پس حساب زکوة چندساله را از اموال خود بیرون کرد و داد.

خداوند به سبب این عمل، این آیه را «رجال لا تلهیهم تجارة و لا بیع عن ذکر الله و إقام الصلوة و ایتاء الزّکوة یخافون یوماً تتقلّب فیه القلوب و الابصار»(نور: 37) در فضیلت علی علیه‌السلام نازل فرموده است. (لب اللباب رواندی- اسلام و مستمندان، ص 90)