پرسش‌ها و پاسخ‌ها

در قضیه شیخ مالک در وادی‌السلام که حرم امام حسین علیه‌السلام را می‌دیدم، این مکاشفه بود. (آفتاب خوبان ص ۴۰) اما قضیه‌ای که در بابا رکن‌الدین (قبرستان تخت پولاد اصفهان) اتفاق افتاد که یکی از اولیاء خدا آمد و مرا به نجف برد و برگرداند، این سیر بود و مکاشفه نبود.

حکومت در برزخ از آن امیرالمؤمنین علیه‌السلام است.

می‌گویند نذر میرزای قمی می‌کنند و ۱۰۰ مرتبه اللّهم ربّ العرش العظیم بعد صد صلوات و سپس سوره یاسین را می‌خوانند.

حضرت آدم به اعلی صورت خلق شده بود، جمال یوسف یک جزء از جمال حضرت آدم است و لکن اگر زنان اهل مصر پیامبر ما محمّد صلی‌الله علیه و آله را می‌دیدند قَطّعنَ قَلبَهُنَّ: قلب‌هایشان را می‌بریدند.

بلی خودم آن را دیدم، حاج محمّد نامی بود که اهل علم نبود و در کربلا حجره داشت و آدم قوی بود، دلش می‌خواست در کربلا بمیرد لکن در مشهد علیّ بن موسی الرضا علیه‌السلام فوت کرد. وقتی با او صحبت خوردنی‌ها شد من گفتم: من خربزه مشهد دوست دارم، آن روز آبگوشت درست کرده بود، وقتی آبگوشت می‌خوردم همه‌اش مزّهٔ خربزه مشهد داشت.

بعضی اهل دانش بچه‌هایشان مریض می‌شدند نزد آقای قاضی می‌آمدند تا برای شفاء چیزی بدهد. وقتی مریضشان خوب می‌شد پشت سرش حرف‌های نامربوط می‌گفتند.

به منزل شیخ رفتم دیدم مرغ خانه دورش می‌گردد، به دوستان گفتم به او نگویید اما کار این مرغ زبان حالش این است که مصیبت به او روی می‌آورد.
شیخ علی وقتی به بازار نجف رفت، نامه‌ای از ایران آمد که پدرت از دنیا رفته است.

غذاهای گوناگون و نفوس مختلف در روح انسان اثر سوء می‌گذارد و درست هم همین است. آن دسته، چیزی ندارند که تغییر حال و تنزل را درک کنند و در جایی فرمودند به مکروهی (مثلاً چطور از گوشت گاو تعریف نشده به خوردن آن) بعضی حالات از بین می‌رود.

از حضرت امیرالمؤمنین علیه‌السلام سؤال کردند: قبل از آدم کی بود؟ فرمود: آدم لقَد خَلَقَ الله ألفَ عالم و ألف ألف آدم و أنتَ في آخر تلک العوالم و أولئک الآدمیین (شرح زیارت جامعه شیرازی ج ۲ ص ۲۳۱ منقول از بحارالانوار).
خدا عوالم و انسان‌های زیادی خلق کرده که این آدم فعلی در آخر این عوالم است.

بلی ممکن است و اینکه امامان هم از عوالم متعدد آمده باشند و برزخ و قیامت آن آدم‌ها هم تمام شده باشد.

بلی، منزل یکی از عرب‌ها مهمان بودم بچه‌اش را جلویم خوابانید و شمشیر روی سینه بچه گذاشت و گفت: شما حق بر ما دارید و این بچه‌ام را اگر بخواهید بکشید اختیار دارید.

من اصلاً منبر نرفته‌ام، منبر بسیار خوب است هم دنیا و هم آخرت دارد. در نجف پنج روز ایام شهادت حضرت سجاد علیه علیه‌السلام (از ۱۲ محرم به بعد) که در محرم مشهور است روضه می‌گرفتیم.

چون استاد به کیفیت و سوز منبری و خواننده توجه دارد تا به کمیت و صنعت و فن آن، فرمودند: آن‌قدرها هم که می‌گفتند نبود (چون خوانندگان غزل و مثنوی، عاشق سوخته‌ای همانند باباطاهر نیستند بلکه بر اساس صدا و آهنگ و فنّ، اشعار و آواز را می‌خوانند، فتدبّر.)

آری، با نقش الله بر قلب بستن.

بله، ایشان ذکر (یا حافظاً لاینسیٰ) را بر گوشت می‌خواندند و این چنین اثر می‌کرد.

زلیخا قبلاً خود را باخته بود و دیدهٔ تمکّن داشت، ولی زنان مصر تلوّن داشتند و به دیده تمکّن و دلباختگی نرسیده بودند.

در مدرسه جدّ ما طلبه‌ای از بالای پشت‌بام افتاد و نمرد و در همان اوقات طلبهٔ دیگری (نه همان طلبه) از بالای تخت اتاقش مثلاً از یک متری افتاد و مرد.

