عدد اسماء

در اینکه اسماء الله چند تاست، مختلف بیان شده؛ در قرآن قریب صد و پنجاه مورد آن را استخراج کردیم اما در روایتی از پیامبر صلی‌الله علیه و آله چنین آمده است که فرمودند:

«خدا ۴۰۰۰ اسم دارد، ۱۰۰۰ اسم را فقط خدا می‌داند، ۱۰۰۰ اسم آن را خدا و ملائکه می‌دانند، ۱۰۰۰ اسم آن را خدا و ملائکه و انبیاء می‌دانند، ۱۰۰۰ اسم آن را مؤمنان می‌دانند، ۳۰۰ اسم آن در تورات، ۹۹ اسم از صدتا، ظاهر و یک اسم مکتوم و پنهان است. هرکس آن را احصاء کند داخل بهشت می‌شود».

امام صادق علیه‌السلام فرمود: خداوند نام‌ها را به حروف آفرید… پس قرار داد آن نام را کلمه تمام که بر چهار چیز که یکی از آن اجزاء نامی است باهم، که یکی از آن‌ها پیش از دیگری نبود.

پس سه نام از آن نام‌ها را ظاهر گردانید به جهت احتیاج خلائق به‌سوی آن‌ها. یک نام از آن نام‌ها را محجوب و مستور ساخت و آن از نظر خلائق پوشیده است که در خزانه علم خداست و غیر او کسی آن را نمی‌داند.

آن سه نام که ظاهر شد؛ الله، تبارک، تعالی (سبحان) (در بعضی نسخه‌ها بجای تعالی، سبحان آمده است) برای هر نامی از این نام‌ها چهار رکن را مسخر گردانید، پس دوازده رکن می‌شود. برای هر رکنی از ۱۲ گانه ۳۰ نام آفرید که هر یک از آن‌ها دلالت می‌کند بر فعلی از افعال که به آن رکن‌ها منسوب‌اند که مجموع ۳۶۰ نام می‌شود و آن ۳۰ نام عبارت‌اند از:

رحمان، رحیم، ملک، قدّوس، خالق، باری، مصور، حی، قیوم، لا تاخذه سنه و لا نوم، علیم، خبیر، سمیع، بصیر، حکیم، عزیز، جبّار، متکبّر، علی عظیم، مقتدر، قادر، سلام، مؤمن، مهیمن، منشی، بدیع، رفیع، جلیل، کریم، رزّاق، محیی، ممیت، باعث، وارث، که مجموع ۳۶۰ می‌شود. (توحید صدوق، ص۱۹۰ – اسرار توحید، ص۱۹۴)