پنج موت

موت در عرف اهل سلوک به پنج نوع تعبیر و تشریح شده است:

۱. موت اسود: عبارت از تحمل اذیت و آزار خلق در راه محبوب است و سالک از آن رنج نمی‌برد.
۲. موت ابیض: عبارت از گرسنگی است که بر اثر آن دل سالک صفا پیدا کند و از خواب غفلت بیدار شود.
۳. موت احمر: مخالفت با نفس را گویند که بر اثر آن نفس اماره مرده گردد و مانع معلومات سالک نشود.
۴. موت اصفر: عبارت از خاموشی که بر اثر آن از قیل و قال و رسوم معمول به دور شود و سالک را به تأمّل و تفکر وا‌می‌دارد.
۵. موت اخضر: عبارت است از پوشیدن البسه مندرس و مطروحه پاک که به قناعت برسد (و ترک تجمل کند) و هیچ ارزشی برای خویش قائل نگردد.