ابدال
ابدال جمع بَدَل است به معنای جانشین.
گویند ابدال از اولیای الهی هستند و زمین از وجود آنان هیچ‌گاه خالی نمی‌ماند و هرگاه یکی از آنان وفات کنند، دیگری به جای او و مقام و منصبش قرار می‌گیرد.
این اصطلاح در میان عرفا و صوفیه کاربرد داشته است؛ اما آنچه از روایات اهل تشیّع معلوم می‌شود به این گروها عمدتاً اطلاق می‌شود:
۱) اوصیاء انبیاء. در کتاب احتجاج خالد بن میثم فارسی آمده به امام رضا علیه‌السلام عرض کردم: «مردم گمان می‌کنند در زمین ابدال هستند. پس کیستند این ابدال؟» فرمود: «درست میگویند، ابدال همان اوصیاء هستند که خداوند روی زمین بدل انبیاء قرا داد تا این‌که به محمد صلی‌الله علیه و آله خاتمه داد.»
۲) ائمه علیه‌السلام. از روایت مذکور و دیگر روایات برمی‌آید که اطلاق به امام می‌شود و در کتاب بحارالانوار ج ۲۷ ص ۴۸ بابی است که ابدال منظور ائمه علیه‌السلام هستند: «فی انّ الابدال هم الائمه»
۳) غیر امام باشد مانند دعای در نیمه رجب در عمل امّ داود از امام صادق علیه‌السلام که فرمود: «اللّهم صلّ علی الابدال و الاوتاد: بار خدایا درود فرست بر ابدال و اوتاد»
۴) بعضی ۳۰ نفر از یاران امام زمان علیه‌السلام را که همیشه همراه او هستند ابدال گفته‌اند و دلیلشان روایات امام باقر علیه‌السلام است که فرمود: «برای صاحب این امر (امام زمان علیه‌السلام) حتماً عزلت است و حتماً در این تنهایی است برای او قوت لازم است که در آن زمان به‌وسیله سی نفر از وحشت و تنهایی بیرون می‌آید.»
البته در این روایت کلمه ابدال نیامده است.
در مجموع چنین استفاده می‌شود که اطلاق ابدال، فرد اکمل آن، اوصیاء و انبیاء و امامان هستند و مرتبه نازله، افرادی که دارای همان صفت ابدالی هستند و همیشه روی زمین هستند و یاران قطب عالم امکان این دسته هستند.
صفت ابدال: عباده بن صامت از پیامبر صلی‌الله علیه و آله روایت کرده که «ابدال ۳۰ نفر هستند بر قلب ابراهیم» (یعنی همانند صفت حضرت ابراهیم علیه‌السلام)
در روایت ابن مسعود از پیامبر صلی‌الله علیه و آله است که فرمود: «ابدال بلا را از مردم زمین دور می‌کنند.»
پیامبر صلی‌الله علیه و آله فرمود: «ابدال راضی به قضاء و شکیبا بر حرام خداوند (خوددار از آلوده شدن به حرام) و خشمگین شوند برای خدا»
پیامبر صلی‌الله علیه و آله فرمود: «عفو می‌کنند کسانی را که به آنان ظلم کنند، احسان می‌کنند به آنانی که در حقّشان بدی کنند، مواسات (شاید ایثار معنی شود) می‌کنند در آنچه خدا به آنان داده است.»
پیامبر صلی‌الله علیه و آله فرمود: «پیوسته چهل نفر از امّت من هستند که قلب‌هایشان همانند قلب ابراهیم می‌باشد. خداوند به‌وسیله آنان بلاها را از اهل زمین دور می‌گرداند که به آنان ابدال گفته می‌شود.» سپس فرمود: «بدانید که اینان هرگز این مقام را از خواندن نماز و گرفتن روزه و صدقه به دست نیاوردند، به‌وسیله سخاوت و خیرخواهی برای مسلمانان به دست آورند.»
تعداد ابدال: آنچه از کتاب عرفاء و اهل سنّت درباره تعداد ابدال آمده، در آن‌ها اختلاف بسیاری است: چهل نفر از روایت پیامبر صلی‌الله علیه و آله و امیرالمؤمنین علیه‌السلام بر خُلق ابراهیم، سی نفر همانند ابراهیم خلیل، سیصد نفر قلبشان همانند آدم، هفت نفر، دوازده نفر، سیصد و پنجاه‌وشش نفر.