پرورش صفات

بدان که متخلق شدن به اخلاق الهی و متصف به صفت حقانی، پرورش و تربیت و تهذیب لازم دارد. مثلاً اگر صفت حلم را خواهد که پرورش دهد، باید که قوت یابد تا تحمل رنج خلق کند تا حلم پدید آید. حلم صفت حق و عجز صفت خلق است. اگر تحمل اضطراری رنج و اذیت خلق کند آن حلم نباشد عجز باشد. اگر صفت عفو را خواهد که پرورش دهد باید قدرت داشته باشد بر مکافات اهل جرائم تا از ایشان در گذرد تا به صفت حق موصوف شود. اگر به صفت قهر خدا متصف شود، باید آلت قدرت را به قمع کفار و اهل نفاق و بدعت، به کمال قیام نماید. «یا ایها النبی جاهد الکفار و المنافقین واغلظ علیهم: ای پیامبر با کافران و منافقان جهاد کن و بر آنان سخت بگیر.» (توبه: 73) اگر خواهد به صفت رحمت و رأفت متصف شود، باید نسبت به رعایای و بندگان، به هر یک به اندازه استحقاق شفقت مرحمت نماید.