قُرب و بُعد

۵۱۳. وصال ممکن و واجب به هم چیست؟ **** حدیث قرب و بُعد و بیش و کم چیست؟

سؤال این است که وصل ممکن به واجب به چه نحو می‌باشد و قرب و بعد سالک به حق و درجات آن چطور است؟

۵۱۴. ز من بشنو حدیث بی کم‌وبیش **** ز نزدیکی تو دور افتادی از خویش

از من بشنو بیکم و زیاد که قرب و نزدیکی تو به حق سبب آن شد که از خود دور افتاده‌ای.

۵۱۵. چو هستی را ظهوری در عدم شد **** از آنجا قرب و بعد و بیش و کم شد

چون حق با تجلّی، ممکنات را به ظهور رساند، از آنجا به خاطر اختلاف استعدادها قرب و بعد و کم و زیاد پدیدار شد. پس هرکه ظهورش بیشتر، قرب او بیشتر شد.

۵۱۶. قریب آن است کو را رشّ نور است **** بعید آن نیستی کز هست دور است

نزدیک آن‌کس است که وقتی نور وجود حق، تجلّی کرد قابلیت او بیشتر بود و دور، آن‌کس است که به خاطر عدم قابلیت، نور وجود به او کم رسید.

۵۱۷. اگر نوری ز خود در تو رساند **** ترا از هستی خود وارهاند

اگر حق از نور خود به‌حسب استعداد ذاتی، به تو برساند، تو را از هستی مجازی خود محو کرده و به قرب خود رساند.

۵۱۸. چه حاصل من ترا زین بود و نابود **** کزو گاهیت خوف و گه رجا بود

ای سالک، وجود مجازی چه اثری برای تو دارد که گاهی از بود و نبود و گاهی از خوف و رجاء دَم می‌زنی.