منافق
منافق گویا راضی شده است که از رحمت خداوند دور باشد، چون اعمالش را بهصورت ظاهر شبیه به شریعت انجام میدهد، درحالیکه کارهای او باطناً لغو و بیهوده و فاسد از حقیقت، اعمال را به جا میآورد و آن را به تمسخر گیرد.
نشانهٔ نفاق چند چیز است: باک نداشتن از دروغ، خیانت، شدّت بیباکی، ادعای بیمعنی، چشم خیانت داشتن، پستی، کم حیائی، کوچک شمردن معاصی، خوار کردن بزرگان دین، سبک شمردن مصائب دین، متکبّر بودن، دوست داشتن ستایش، حسادت، اختیار دنیا بر آخرت و شرّ را بر خیر، حریص بودن بر سخنچینی، دوست داشتن لهو و لعب، کمک به اهل فسق و ظلم، از خیرات دوری کردن، اهل خیر را کوچک داشتن، کارهای بد خود را نیکو و کارهای نیکوی دیگران را بد دانستن و امثال اینها که بسیار است.
خداوند در جاهای گوناگون قرآن منافقین را معرفی کرده است، از جمله فرموده: «عدهای از مردم، خدا را به زبان عبادت کنند، اگر به آنها خیری برسد به آن اطمینان کنند و اگر شرّ و بلایی رسد رو برمیگردانند و در دنیا و آخرت زیانکار میشوند و این بزرگترین خسران آشکار برای آنهاست». (حج: ۱۱) در جای دیگر قرآن فرموده: «از مردم کسانی هستند که میگویند ایمان به خدا و آخرت آوردیم ولی آنها مؤمن نیستند، میخواهند خدا و مؤمنین را گول بزنند، درصورتیکه خود را فریب میدهند و هیچ شعور ندارند و دلهای آنان مریض است و خدا بیماری دل آنان را افزون کرده است». (بقره: ۱۰-۸) پیامبر صلیالله علیه و آله و سلّم فرمود: «منافق اگر وعده دهد تخلّف میکند، هرگاه عملی انجام دهد فاش مینماید و وقتی سخن گوید دروغ میگوید، اگر امانتی بدو سپرده شود خیانت ورزد، هرگاه رزقش زیاد شود، به غیر مصرف واقعی صرف میکند، هرگاه در تنگی قرار بگیرد در پی تقلّب و غش میافتد».
و نیز حضرتش صلیالله علیه و آله و سلّم فرمود: «هرکس ظاهرش با باطنش مخالف باشد، منافق است، هر که باشد و در هر مکان و زمان و مقامی که باشد».