فضل الله

در جاهای بسیاری از قرآن، خداوند فضل و رحمت خود را نام برده و مؤمنین را تذکر داده است که اگر فضل من نباشد شماها به عذاب و درد و گرفتاری مبتلا خواهید شد. ازجمله در سوره نور در سه آیه نزدیک به هم خداوند فرمود: 1- درباره آنان‌ که نسبت زنا به زنان خود می‌دهند و شاهدی جز خود ندارند باید چهار مرتبه شهادت و قسم به نام خدا کند و بار پنجم قسم یاد کند که لعن خدا بر او باد اگر دروغ گفته باشد. پس برای رفع عذاب و حد، مثل همان را زن باید اجراء کند. خداوند بعد از این ماجرا می‌فرماید: «اگر فضل خدا و رحمتش بر شما نبود که او توّاب و حکیم است» (که این‌طور آسان نمی‌گرفت و به توبه، رفع عذاب از شما نمی‌کرد)(آیات 10-6) در چند آیه بعد می‌فرماید: چرا منافقان ‌که به زنان و مردان مؤمن بهتان و دروغ می‌زنند و چهار شاهد اقامه نکردند؟ چرا حسن ظنّتان به یکدیگر بیشتر نشد تا بگویید اینان دروغ می‌گویند؟ «اگر فضل و رحمت خدا در دنیا و آخرت شامل حال شما مؤمنان نبود به مجرد خوض در این‌گونه سخنان به شما عذاب سخت می‌رسید.» (آیات 14-11) چند آیه بعد آمده است: آنان‌ که در میان اهل ایمان منکر را اشاعه می‌دهند در دنیا و آخرت به عذاب دردناک دچار خواهند شد، «اگر فضل و رحمت خدا نبود که او رئوف و رحیم است» (هرآینه در عقاب گناهان تعجیل می‌کرد و توبه را نمی‌پذیرفت) (لولا فضل‌الله علیکم و رحمتهُ) (آیات 20-19) از مجموع آیات چنین برمی‌آید که خداوند چون «تواب، حکیم، رئوف و رحیم» در دنیا و آخرت است، فضل و رحمتش دائمی است؛ یعنی آسان‌گیر است، توبه را می‌پذیرد. تعجیل در عذاب نمی‌کند، حکمتش با رأفتش همراه است بالأخص که اهل ایمان را بیشتر شامل می‌شود.