علماء سه دسته اند

عارف محقق فیض کاشانی (متوفی 1091) در کتاب مکنونه (کلمات مکنونه، فیض کاشانی، ص 339) در تقسیم علما می‌فرماید: «علما سه طایفه‌اند: یک طایفه آنآن‌که علم ظاهر دانند و بس. طایفه‌ی دیگر آنآن‌که علم باطن دارند و بس و طایفه‌ی سوم آنآن‌که هم علم ظاهر و هم علم باطن دارند.

طایفه‌ی اوّل مانند چراغ هستند که خود را سوزند و دیگران را افروزند که اینان کم‌اند. از محبت دنیا خالی باشند، بلکه دین را به دنیا بفروشند و صلاحیّت رهبری خلایق ندارند، ولی عوام بدیشان مهتدی می‌شوند و بالعرض منتفع می‌گردند. دسته‌ی دوم مانند ستاره روشنایی‌شان از خودشان تجاوز نکند و صلاحیت رهبری ندارند، مگر کم. چون علمِ باطن بی ظاهر به کمال نتواند بود.

و امّا گروه سوم مانند آفتابند که عالَمی را روشن کنند و سزاوار رهبری هستند، ولکن چون به پیشوایی درآیند محل طعن اهل ظاهر و اذیّت علمای اهل دنیا قرار می‌گیرند که نمی‌توانند ببینند دنیایی که معشوق ایشان است با دیگری باشد.