علت آتش
گویند آتشی در شهری افتاده و داشت همه جای را می‌سوزاند. عدّه‌ای نزد حکیمی رفتند که چاره چه باشد؟! گفت: «شما سخاوت نداشتید و صدقه نمی‌دادید. این آتش‌سوزی اثر وضعی عمل شماست». گفتند: «ما اهل بخشش و جوانمرد بودیم و به دیگران رسیدگی می‌کردیم». حکیم فرمود:
- این آتش از آیات خداست و شعله‌ای از ظلم کار خودتان است.
گفت: آن آتش ز آیات خداست **** شعله‌ای از آتش ظلم شماست
- باید دست از بخل و تنگ‌دستی بردارید.
- اگر بخشش کردید از روی عادت بوده نه برای خدا.
بهـر فخـر و بهر بوش و بهر ناز **** نه از برای ترس و تقوی و نیاز
- هرکس نسبت به قوم خود ایثار نماید، خیال می‌کند که دلیل بر سخاوت اوست، بلکه برای رضای حق باشد نه برای رضایت فامیل. چنان‌که حضرت عیسی در انجیل متی باب پنجم، آیه 47 فرمود:
«اگر فقط به آن‌که به شما محبّت کرده محبّت کنید، کار مهمی نکرده‌اید، چون شریران نیز به این گونه عمل می‌کنند». (شرح مثنوی، زمانی، ج 1، ص 1057)