درس معیار رزق نیست چه آنکه قرآن فرموده: و لو أنّ اهل القری آمنوا و اتّقوا لَفَتحنا عَلیهِم برکاتٌ مِن السّماء و الارضِ (سوره مبارکه اعراف آیهٔ ۹۶) ایمان و تقوا را معیار قرار داده است. این فضل خداست به هر که بخواهد می‌دهد؛ ذلک فضل الله یؤتیه من یشاء (سورهٔ مبارکه مائده آیه ۵۴)

حدیث قدسی است: تَجَرَّدْ تَجَوَّعْ تَصِلْ ترانی، ای موسی مجرد شو و جوع را شیوه خود کن تا به من متصل شوی و مرا ملاقات کنی، اسباب را متذکر می‌شود.

ذکر قلبی مراقبه آن از ذکر لفظی بیشتر است لذا اثرش هم بیشتر است.

من بارها ایشان را دیدم و با او صحبت کردم؛ آدم خیلی خوبی بود. در موقع تشییع‌جنازه او به من گفتند شعر و نوحه‌ای بگو که من شعری را سرودم.

شیخ محمّد آدم ساده‌ای بود. بارها با او صحبت کردم و نوعاً دیدارهایش مکاشفه بود و اواخر مرحوم سید ابوالحسن اصفهانی او را از نزد خود دور کرد (مثل این جواب را از آقا سید هاشم رضوی تلمیذ آقای قاضی هم شنیدم).

در درونِ رضا تسلیم خوابیده است.

حجت نیست، نوعاً خیال شخص است.

بله، از جمله یک عرب روشنی به من فرمود: ایران بروی مانند شمع خاموش می‌شوی و آقا مستور شیرازی فرمود: پشیمان می‌شوی.

ذکر قلبی «الله» به گفتهٔ شیخ مرتضی طالقانی نیم ساعت زمانی خوب است، لکن یک ساعت بس است و بی‌عدد گفته شود.

چون روز جمعه روز امام زمان علیه‌السلام است و اعمال شیعیان را می‌نگرد، محزون می‌شود. او مصدر است پس مشتقات او هم به حزن او محزون می‌شوند.

اول آنکه وقت نداشتم خودم مشغول بودم، دوم آنکه در آنجا عمومی رسم نبود و اگر می‌فهمیدند هُو می‌کردند.

استغفار ۳۰۰۰۰ مرتبه (هرروز) به اندازه وقت، مثلاً روزی ۳۰۰۰ مرتبه که برای اداء قرض هم خوب است.

معاشرت با زنان اجنبی حتی … و معاشرت با علماء غیر عامل را باید ترک کرد که در سلوک تأثیر سوء دارد.

آیةالکرسی و معوّذتین بخواند دفع گردند.

شرک خفی و جلی باید از بین برود فلا یُشْرِکْ بِعِبادَهٔ رَبِّهِ اَحدا.

از بعد از اذان صبح شروع شود.

مؤمن اگر در جائی باشد صد هزار خانه اطراف او در بهشت و در آسایش هستند.

خالی کردن ذهن از هر چیز و از هر خیال را می‌گویند و مرحوم آقای قاضی هم خلسه‌های طولانی داشتند و بعضی در خلسه، جذبه به آن‌ها دست می‌دهد و ناگهان تکان می‌خورند.

شخصی از علماء هند که سید هم بود به نجف آمد، من و پدرم نزدش رفتیم. او می‌گفت: یک نفر یا صد نفر مهمان بر ما وارد شود برای عیالم فرق نمی‌کند و همه مهمان‌ها را می‌رسد، علتش مداومت بر سوره توحید است.

برای تمرکز قوای فکری، بستن چشم خوب است چه آنکه وقتی چشم باز است اشیاء و الوان مختلفه را می‌بیند و مشغول می‌گردد.

نزد ملیک مقتدر (فی مَقْعَدِ صِدْقٍ عِنْدَ مَلیکٍ مُقْتَدِر) که بهشت خاص است نه بهشت عمومی.

بارها از نجف به مسجد کوفه و مسجد سهله پیاده می‌رفتم. یک بار در مسجد سهله دیدم عده‌ای جهانگرد آمدند توی مسجد، یک‌دفعه آقایی به آن‌ها فرمود بیرون روید، همگی یک‌مرتبه بیرون رفتند. شاید امام زمان علیه‌السلام بوده! آقای قاضی می‌فرمود: مسجد سهله روز جمعه رفتنش خوب است.

یک بازاری که چندی قبل (این قضیه را قریب ده سال قبل استاد فرمودند) در تهران بود خودش می‌گفت: وقتی در نجف پول به من دادند که به علماء مستحق بدهم، اسم آقای قاضی را هم بردند. من به دیگران دادم و به ایشان (به خاطر اتهام به تصوف) پرهیز کردم. یک وقت دیگر آقای قاضی را دیدم که یک نگاه به آسمان کرد و یک نگاه به من، از آن به بعد زندگی‌ام برگشت و وضع مادّیم خراب شد.

بعد از ماه مبارک رمضان، ماه رجب أفضل است. در ماه رجب علمای قدیم خودشان و زن و بچه‌هایشان را به عبادت در این ماه شوق می‌دادند، شما هم به عبادت و اعمال مشغول شوید.

من در مدرسه جدّ ما سید محمّدکاظم یزدی حجره داشتم و آیت‌الله بهجت نیز آنجا بودند. گاهی در یک حجره با حالت سکوت دو طرف می‌نشستیم و گاهی به ذکر یونسیه مشغول بودیم.

خودش را دیده است نه خدا را.

قسمت اول (جدّ و جهد) را.