شک و تردید
یکی از ابزار عمدهٔ ابلیس وسوسه و شک است، ازجمله کارهایش در قبال افراد سست‌عقیده و ضعیف الیقین، ایجاد شک و شبهه دربارهٔ امام زمان علیه‌السلام هست.
با توجه به اینکه اسباب ایجاد شک بسیار متنوع است افراد با توجه به نقاط ضعف اعتقادی و یقینی هرکدام به‌نوعی دچار علت و سببی از اسباب شکوک شده و گرفتار می‌شود.
پس از شهادت امام حسن عسکری علیه‌السلام، حسن بن نضر ازجمله افرادی بود که به سامرا وارد شد، غلام سیاهی وی را به اتاق امام عسکری علیه‌السلام برد؛ امام زمان علیه‌السلام از پشت پرده فرمودند: «خداوند بر تو منّت گذارده است که امام زمان خودت را شناختی و حقّش را رساندی. خدا را شکر کن و دربارهٔ من شک نکن که شیطان دوست دارد که تو دربارهٔ من شک کنی.»(۱)
ازجمله اسباب ریب که موجبات ضعف یقین درباره صاحب‌الامر علیه‌السلام را فراهم می‌کنند عبارت‌اند از بی‌اعتنایی به مقام ولایت و امامت، مجالست با افرادی که دائم در مقام سم‌پاشی و اعتراض نسبت به مسائل اعتقادی هستند، نرسیدن به مقاصد و حوائج، دنبال مظاهر دنیایی از قبیل پول و ریاست بودن و…
امام زمان علیه‌السلام در جواب گروهی نوشتند: «شک و دودلی شما باعث دل‌تنگی ما شد … ای گروه چه شد که در شک سرگردانید.»(۲)
ازآنجایی‌که امام علیه‌السلام به مشاهدهٔ عینی رؤیت نمی‌شوند و بلا و فشار دشمنان زیاد می‌شود و همچنین درنتیجهٔ ازدیاد بی‌صبری به دلیل طولانی شدن غیبت، شیعه دچار وسوسه نفسانی می‌شود لذا عدم مراقبت در این موضوعات، سبب تنزّل و ضعف در عقیدهٔ او می‌گردد.
حضرت حجّت علیه‌السلام به حسن بن نضر فرمودند: «هیچ‌گاه شک نکن که شیطان دوست دارد که تو شک بکنی.»(۳)